Η γραφή πρωτοεμφανίζεται γύρω στο 4000 με 3000 π.Χ. στη Μεσοποταμία, δημιουργείται για πρώτη φορά ένα σύστημα από σημεία, που επιχειρεί να καταγράψει τον λόγο, να δώσει στα λόγια μονιμότητα, διάρκεια πέρα από τη στιγμή που λέγεται κάτι. Αλλά γιατί η γραφή πρωτοεμφανίζεται στη Μεσοποταμία; Αυτό το ερώτημα έχει απασχολήσει ιστορικούς και αρχαιολόγους. για πρώτη φορά αναπτύσσονται οι πόλεις και ο πολιτισμός, δηλαδή μόνιμες, πολυάνθρωπες εγκαταστάσεις με τη μορφή κράτους, που χαρακτηρίζονται κοινωνικά από ιεραρχία, συγκέντρωση πλούτου, εμπορικές διασυνδέσεις, και γι’ αυτό χρειάζεται ένα εργαλείο καταγραφής της πληροφορίας. Έτσι γεννιέται η γραφή.
Πολλοί θρύλοι προσπάθησαν να αποδώσουν τον λόγο της δημιουργίας της γραφής. Ο παλαιότερος μύθος για την δημιουργία της γραφής είναι ένα ποίημα των Σουμερίων της Μεσοποταμίας 2.7ο0 ετών.
Ο Ενμερκάρ, ήταν βασιλιάς της πόλης Ουροόκ-Κουλάμπα, έστειλε έναν απεσταλμένο του στον άρχοντα της Αράττας για να ζητήσει ξυλεία, χρυσάφι, ασήμι και πολύτιμους λίθους, γιατί ήθελε να ξαναχτίσει και να στολίσει τον ναό της θεάς Ινάνα. Ο άρχοντας της Αράττας, όμως, για να δεχτεί να δώσει στον Ενμερκάρ τα υλικά έπρεπε να του απαντήσει σωστά σε κάποια αινίγματα. Ο απεσταλμένος πήγαινε κι ερχόταν ανάμεσα στις δύο πόλεις και στους δύο άρχοντες, μεταφέροντας τα μηνύματα του Ενμερκάρ στον άρχοντα της Αράττας και πάλι πίσω μεταφέροντας τις απαντήσεις του άρχοντα της Αράττας στον Ενμερκάρ.
Κάποια στιγμή ο απεσταλμένος «παρέδωσε τα όπλα»: οι οδηγίες που του έδινε ο Ενμερκάρ ήταν τόσο περίπλοκες, που δεν μπορούσε πια να τις απομνημονεύσει. Τότε, ο Ενμερκάρ, για να λύσει το πρόβλημα, επινόησε τη γραφή: έγραψε το μήνυμα πάνω σε μια πινακίδα από πηλό. Έτσι δημιουργήθηκε, σύμφωνα με το ποίημα, η γραφή.
Το ποίημα δεν είναι ιστορικά αληθές, γνωρίζουμε ότι η δημιουργία της γραφής υφίσταται πολύ πριν την εποχή βασιλείας του Ενμερκάρ αλλά είναι ένας όμορφος θρύλος πως ξεκίνησε η γραφή και για την ανάγκη των ανθρώπων για την αποτύπωση των λεγομενών τους. Μπορούμε, όμως, να βρούμε κάποιες λεπτομέρειες αλήθειας στο παραμύθι όχι μόνο για το γιατί αλλά και για το πότε και το πώς ανακαλύφθηκε η γραφή. Η ανάγκη για τη γραφή γεννιέται, όταν το μήνυμα που πρέπει να μεταφερθεί γίνεται ιδιαίτερα σύνθετο και γι’ αυτό δεν είναι δυνατό να απομνημονευθεί. Και αυτό συμβαίνει μέσα σε σύνθετες κοινωνικές συνθήκες, όπως τις περιγράφει το παραμύθι: πόλεις, άρχοντες και υπήκοοι, εμπορικές συναλλαγές, ναοί.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
- Παραμύθια για την γραφή, ανακτήθηκε από https://antikleidi.com/2015/10/18/paramithia_gia_grafi/
- Ο Μύθος του Γκιλμαμές, Ήρωας Βασιλιάς της Μεσοποταμίας ανακτήθηκε από https://www.greelane.com/el/%ce%ba%ce%bb%ce%b1%cf%83%cf%83%ce%b9%ce%ba%ce%ad%cf%82-%ce%bc%ce%b5%ce%bb%ce%ad%cf%84%ce%b5%cf%82/%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%af%ce%b1–%cf%80%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%84%ce%b9%cf%83%ce%bc%cf%8c%cf%82/gilgamesh-4766597/
- Γραφή: Μια ιστορία δίχως τέλος, ανακτήθηκε από https://www.maxmag.gr/politismos/grafi-mia-istoria-dichos-telos/
