Γερμανικός εξπρεσιονισμός: η σχολή Bauhaus

Πηγή εικόνας: www.massimodutti.com

Όπως είναι ευρέως γνωστό, ο 20^ος αιώνας σηματοδοτήθηκε από την πρωτοπορία στην ζωγραφική, την γλυπτική και την αρχιτεκτονική. Εκρήξεις ρευμάτων σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης, ενέπνευσαν φανερούς αλλά και αφανείς καλλιτέχνες να δημιουργήσουν. Στην πόλη Βαϊμάρη της Γερμανίας μετά την ήττα του άξονα στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, δημιουργείται η σχολή Bauhaus, όπου στόχο έχει την ανάδειξη της γερμανικής πρωτοπορίας στην τέχνη, μέσα από την ζωγραφική, την γλυπτική και την αρχιτεκτονική. Παρότι διάφοροι καλλιτέχνες αναδείχθηκαν έκαστος στο είδος τους στον τομέα της ζωγραφικής, αναδείχθηκαν δύο σπουδαίοι ζωγράφοι που χάραξαν την δική τους “πινελιά” στον γερμανικό εξπρεσιονισμό.

Josef Albers (1888-1976) 

Ήταν ζωγράφος, τυπογράφος και φωτογράφος και διορίζεται στην σχολή προκειμένου να διδάξει όπου και παραμένει έως το 1933. Το πάθος του για τον εξπρεσιονισμό και τον κονστρουκτιβισμό, τον καλεί να αναδείξει το ταλέντο του στην ζωγραφική στο πλευρό των συνεργατών του. Ήταν ο πουριστής που οδήγησε τον ορθολογισμό στην τέχνη ως τα έσχατα όρια της και για αυτό αποτέλεσε θεμελιωτής της λεγόμενης  “Concrete Art”. Το γεωμετρικό σχήμα σε συνδυασμό με το χρώμα ξεχώρισαν και έτσι το 1949 ξεκινά στην Αμερική την σειρά έργων του με τίτλο: “Φόρο τιμής στο τετράγωνο”. Θεωρούσε ότι δύο βασικά χρώματα στον καμβά, μπορούν να δώσουν την ψευδαίσθηση ότι υπάρχει και ένα τρίτο, συγγενές με τα άλλα δύο καθώς εναλλάσσονται μεταξύ θερμού και ψυχρού τόνου ενώ συχνά το γκρίζο ήταν ένα από τα κυριότερα χρώματα στα έργα του. Το διάστημα παραμονής του στην Αμερική, κατόρθωσε να αφήσει το στίγμα του στους ντόπιους καλλιτέχνες που τον θεώρησαν υπέρτατο πρότυπο και “πατέρα” του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού.

Αγωνίστηκε να θεμελιώσει την γεωμετρικότητα στην έκφραση, και παρά την μετέπειτα αντιμετώπιση της σχολής από το ναζιστικό καθεστώς, η οποία ήταν απαγορευτική και σκληρή προς την σχολή, κάτι που οδήγησε και στο κλείσιμο της, δεν τον εμπόδισε από το να εμφυσήσει την ακρίβεια στην τέχνη.

Lyonel Feininger (1871-1956)

Βιολιστής αλλά και ζωγράφος, αποτέλεσε μαζί με άλλους αναγνωρισμένους καλλιτέχνες της σχολής τους “Γαλάζιους Τέσσερις”. Του άρεσε να συνδυάζει την μουσική με την τέχνη και αυτό του έδωσε όλη την έμπνευση που χρειαζόταν για να αποδίδει στα έργα του σπίτια, εκκλησίες και ιστιοφόρα από την Θουριγγία είτε σε ακουαρέλα, είτε σε ελαιογραφίες. Δεν έλειψε ακόμα το ενδιαφέρον του στην χαρακτική και ιδίως σε κρυστάλλινες κατασκευές. Επηρεασμένος από την γοτθική αλλά και την ρομανική τέχνη της εγχάραξης, φρόντισε να αποτυπώνει τα σχέδια του στο γυαλί, δίνοντας παράλληλα και μία μοντέρνα, κυβιστική “υπογραφή”. Η ακρίβεια στα γεωμετρικά σχήματα και τις γωνίες είναι φανερές σε σχεδόν κάθε έργο του, ενώ όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Grote :<< Τα έργα του κτίζονται με παγωμένους ήχους εκκλησιαστικού οργάνου που υπέτασσαν ακόμα και τον ουρανό στον νόμο της φούγκας>>(Ludwig Grote , 1953)*

 Γερμανικός Εξπρεσιονισμός: Feininger , Gaberndorf , 1924 | Πηγή εικόνας από:https://art.nelson-atkins.org/objects/20694/gaberndorf-ii 

Βιβλιογραφία:

(1) Χαραλαμπίδης Άλκης , Η τέχνη του εικοστού αιώνα , University Studio Press, Θεσσαλονίκη , 2018

(2) Grote Ludwig , Η γερμανική τέχνη στον εικοστό αιώνα . Prestel,  Μόναχο 1953  σ. 53*