Η Ιστορία που μας λέει η Καμάρα (Αψίδα του Γαλέριου)

Η Καμάρα, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα τοπόσημα της Θεσσαλονίκης και το πιο κοινό σημείο συνάντησης για τους περισσότερους Θεσσαλονικείς εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Δυστυχώς, λίγοι γνωρίζουν, την ιστορική διαδρομή της αψίδας που αντικρίζουν .

Η Καμάρα, αποτελεί τμήμα του Γαλεριανού Συγκροτήματος, που οικοδομήθηκε το 305 μ.Χ., μετά την οριστική νίκη του αυτοκράτορα του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους Γαλερίου Bαλερίου Mαξιμιανού κατά των Περσών. Συνδεόταν με τα Ανάκτορα του Γαλερίου και με τη Ροτόντα. Δυστυχώς, η αψίδα σώζεται σήμερα αποσπασματικά. Λείπει ο τέταρτος πεσσός του τόξου, που θα πατούσε στο οδόστρωμα της σημερινής Εγνατίας, και όλο το ανατολικό τόξο. Τα δύο αυτά τόξα ενώνονταν σχηματίζοντας τρούλο, ενώ από κάτω περνούσε πομπική οδός που πλαισιωνόταν με κιονοστοιχίες δεξιά και αριστερά και ένωνε τα ανάκτορα με τη Ροτόντα. Κάτω από την Αψίδα περνούσε η Αρχαία Εγνατία (Via Regia)

Η σημερινή μορφή της, είναι δύο πεσσοί και ένας δευτερεύων, οι οποίοι συνδέονται με πλίνθινο τόξο, οι οποίοι  κοσμούνται με ανάγλυφες παραστάσεις, στις οποίες αναπαρίστανται μάχες των Ρωμαίων κατά των Περσών. Οι ανάγλυφες παραστάσεις των πεσσών χωρίζονται σε ζώνες και είναι αφιερωμένες στην νίκη του Γαλέριου εναντίον των Περσών. Ο τέταρτος πεσσός του τόξου, πιθανόν να κατέρρευσε το 620 μ.Χ. στο σεισμό που έπληξε τη Θεσσαλονίκη.

Στον Βόρειο Πεσσό, στην 1η Ζώνη αναπαριστάται ο Γαλέριος με τη στρατιά του να μάχεται με τους Κούρδους σε έναν ποταμό. Ο ποταμός  παριστάνεται προσωποποιημένος. Είναι γυμνός στο πάνω μέρος του σώματος και αναπαύεται σ’ ένα βράχο. Δεξιά του ποταμού βρίσκεται μια ομάδα  Δακών ιππέων που καλπάζουν προς τους Ρωμαίους. Κοντά στον αυτοκράτορα είναι πεσμένοι Κούρδοι σκοτωμένοι ή πληγωμένοι. Παρατηρούμε, ότι μικρό μέρος του ανάγλυφου κατέχουν οι εχθροί. Τρεις απ’ αυτούς, με κράνη και ασπίδες μεγάλες, διακρίνονται στο πρώτο πλάνο. Στο βάθος φαίνεται ένας έφιππος νέος, ο Κούρδος αρχηγός ίσως, ο οποίος σηκώνει το δεξί του χέρι για να τινάξει ένα ακόντιο. Στο άκρο δεξιό μέρος ένα άρμα με τέσσερις ελέφαντες οδηγείται από Ασιάτες. Έχει θεωρηθεί ότι είναι το άρμα της Νίκης, η οποία παριστάνεται να σκύβει προς τα εμπρός, σαν να βιάζεται να αναγγείλει στους Ρωμαίους την καλή έκβαση της μάχης.

Advertisements

Στην 2η Ζώνη, αναπαριστάται η έξοδος των αιχμαλώτων από μια ασσυριακή πόλη. Η πόλη παριστάνεται μόνο από μια πύλη στα δεξιά, που προστατεύεται από δύο πύργους. Αριστερά της σύνθεσης και ως το κέντρο εικονίζονται τρεις μορφές ηλικιωμένων γενειοφόρων που σκύβουν υποτακτικά μπροστά στον αυτοκράτορα, του οποίου σώζεται στην άκρη μόνο ένα μέρος από το αριστερό του πόδι. Οι αιχμάλωτοι οδηγούνται από ένα Ρωμαίο οπλίτη και τρεις δορυφόρους του αυτοκράτορα, οπλισμένους με δόρατα και ασπίδες. Στο κέντρο, σε δεύτερο πλάνο, εικονίζεται μια γυναίκα με το παιδί της πάνω σε μια καμήλα. Μια δεύτερη καμήλα με δύο γυναίκες πάνω της παριστάνεται στη δεξιά μεριά, μπροστά στην πύλη. Δίπλα στην καμήλα βρίσκεται ένας Ρωμαίος οπλίτης. Στην άκρη δεξιά, βρίσκεται ένας Ανατολίτης, φορτωμένος με ένα σάκο.

Στην 3η Ζώνη ,ο αυτοκράτορας εικονίζεται στο κέντρο φορώντας πολιτική περιβολή και κάθεται σε ένα ταξιδιωτικό αμάξι που το σέρνουν 4 άλογα. Τον συνοδεύουν ιππείς της φρουράς του, οι οποίοι φορούν χιτώνες, χλαμύδες και κράνη. Δύο μικρά παιδιά (δούλοι) προηγούνται. Η συνοδεία κατευθύνεται προς τα δεξιά, όπου την περιμένουν γυναίκες του εχθρού. Η καθεμιά φέρνει το δεξί της χέρι στον ώμο της άλλης (δείγμα χαιρετισμού), ενώ η μια απ’ αυτές φαίνεται να κρατάει άνθη.

Στην 9η Ζώνη, τρίτος από αριστερά παριστάνεται ο αυτοκράτορας να κάθεται σε ένα κάθισμα εκστρατείας. Γύρω του στέκονται οι δορυφόροι. Δεξιά εικονίζεται μια ομάδα αιχμαλώτων και δύο απ’ αυτούς σκύβουν υποταχτικά προς τον αυτοκράτορα. Ακολουθούν άλλοι δορυφόροι και ικέτες. Ανάμεσά τους μια γυναίκα με το παιδί της. Η παράσταση τονίζει τη συμπόνια και την επιείκεια του νικητή προς τους ηττημένους. Στην 11η Ζώνη, διακρίνεται ομάδα αιχμαλώτων γυναικών με χιτώνες και μακριά ιμάτια. Μια απ’ αυτές κρατά λουλούδια, ενώ μια άλλη ένα μακρύ σκήπτρο. Ένα μεγάλο μέρος στα αριστερά της σύνθεσης χάθηκε και αντικαταστάθηκε από μαρμάρινη πλάκα κατά τις αναστηλωτικές εργασίες.

Στον Νότιο Πεσσό, σώζεται η ζώνη 16η που αναπαριστά την άφιξη του αυτοκράτορα  στην Αρμένικη πόλη Έριζα, όπου υπήρχε το ιερό της θεάς Αναΐτιδος, -της Μεγάλης θεάς των Αρμενίων-. Στα αριστερά διακρίνεται η πύλη της πόλης, από την οποία φαίνεται πως έχει ξεκινήσει ο Γαλέριος, με τη συνοδεία των έφιππων σωματοφυλάκων του, που κρατούν δόρατα ή λάβαρα. Ο αυτοκράτορας παριστάνεται πάνω σε ένα δίτροχο όχημα με “καθέδρα” που το σύρουν δύο άλογα. Οι πρώτοι από τη συνοδεία του έχουν φτάσει ήδη στην πόλη. Οι κάτοικοι με λάβαρα και άνθη, βγαίνουν να υποδεχτούν τον επίσημο επισκέπτη. Μέσα στην πόλη, στο βάθος, δίπλα από ένα κυπαρίσσι, προβάλλει ο ναός της θεάς, την οποία, με την επίσκεψή του θέλησε να τιμήσει ο Γαλέριος. Στο κέντρο του ναού διακρίνεται το λατρευτικό άγαλμα.

 

Στην 24η ζώνη, ο βασιλιάς των Περσών, Ναρσής, μετά την ήττα του στέλνει πρεσβεία στο Γαλέριο. Αριστερά, κοντά στο Ρωμαίο οπλίτη, του οποίου η ασπίδα έχει σήμα τον  Ηρακλή , στέκεται ο Γαλέριος, ανάμεσα στους δορυφόρους του (τρεις όρθιος και εννέα μπροστά), οπλισμένους μόνο με δόρατα και ασπίδες. Στο κέντρο, πέντε Πέρσες γονατιστοί απλώνουν το δεξί τους χέρι ικετευτικά. Πίσω από τον τελευταίο Πέρση διακρίνεται μια  Αμαζόνα. Μια άλλη καλύτερα διατηρημένη στέκεται παρά πέρα. Ο ρωμαϊκός λαός πίστευε πραγματικά ότι ο Γαλέριος στην εκστρατεία του πολέμησε και με Αμαζόνες. Οι τέσσερις γυναίκες που ακολουθούν δεξιά με τα περίεργα καλύμματα στα κεφάλια, καθώς και το παιδάκι που κάθεται λυπημένο, είναι μέλη της οικογένειας του Πέρση βασιλιά.

Αψίδα του Γαλερίου. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org

Καμάρα (Αψίδα του Γαλέριου), το πιο δημοφιλές σημείο συνάντησης στη Θεσσαλονίκη. Ανακτήθηκε από thessalonikiartsandculture.gr