Οι μήνες Φεβρουάριος και ο Μάρτιος, πάντοτε, είναι συνδυασμένοι με ένα γεγονός, το Καρναβάλι και τις Απόκριες. Κανονικά, τέτοιες μέρες, όλοι θα ψάχναμε για το καινούργιο μας κοστούμι που θα φορούσαμε στο καρναβάλι και που θα γιορτάσουμε την τελευταία μέρα των αποκριών. Λόγω του COVID19 αυτά τα ξεχνάμε και διαβάζουμε για τις Απόκριες και τα έθιμα της Ελλάδας και τις ρίζες τους που φθάνουν στην Αρχαία Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, οι Απόκριες έχουν συνδεθεί με τις παγανιστικές τελετουργίες των αρχαίων Ελλήνων προς τιμήν του θεού Διονύσου και, σήμερα, αποτελούν ένα ψηφιδωτό ιστορίας και λαογραφίας με ήθη και έθιμα σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Η πιο γνωστή Διονυσιακή εορτή ήταν τα Ανθεστήρια. Πραγματοποιούνταν για τρεις ημέρες στην Αθήνα, κατά τον μήνα Ανθεστηριώνα (δηλ. τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου). Η αρχαία αυτή εκδοχή με την σημερινή εποχή έχει το ίδιο κοινό στοιχείο, την σατυρική μεταμφίεση.
Στην αρχαία Ελλάδα, αυτή η σάτιρα εκφράζονταν με πήλινες μάσκες-προσωπεία ή με δέρματα ζώων, ενώ μερικοί σάτυροι έβαφαν το πρόσωπό τους με τρυγία (το κατακάθι του κρασιού) και στεφανώνονταν με κλαδιά κισσού (το ιερό φυτό του Διονύσου), προσπαθώντας να τον τιμήσουν την στιγμή που εμφανιζόταν με το τροχοφόρο καράβι του. Ακολουθούσαν αγώνες οινοποιίας και μερικά έθιμα όπως ο γάμος του Θεού Διονύσου με την βασίλισσα-γυναίκα του εκάστοτε βασιλέα της Αθήνας.
Αυτή η παράδοση, τελικά, εξαπλώθηκε και σε άλλα μέρη του κόσμου, µέσω της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όμως, οι παγανιστικές πρακτικές ήταν τόσο βαθιά ριζωμένες, που δεν καταργήθηκαν τελείως. Όταν εμφανίστηκε ο Χριστιανισμός, αν και οι άνθρωποι σταμάτησαν να λατρεύουν τους θεούς του Ολύμπου, οι συνήθειες των Ελλήνων να µμεταμφιέζονται και να γιορτάζουν στους δρόμους παρέμειναν.
Υπάρχει και μια δεύτερη άποψη, ότι το καρναβάλι και οι Απόκριες σχετίζονται με την λατρεία του θεού Απόλλωνα. Η αγγλική λέξη «carnival» προέρχεται από το λατινικό «carnem levare» ή «carnis levamen», που σημαίνει τη διακοπή της κρεοφαγίας, την οποία την συνδέουν με τα Κάρνεια, γιορτή που γινόταν στην αρχαία Ελλάδα τον Αύγουστο– Σεπτέμβριο για το θεό Απόλλωνα τον Κάρνειο. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, καρναβάλι είναι ο βαλλισμός των κάρνων, δηλαδή Βαλλισμός είναι το χοροπήδημα και κάρνος, κατά τον λεξικογράφο Ησύχιο, είναι το βόσκημα, το πρόβατον. Επομένως, καρναβάλι είναι ο χορός των Σάτυρων που βαλλίζουν, δηλαδή χοροπηδάνε, μεταμφιεσμένοι σε βοσκήματα– τράγους.
Advertising
Βλέπουμε ομοιότητες με την αρχαία εποχή και την σημερινή εποχή. Όλα τα έθιμα που είχαν οι αρχαίοι Έλληνες έχουν καταφέρει να διασωθούν με μικρές παραλλαγές ανά τους αιώνες σε κάθε γειτονιά της Ελλάδας μας.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
- Οι σημαντικότερες γιορτές στην Αθήνα της αρχαιότητας, ανακτήθηκε από https://www.maxmag.gr/agnosti-ellada/i-athina-giortazei-apo-tin-archaiotita/ (Τελεύταία πρόσβαση 1/3/2021)
- Τα δρώμενα της αποκριάς και οι ρίζες τους, ανακτήθηκε από https://argolikivivliothiki.gr/2019/02/22/the-events-of-the-carnival-and-its-roots (Τελεύταία πρόσβαση 1/3/2021)
Advertising
