Γυναικεία εκπαίδευση: Διδασκαλεία του 19ου αιώνα

Η γυναικεία εκπαίδευση κατά τον 21^ο αιώνα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των γυναικών στη χώρα μας. Τί συνέβαινε, όμως, πριν μερικούς αιώνες; Αν αναλογιστούμε το παρελθόν θα κατανοήσουμε ότι τα πράγματα διέφεραν σημαντικά.

Τον 19^ο αιώνα η γυναικεία εκπαίδευση αποτελούσε ένα ευαίσθητο ζήτημα. Τα δικαιώματά των γυναικών ήταν άκρως περιορισμένα. Έπειτα από τη φοίτησή τους στο Δημοτικό, η οποίο κατοχυρώθηκε και εξασφαλίστηκε το 1834, οι επιλογές ήταν περιορισμένες. Ελάχιστα κορίτσια κατάφερναν να φοιτήσουν στο Γυμνάσιο, μιας και δεν προβλεπόταν από τον νόμο. Έτσι, με ευθύνη ιδιωτικών φορέων ιδρύεται, στην εκάστοτε κοινότητα, το  Διδασκαλείο.

Πότε ιδρύθηκε το πρώτο Διδασκαλείο στη χώρα;

Το 1837 αναγνωρίστηκε επίσημα η ίδρυση του πρώτου Διδασκαλείου. Η ίδρυσή του υλοποιήθηκε από τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία. Απευθυνόταν, αυστηρά, μόνο σε κορίτσια και οι τάξεις του συνεχώς αυξάνονταν. Ωστόσο, σημαντικό είναι ότι η φοίτηση στα Διδασκαλεία ήταν επί πληρωμή. Κάτι τέτοιο συνεπάγεται τον αποκλεισμό των κοριτσιών που προέρχονταν από οικογένειες με χαμηλό οικονομικό υπόβαθρο. Παρ’όλα αυτά υφίσταται η δυνατότητα χορήγησης υποτροφιών. Για να κατακτηθεί, όμως, η υποτροφία, τα κορίτσια όφειλαν να είναι ιδιαίτερα φτωχά και ταυτοχρόνως σχεδόν χαρισματικά ως προς τις ικανότητές τους. Η απουσία της κρατικής μέριμνας, για την περαιτέρω γυναικεία εκπαίδευση, είναι αξιοσημείωτη.

Ποιο ήταν το περιεχόμενο των Διδασκαλείων;

Τα Διδασκαλεία, λοιπόν, αποτελούσαν εκπαιδευτική διέξοδο για τα μεσοαστά κορίτσια του 19^ου αιώνα. Σκοπός της εκπαίδευσής τους σε αυτά ήταν να γίνουν δασκάλες. Λέγοντας δασκάλες, εννοείται το να εκπαιδεύουν στο μέλλον άλλα κορίτσια στα Διδασκαλεία, καθώς δεν επιτρεπόταν να εκπαιδεύουν αγόρια. Έτσι, η απόκτηση του «πτυχίου» της δασκάλας φάνταζε σαν όνειρο για τα κορίτσια της εποχής. Η εκπαίδευση και κατοχύρωση του επαγγέλματος της δασκάλας, ήταν η λύση για όσα κορίτσια ήθελαν να ξεφύγουν, έστω και για λίγο, από τη μοίρα της καλά οργανωμένης νοικοκυράς, η οποία φροντίζει όλο το σπίτι που σκοπός της είναι η ανάπτυξη και καλλιέργεια «σωστών» υιών, δηλαδή ατόμων με αξίες για την οικογένεια, τη θρησκεία και τη χώρα. Επιπλέον, το «πτυχίο» των διδασκαλισσών, όπως χαρακτηρίζονται τα κορίτσια που το κατείχαν, λειτουργούσε και ως προίκα. Αξιοσημείωτο αποτελεί, όμως, το γεγονός πως οι γνώσεις που τους παρέχονταν δεν ήταν εξειδικευμένες αλλά περισσότερο γενικές και διευρυμένες.

Στα τέλη, πια, του 19^ου αιώνα υπήρξε μία υπερπληθώρα διδασκαλισσών. Αυτό συνέβη, καθώς πολλά κορίτσια κατέφυγαν στην εκπαίδευση των Διδασκαλείων. Κάτι τέτοιο είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση του φαινομένου της ανεργίας και την ανάγκη για δημιουργία Γυμνασίων Θηλέων να δεσπόζει.

Τέλος, το πρότυπο της γυναικείας φιγούρας του 19^ου αιώνα αναγόταν στην φρόνιμη δεσποινίδα, σωστή μητέρα και καλή δασκάλα. Όλα αυτά έως ότου εμφανιστούν τα κορίτσια που κατάφεραν, παράνομα, να φοιτήσουν στο Πανεπιστήμιο, από το 1890 και εξής. Άραγε, όλα αυτά έχουν κάποια σχέση με την γυναικεία εκπαίδευση τον 21^ο αιώνα;

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:

Δαλακούρα & Ζιώγου-Καραστεργίου (2015). Η εκπαίδευση των γυναικών
Οι γυναίκες στην εκπαίδευση Κοινωνικοί, ιδεολογικοί, εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί και η γυναικεία παρέμβαση (18oς – 20ός αι.), Αθήνα: Κάλλιπος