Μελέτες και Αναλύσεις μινωικών και μυκηναϊκών γονιδιωμάτων

Σύμφωνα με μελέτες και αναλύσεις DNA των αρχαίων, διαπιστώνεται ότι η επιλογή του συντρόφου κατά την Εποχή του Χαλκού στη Μινωική Κρήτη και στη Μυκηναϊκή Ελλάδα βασιζόταν στη συγγένεια. Συγκεκριμένα, πολύ συχνό φαινόμενο ήταν οι γάμοι μεταξύ πρώτων εξαδέλφων. Όταν ο Χάινριχ Σλήμαν ανακάλυψε τους τάφους των Μυκηνών πριν από 100 χρόνια, άρχισε να κάνει υποθέσεις για τη βιολογική συγγένεια των ανθρώπων που ήταν θαμμένοι εκεί. Υποθέσεις που σήμερα αποδείχθηκαν από μια ομάδα επιστημόνων, από το Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ, και από άλλες ομάδες μελετητών.

Η ομάδα, από το Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ, είπε ότι περισσότερα από χίλια αρχαία γονιδιώματα από πολλές περιοχές του κόσμου έχουν πλέον δημοσιευθεί, ιδιαίτερα από την περιοχή του Αιγαίου. Ανακάλυψε, όμως, ότι στην Μινωική Κρήτη ακολουθούσαν ένα αυστηρό σύστημα συγγενικού γάμου που δεν είχαν ξανασυναντήσει σε άλλα μέρη του αρχαίου κόσμου.

Τα ευρήματα και οι απαντήσεις από ένα Μυκηναϊκό Οικισμό

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν πολλές μελέτες πάνω στα γονιδιώματα αλλά το ενδιαφέρον τους στράφηκε σε έναν τάφο μπροστά σε έναν μυκηναϊκό οικισμό του 16ου αιώνα π.Χ.. Συγκεκριμένα, αφορά τους κατοίκους που ζούσαν στην αρχαιολογική θέση της Μυγδαλιάς Αχαΐας, στην Πελοπόννησο. Με την ανάλυση των γονιδιωμάτων αυτού του οικοσμού και άλλων εκατό, ανακάλυψαν ότι η συγγένεια που τους συνδέει ήταν πιο κοντά σε σχέση με τις σύγχρονες συζυγικές πρακτικές. Συγκεκριμένα, αυτή η έρευνα τους βοήθησε να κατασκευάσουν ένα βιολογικό οικογενειακό δέντρο το οποίο ανακαλύφθηκε ότι αποτελείται από γάμους πρώτων εξαδέλφων.

Η ανάλυση του αρχαίου DNA αποκαλύπτει νέα δεδομένα για την οργάνωση και τις κοινωνίες των Ελλήνων (makthes.gr)

 Οι αναλύσεις αυτών των DNA, κατέδειξαν ότι σε αυτόν τον οικισμό ζούσαν τρεις γιοι, οι ενήλικες του σπιτιού, οι οποίοι παντρεύτηκαν, έκαναν παιδιά και συνέχιζαν να ζουν στο ίδιο σπίτι. Μάλιστα, μία από τις συντρόφους αυτών των αντρών, είχε φέρει στο σπίτι την αδερφή της με το παιδί της. Το αξιοσημείωτο κομμάτι της έρευνας είναι ότι τα προγονικά γονιδιώματα των ανθρώπων κάθε κοινωνίας δεν είχαν σχεδόν καμία σχέση με κάποια από τις υπόλοιπες. Αυτό ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι γενικότερα κατά την Εποχή του Χαλκού ήταν περισσότερο σύνηθες όλες οι κοινωνίες να ακολουθούν το σύστημα των γάμων μεταξύ πρώτων εξαδέλφων.

Κανόνες συγγένειας και μινωικού γάμου

Η Κρήτη θεωρείται η γενέτειρα την μινωικής κοινωνίας, μιας ομάδας ανθρώπων με πολύπλοκες τελετουργίες και καθιερωμένους κανόνες για τα πάντα, μέχρι και για τους γάμους. Σύμφωνα με έρευνες που διεξήχθησαν, διαπιστώνεται ότι στην ηπειρωτική χώρα, στην Πάρο, στην Αίγινα και κυρίως στην Κρήτη, οι άνθρωποι συνήθιζαν να παντρεύονται τα πρώτα τους ξαδέλφια. Αυτές οι μελέτες αναφέρονται περίπου στην Εποχή του Χαλκού, πριν 4000 χρόνια. Στην Μινωική Κρήτη, οι κάτοικοι ακολουθούσαν ένα πολύ αυστηρό σύστημα ομοαίματου γάμου.

Νέα ανάλυση DNA αποκαλύπτει αρχαίους μινωικούς κανόνες γάμου (greekreporter.com)

 Όσον αφορά τους λόγους που οι Μινωίτες ακολουθούσαν αυτό το σύστημα, δεν υπάρχουν αποδείξεις αλλά μόνο υποθέσεις που έχουν κάνει οι ερευνητικές ομάδες. Η πιο επικρατέστερη είναι εκείνη που δικαιολογεί τους γάμους μεταξύ πρώτων συγγενών, οι οποίο είχαν ως στόχο την διατήρηση της ακεραιότητας των κληρονομημένων αγροτικών εκτάσεων. Με άλλα λόγια, όλα τα περιουσιακά στοιχεία θα παρέμεναν για χρόνια στην οικογένεια.

Ο Stockhammer, έχοντας πλέον αυτά τα νέα στοιχεία στα χέρια του, θεωρεί απαραίτητη την επανεξέταση της κοινωνικής οργάνωσης των κοινωνιών εκείνης της περιόδου, καθώς τόσα σπουδαία έργα τέχνης και αρχιτεκτονικής προέρχονται από εκείνους τους ανθρώπους εκείνα τα χρόνια. Επίσης, υποστηρίζει ότι για τη συγκεκριμένη κοινωνία έχουν γραφτεί μόνο αρχεία για τη διοίκηση του παλατιού και ότι τώρα είναι καιρός, με τα ευρήματα που έχουν, να υπάρξουν έγγραφα και για τους απλούς κανονικούς ανθρώπους.

Μετακινήσεις πληθυσμών – σταδιακό τέλος των ομοαίματων γάμων

Ο Stockhammer σημειώνει ότι αυτή η ακολουθία των ομοαίματων γάμων θα μπορούσε να είχε σταματήσει ή να μην έχει καταφέρει να συνεχίζεται για τόσα χρόνια αν συνέβαινε αυτό που γινόταν σε άλλα μέρη της Ευρώπης κατά την Εποχή του Χαλκού. Σε εκείνα τα μέρη, οι γυναίκες είχαν αρχίσει και μετανάστευαν για να παντρευτούν σε άλλες περιοχές όπου οι πόροι ήταν πιο άφθονοι και οι συνθήκες πολύ καλύτερες. Αυτό, όμως, εξηγεί ότι ήταν αδύνατο να συμβεί στην Ελλάδα καθώς δεν υπήρχε πολύ χώρος ούτε πολλά περιθώρια στο να αναπτυχθούν τα πράγματα σε ορισμένες περιοχές περισσότερο από άλλες. Όλος ο ελλαδικός χώρος βρισκόταν σε μία στασιμότητα και για αυτόν τον λόγο οι οικογένειες έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για να παραμένουν οι περιουσίες στις ίδιες.

Παρόλα αυτά, την αλλαγή την έφεραν σιγά – σιγά οι μετακινήσεις των αρχαίων ανθρώπων. Ενώ οι πληθυσμοί της Μυκηναϊκής περιόδου, από την Τίρυνθα ως την Πελοπόννησο έως την Αττική, παρέμειναν για περισσότερο ομοιογενείς, στην Κρήτη και συγκεκριμένα στην Κυδωνία, τα σημερινά Χανιά, διαπιστώνεται ότι οι ντόπιοι είχαν αναμειχθεί με ομάδες ανθρώπων που έφτασαν από την ηπειρωτική Ελλάδα και την Κεντρική Μεσόγειο. Συμπερασματικά, οι δημογραφικές αλλαγές και οι μετακινήσεις των πληθυσμών ανέτρεψαν τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες των ντόπιων σταδιακά σε όλη την Ελλάδα.

Πηγές:

Νέα ανάλυση DNA αποκαλύπτει αρχαίους μινωικούς κανόνες γάμου (greekreporter.com)

Εποχή Χαλκού. Το DNA των αρχαίων έδειξε πώς γινόταν η επιλογή συζύγων (mixanitouxronou.gr)