Η έννοια της μαγείας στη θρησκειολογία και σε διάφορες κοινωνικές επιστήμες αντιπροσωπεύει διάφορες πεποιθήσεις και πρακτικές που θεωρούνται εντελώς ξεχωριστές από την επιστήμη και τη θρησκεία. Η λέξη ετυμολογείται από την αρχαία περσική λέξη magu, που χρησιμοποιήθηκε για να προσδιορίσει ένα είδος θρησκευτικού αρχηγού. Ο όρος σύντομα πέρασε στα αρχαία ελληνικά και έλαβε αρνητική σήμανση για να αποτυπώσει τελετουργικά που θεωρούνταν δόλια και επικίνδυνα. Μέσω των αρχαίων ελληνικών, ο όρος πέρασε και στα λατινικά κι από κει ενσωματώθηκε στη χριστιανική κοσμοθεωρία. Η μαγεία ήταν πολύ διαδεδομένη στη μεσαιωνική εποχή, τότε ήταν που απέκτησε και την πιο αρνητική χροιά της. Σήμερα, η μαγεία δε θεωρείται αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία του 21ου αιώνα. Εντούτοις, κατάλοιπα πρακτικών που θα μπορούσαν να αποκληθούν “μαγεία” εντοπίζονται ακόμα στην Ευρώπη και ειδικά στην ανατολική Σερβία.
Οι λαοί των Βαλκανίων ανέκαθεν χαρακτηρίζονταν από διάφορες προλήψεις που μεταδίδονταν και συνεχίζουν να μεταδίδονται από γενιά σε γενιά. Ο φόβος για το υπερφυσικό, για τον θάνατο και για διάφορες καταστάσεις τις οποίες το ανθρώπινο ένστικτο αδυνατεί να ελέγξει, τους οδήγησε στο να πιστέψουν στη μαγεία και να την κάνουν κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Η Σερβία συγκεκριμένα, είναι κοιτίδα πολλών διαφορετικών εθνικών ομάδων, η κάθε μία με τις δικές της πεποιθήσεις και πρακτικές. Στο ανατολικό κομμάτι της κατοικούν οι Βλάχοι, μία εθνική ομάδα που μιλάει τη δική της γλώσσα, που προέρχεται άμεσα από τη λαϊκή λατινική. Οι Βλάχοι έχουν μία εντελώς διαφορετική πολιτισμική ταυτότητα.
Οι Βλάχοι λοιπόν, αν και χριστιανοί στη θρησκεία και ορθόδοξοι στο δόγμα, εντούτοις ασπάζονται διάφορες πρακτικές που είναι συνδεδεμένες με τον παγανισμό και τη μαγεία, για καλή τύχη, προστασία από το κακό ή για θεραπευτικούς λόγους. Παρά το γεγονός ότι αυτές οι τελετές είναι αρκετά διαδεδομένες στην ανατολική Σερβία, δεν τυγχάνουν πλήρους αποδοχής από μεγάλη μερίδα του υπόλοιπου πληθυσμού και αντιμετωπίζονται αρνητικά από τα ΜΜΕ της χώρας. Περίπου 35.000 άτομα βλάχικης καταγωγής κατοικούν σήμερα στην πρώην κομμουνιστική χώρα.
Πρέπει να επισημανθεί πως η ανατολική Σερβία είναι μία από τις φτωχότερες περιοχές της χώρας αλλά και των Βαλκανίων γενικότερα. Λόγω της απουσίας ορυκτών πόρων και φυσικού πλούτου, η περιοχή δεν αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά τα σοσιαλιστικά χρόνια. Μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, το κλίμα δε βελτιώθηκε ιδιαίτερα και σε πολλές πόλεις της περιοχής όπως είναι το Μπορ, το Ζάγιετσαρ και το Κούτσεβο, υπάρχουν υψηλά ποσοστά ανεργίας και έλλειψης εργατικών χεριών, καθώς οι νέοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την περιοχή αυτή.
Ακριβώς αυτοί οι παράγοντες όμως, που λειτουργούν ανασταλτικά όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη, συνέβαλαν στο να διατηρηθεί αναλλοίωτη η βλάχικη μαγεία. Αλλά που επικεντρώνονται κυρίως οι τελετές αυτής της μαγείας; Δεν είναι λίγοι αυτοί που ταυτίζουν τη βλάχικη μαγεία με μία σύγχρονη μορφή βουντού. Η πρόβλεψη του μέλλοντος, η θεραπεία από ασθένειες και η καλοτυχία είναι οι τρεις βασικότεροι πυλώνες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η κοσμοθεωρία της βλάχικης μαγείας. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στις τελετές είναι αρκετά θολές και μόνο τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να αποκαλύπτονται.
Οι Βλάχοι (και οι Σέρβοι γενικότερα) είναι λαός που πιστεύει στις προλήψεις και αυτό αποτυπώνεται και στις πρακτικές μαγείας που χρησιμοποιούν. Θεωρούν πως οι ψυχές των νεκρών δεν πηγαίνουν απευθείας στον παράδεισο αλλά περνάνε πρώτα επτά χρόνια περιπλανώμενες στη γη και αργότερα καταφέρουν να εισέλθουν στο ουράνιο βασίλειο του Θεού. Προσπαθούν λοιπόν, μέσω της μαγείας τους να προβλέψουν το μέλλον αλλά και την τύχη των νεκρών συγγενών τους.
Παρά το γεγονός πως οι Βλάχοι δεν μοιράζονται δημόσια το γεγονός ότι ασκούν τελετές μαγείας, εντούτοις αυτή τους η συνήθεια δεν έχει ξεφύγει από την προσοχή των σερβικών ΜΜΕ. Ειδικότερα, το 2007 ένας άντρας δολοφόνησε εννέα άτομα σε ένα χωριό της ανατολικής Σερβίας και αργότερα, κατά τη σύλληψή του, ανέφερε πως ήταν δήθεν υπό την επιρροή βλάχικης μαγείας. Αργότερα, διαπιστώθηκε μέσω ιατρικών εξετάσεων, πως ο άντρας αυτός έπασχε από παρανοϊκή σχιζοφρένεια. Φυσικά, αυτό δεν εμπόδισε τα σερβικά μέσα να κατηγορήσουν τους Βλάχους και τις πρακτικές τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν στοχοποιηθεί ως επικίνδυνοι για τη σερβική σλαβική παράδοση και κουλτούρα και μεγάλες μάζες του σερβικού λαού, τους αντιμετωπίζει με καχυποψία και επιφύλαξη.
Όπως πολλές παλιές παραδόσεις στα Βαλκάνια, έτσι και η βλάχικη μαγεία τείνει στις μέρες μας να εκλείψει. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι νεαρής ηλικίας, εγκαταλείπουν τις πατρογονικές τους εστίες, λόγω έλλειψης δουλειάς και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να λησμονούν τις παραδόσεις του τόπου τους. Η αστικοποίηση λοιπόν παρατηρούμε ότι παίζει καθοριστικό ρόλο στην έκλειψη αυτού του εθίμου. Δεν είναι λίγοι αυτοί που προβλέπουν πως η βλάχικη μαγεία θα έχει οριστικά εξαφανιστεί, στα τέλη του 21ου αιώνα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν γι’ αυτό το άρθρο:
Witchcraft in Eastern Serbia: Where Magic Rules, αντλήθηκε από theculturetrip.com
The Truth Behind Serbia’s Notorious Witchcraft Subculture: αντλήθηκε από vice.com
Vlach Magic Women: αντλήθηκε από Issues that Matter
