Τάφος της Κλεοπάτρας: αναζητώντας τα ίχνη της μεγάλης βασίλισσας

Μια σήραγγα λαξευμένη σε βράχο κάτω από το ναό Taposiris Magna γεμίζει ελπίδες τους αρχαιολόγους πώς μπορεί να βρέθηκε ο τάφος της Κλεοπάτρας.

Θεωρία ενός -όνειρο πολλών αρχαιολόγων

Η αρχαιολόγος Kathleen Martinez από το πανεπιστήμιο του Σαν Ντομίνγκο πίστευε πως ο τάφος της Κλεοπάτρας βρίσκεται κάτω από  το ναό Taposiris Magna. Η Kathleen Martinez υποστήριξε πως η Κλεοπάτρα και ο Μάρκος Αντώνιος θάφτηκαν μαζί κοντά στην Αλεξάνδρεια. Ωστόσο, η αρχαιολόγος γνώριζε πως για να αποδειχθεί η θεωρία της -η οποία βασίστηκε σε 10ετή έρευνα- έπρεπε να βγει από το γραφείο και να ερευνηθεί στο πεδίο. Για αυτό έπρεπε να πάει στην Αίγυπτο. Η χαρά της αρχαιολόγου ήταν μεγάλη όταν το Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου ενέκρινε ανασκαφές στην περιοχή του ναού.

Μα το συμβούλιο έδωσε στην Martinez περιθώριο δύο μηνών. “Δύο μήνες είναι τίποτα” είπε η αρχαιολόγος και έτσι ξεκίνησε ένας αγώνας δρόμου για να βρεθεί ο τάφος της Κλεοπάτρας.

Μια εντυπωσιακή σήραγγα

Στην εκπνοή του χρόνου οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως ένα εντυπωσιακό εύρημα. Κάτω από τον αρχαίο ναό βρέθηκε μια σήραγγα λαξευμένη στο βράχο. Η σήραγγα έχει μήκος περίπου 1,5 χλμ. και ύψος 1,8 μ. Παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το Ευπαλίνειο Όρυγμα που βρίσκεται στη Σάμο και το οποίο θεωρείται ένα από τα τεχνικά θαύματα του αρχαίου κόσμου.

Η ανακάλυψη αυτή έδωσε νέα παράταση στις έρευνες της Martinez και της ομάδας της. Πιστεύουν πως στο τέλος του διαδρόμου αυτού βρίσκεται ο τάφος της Κλεοπάτρας.

Στο εσωτερικό του ναού η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως σημαντικά ευρήματα, όπως νομίσματα που φέρουν παραστάσεις της Κλεοπάτρας αλλά και του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Επίσης, βρέθηκαν μερικά ακέφαλα αγάλματα καθώς και αγάλματα της θεάς Ίσιδας.

Ο θάνατος και ο τάφος της Κλεοπάτρας

Η Κλεοπάτρα, όπως και οι προηγούμενοι Φαραώ, ξεκίνησε να χτίζει τον τάφο της πολύ νωρίς. Επέλεξε ως τόπο ταφής της την Αλεξάνδρεια, την πόλη όπου βασίλεψε και αγάπησε τόσο. Μάλλον το ταφικό κτίσμα ήταν δίπλα στο παλάτι της. Ωστόσο, η περιοχή της Αλεξάνδρειας όπου πιστεύεται ότι κατοικούσε η βασίλισσα βυθίστηκε από μεγάλο σεισμό, ήδη από τον 4ο αιώνα μ.Χ. Οι υποβρύχιες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν δεν έφεραν ικανοποιητικά ευρήματα.

Γνωρίζουμε πάντως πως η Κλεοπάτρα αυτοκτόνησε μετά την ήττα από τον Οκταβιανό και το θάνατο του αγαπημένου της Μάρκου Αντωνίου. Η Κλεοπάτρα μετά την είδηση της ήττας στη ναυμαχία του Ακτίου κλείστηκε στον τάφο της μαζί με δύο θεραπαινίδες της. Εκεί ήρθε η είδηση της αυτοκτονίας του Μάρκου Αντώνιου. Ο Μάρκος Αντώνιος μετά την ήττα προσπάθησε να αυτοκτονήσει πέφτοντας πάνω στο σπαθί του. Τραυματίστηκε πολύ σοβαρά στο στομάχι και πέθαινε αργά και βασανιστικά.

Η Κλεοπάτρα μαθαίνοντας ότι ο αγαπημένος της είναι ακόμη ζωντανός ζήτησε να τον φέρουν κοντά της. Καθώς η θύρα του τάφου ήταν σφραγισμένη, το σώμα του ετοιμοθάνατου Αντώνιου κατέβηκε στο εσωτερικό του τάφου με σκοινιά που τράβηξαν οι τρεις γυναίκες.

Μετά το θάνατο του Αντωνίου, ο Οκταβιανός απειλώντας ότι θα σκοτώσει τα παιδιά της, έβγαλε την Κλεοπάτρα από τον τάφο. Σκοπός του ήταν να τη φέρει ζωντανή στη Ρώμη, τρόπαιο ανάμεσα στα άλλα, κατά τη διάρκεια του θριάμβου του.

Η Κλεοπάτρα, όμως, δε θα το δεχόταν αυτό. Στην κάμαρά της ή κατά άλλους στον τάφο της αυτοκτόνησε. Κατά τον Πλούταρχο άφησε ένα δηλητηριώδες φίδι -σύμβολο της φαραωνικής δυναστείας- να την τσιμπήσει. Η θεωρία αυτή αμφισβητείται. Σίγουρο είναι, όμως, ότι η Κλεοπάτρα αυτοκτόνησε με δηλητήριο, μια και λέγεται πως ήθελε να αφήσει πίσω ένα όμορφο κορμί. Ήταν τότε 39 ετών.

Τάφος της Κλεοπάτρας: ο αντίλογος

Μολονότι η είδηση πως η ανακάλυψη του τάφου της σπουδαίας βασίλισσας μπορεί να είναι προ των πυλών προκάλεσε ενθουσιασμό σε αρχαιολόγους και μη, έχουν διατυπωθεί διάφορες επιφυλάξεις. Πυρά εκτοξεύθηκαν εναντίον της αρχαιολόγου Kathleen Martinez που είναι επικεφαλής των ανασκαφών, η οποία όμως έχει πτυχίο νομικής και μόνο μεταπτυχιακό στην αρχαιολογία. Έπειτα, ιστορικές πηγές αναφέρουν πως η Κλεοπάτρα είχε ετοιμάσει τον τάφο της εντός της Αλεξάνδρειας, ενώ ο ναός Taposiris Magna βρίσκεται εκτός της πόλης. Τέλος, η ομοιότητα της σήραγγας με το Ευπαλίνειο Όρυγμα -το οποίο δεν είχε ταφική χρήση- θα πρέπει να διερευνηθεί παραπάνω.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, πρόκειται για ένα συναρπαστικό εύρημα. Η συνέχιση των ανασκαφών που θα δώσει απαντήσεις αναμένεται με ενθουσιασμό.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:

Williams S. (2022), Digging for Cleopatra’s Tomb at Taposiris Magna, ανακτήθηκε από: heritage-key.com (τελευταία πρόσβαση; 13/11/22)

Βρέθηκε ο τάφος της Κλεοπάτρας; Η μεγάλη ανακάλυψη που μοιάζει με το Ευπαλίνειο Όρυγμα της Σάμου, άρθρο από την ονάδα του thetoc, ανακτήθηκε από: www.thetoc.gr (τελευταία πρόσβαση; 14/11/22)

Τσιριγωτάκη Ε. (2022), Βρέθηκε ο τάφος της Κλεοπάτρας; Ανακτήθηκε από: www.ertnews.gr (τελευταία πρόσβαση; 14/11/22)

Kathleen Martinez, πληροφορίες από wikipedia, ανακτήθηκε από: https://en.wikipedia.org/wiki/Kathleen_Mart%C3%ADnez (τελευταία πρόσβαση 13/11/2022)

Μυστήριο: Πού βρίσκεται τελικό ο τάφος της Κλεοπάτρας; άρθρο από την ομάδα του Protagon, ανακτήθηκε από: www.protagon.gr (τελευταία πρόσβαση: 14/11/2022)