Δυσλεξία: Όσα πρέπει να γνωρίζετε για το φαινόμενο αυτό

Ορισμός

Η δυσλεξία είναι ένας όρος, που ανάλογα με τη χώρα για την οποία γίνεται λόγος, αλλάζει και η σημασία της. Αυτό συμβαίνει, διότι δεν έχουν αποσαφηνιστεί ακριβώς τα αίτια που την προκαλούν ή οι ακριβείς συνέπειες που έχει για το δυσλεκτικό (ή δυσλεξικό) άτομο. Αφού η ποικιλία των ορισμών είναι ευρεία, εδώ θα εξεταστεί ο όρος δυσλεξία σε σχέση με την Ελλάδα.

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες, δυσλεξία είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει το Εκτελεστικό Σύστημα του εγκεφάλου (λήψη αποφάσεων, αρχειοθέτηση, σχεδιασμός, οργάνωση, έλεγχος της προσοχής, φιλτράρισμα). Πρόκειται, για ένα πρόβλημα αποκωδικοποίησης πληροφοριών, που λαμβάνει ο δέκτης, κι εμφανίζεται από τη νηπιακή και γενικά την παιδική ηλικία. Αυτό μεταφράζεται ως εξής: Η δυσλεξία ορίζεται ως η δυσκολία του ατόμου στην κατάκτηση την ορθογραφημένης γραφής και σωστής ανάγνωσης (δυσορθογραφία και δυσανάγνωση), δηλαδή της αποκωδικοποίησης του λόγου.

Αίτια

Αίτια της διαταραχής αυτής, αποτελούν κυρίως νευροψυχολογικοί παράγοντες. Φαινόμενα όπως η αύξηση πρόωρων γεννήσεων, η ηλικία της μητέρας το διάστημα που κυοφορείται το παιδί, καθώς και οι τεχνητές γονιμοποιήσεις συμβάλλουν εξίσου σε αυτή. Έχει αποδειχθεί, επίσης, πως η δυσλεξία οφείλεται και στην κληρονομική προδιάθεση του ατόμου, με ποσοστό που αγγίζει το 20-30%.

Γενικά, η δυσλεξία μέχρι στιγμής δε διορθώνεται ή θεραπεύεται. Στόχος των εκπαιδευτικών και κυρίως των λογοθεραπευτών, είναι να γνωστοποιήσουν στο ίδιο το παιδί και κυρίως στους γονείς του, το πρόβλημα αυτό. Με αυτόν τον τρόπο, το δυσλεκτικό παιδί οφείλει να εργάζεται με διαφορετικό τρόπο από το μη δυσλεκτικό. Τρόπο δηλαδή που να βασίζεται στην απαραίτητη διαμόρφωση της μαθησιακής διδασκαλίας (πρόσληψη, επεξεργασία, απομνημόνευση).

Σημάδια δυσλεξίας

Τα πρώτα σημάδια που υποδεικνύουν, πως ένα παιδί είναι δυσλεκτικό, εμφανίζονται κυρίως στο δημοτικό. Είναι η πρώτη φορά που το παιδί έρχεται σε σημαντική επαφή με την ανάγνωση και τη γραφή. Η έλλειψη κατάκτησης αυτοματισμού στην ανάγνωση είναι ένα από αυτά τα σημάδια. Το δυσλεκτικό παιδί δεν θέλει να διαβάζει φωναχτά, κάνει ορθογραφικά, κυρίως σε μεγάλα κείμενα, δεν κατανοεί ό,τι διαβάζει, δεν θυμάται πώς να γράψει κάποια γράμματα ή νούμερα (δυσκολία αντιγραφής). Μπερδεύει τα κεφαλαία και τα μικρά γράμματα και συγχέει την κατεύθυνση γραφής τους. Επιπλέον, δυσκολεύεται στη δόμηση του χώρου και του χρόνου της αφήγησης. Δεν μπορεί να ακολουθήσει σύνθετες οδηγίες, συνήθως πάνω από δύο ταυτόχρονα. Αυτό συμβαίνει, διότι η μνήμη του δυσλεκτικού ατόμου και συγκεκριμένα η μνήμη εργασίας είναι ανεπαρκής. Έτσι, αποσπάται ευκολότερα η προσοχή του.

Βοήθεια προς τους μαθητές με δυσλεξία

Ένα δυσλεκτικό άτομο δεν είναι λιγότερο έξυπνο από τα υπόλοιπα άτομα. Η μοναδική διαφορά βρίσκεται στην αποκωδικοποίηση των πληροφοριών που δέχεται ο εγκέφαλός του. Αυτό σημαίνει πως κάποιες διαφορετικές μαθητικές μέθοδοι από τις συνηθισμένες είναι κατάλληλες και πιο αποδοτικές για τα άτομα στη σχολική ηλικία.

Για παράδειγμα:

• Προτείνεται η χρήση εγγραφέα, ώστε το παιδί να απομνημονεύει και να κατανοεί το μάθημα μέσω της ακοής.

• Ο δάσκαλος, προτιμότερο θα ήταν, να παρέχει το μάθημά του σε ηλεκτρονική μορφή. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί μπορεί να το κατανοήσει καλύτερα, μέσω της διαδραστικότητας του υπολογιστή και τον άπλετο χρόνο που του παρέχεται στο σπίτι.

• Δεν πρέπει να υπολογίζονται, στο δημοτικό τουλάχιστον, τα ορθογραφικά λάθη. Αντ’ αυτού, ο εκπαιδευτικός οφείλει να υποδεικνύει προσαρμοσμένες ορθογραφίες, τις οποίες δύναται να αφομοιώσει πιο εύκολα. Το παιδί έτσι μπορεί και μαθαίνει σταδιακά τη σωστή ορθογραφία των λέξεων.

• Δεν ενδείκνυται ναι τιμωρείται η έλλειψη φροντίδας των πραγμάτων. Είτε αυτό έχει να κάνει με το γραφικό χαρακτήρα, είτε με την οργάνωση στα σχολικά του αντικείμενα.

Συμπέρασμα

Η δυσλεξία είναι μια διαταραχή του εγκεφάλου, που δυσκολεύει το δυσλεκτικό άτομο στην επεξεργασία πληροφοριών και στην εκτέλεσή τους, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ένα τέτοιο άτομο είναι νοητικά κατώτερο. Οι άνθρωποι αυτοί χρειάζονται να ακολουθούν διαφορετικές μεθόδους στο μαθησιακό τομέα, ώστε σε μεγαλύτερη ηλικία η δυσκολία τους αυτή να έχει περιοριστεί σημαντικά και να αποδίδουν καλύτερα.