Κατά την επταετία 1967-1974 η Ελλάδα βρέθηκε σε μία περίεργη πολιτική κατάσταση όπου τη διακυβέρνηση της χώρας είχε αναλάβει ο ελληνικός στρατός. Παπαδόπουλος, Παττακός, Μακαρέζος, Ιωαννίδης ήταν προσωπικότητες που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο κατά τη περίοδο της Χούντας. Αρκετοί ήταν αυτοί που ήταν κατά του νέου καθεστώτος και πάρα πολλοί αυτοί που διώχθηκαν. Οι διαδηλώσεις την περίοδο της δικτατορίας ήταν απαγορευμένες. Παρόλο αυτού, υπήρξαν περιπτώσεις όπου μία μεγάλη μερίδα του κόσμου κατάφερε μέσα από μαζικές συγκεντρώσεις να εκφράσει την άποψη του. Αυτή η άποψη όπως μπορούμε να καταλάβουμε ήταν αντίθετη προς τη κυβέρνηση. Παρακάτω θα παρουσιάσουμε μερικές συγκεντρώσεις και εξεγέρσεις που έλαβαν χώρα όταν στην Ελλάδα κυβερνούσε η Χούντα, γνωστές ως αντιδικτατορικός αγώνας.
3 Νοεμβρίου 1968: Η κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου
Στη 1 Νοεμβρίου του 1968, ο γέρος της Δημοκρατίας (όπως αποκαλούταν από πολλούς) άφησε τη τελευταία του πνοή. Πρωταγωνιστής στη πολιτική ζωή της μεταπολεμικής Ελλάδας αλλά και των Ιουλιανών του 1965. Να θυμίσουμε σε αυτό το σημείο πως τα Ιουλιανά, λόγω της άστατης πολιτικής ζωής που είχαν ως αποτέλεσμα, οδήγησαν στη κατάληψη της εξουσίας από το στρατό. Την ημέρα της κηδείας η αστυνομία απαγορεύει οποιαδήποτε διαδήλωση και απειλεί με συλλήψεις. Παρά την ανακοίνωση αυτή, εκατοντάδες ήταν αυτοί που συνόδευσαν τη σορό μέχρι το Α’ Νεκροταφείο. Ήταν η πρώτη ευκαιρία του ελληνικού λαού να αντιδράσει απέναντι στη Χούντα και να ξεκινήσει ο αντιδικτατορικός αγώνας. Βέβαια, δεκάδες ήταν αυτοί που συνελήφθησαν, κυρίως νεαρής ηλικίας, όπου καταδικάστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες σε φυλάκιση από οχτώ μήνες έως τέσσερα χρόνια.
22 Σεπτεμβρίου 1971: Η κηδεία του Γεωργίου Σεφέρη
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1971, ο μεγάλος Έλληνας ποιητής, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας, πέθανε λόγω έλκους στο στομάχι. Δύο μέρες αργότερα τελέστηκε η κηδεία του που εξελίχθηκε σε σιωπηρή πορεία διαμαρτυρίας κατά των Συνταγματαρχών. Κατά τη διάρκεια της πομπής, μπροστά στη Πύλη του Αδριανού το πλήθος σταμάτησε τη κυκλοφορία και άρχισε να τραγουδά του τραγούδι του Μ. Θεοδωράκη “Στο περιγιάλι το κρυφό”. Να σημειωθεί πως οι στίχοι του συγκεκριμένου τραγουδιού είχαν γραφεί από τον Σεφέρη και είχε λογοκριθεί από τη κυβέρνηση.
13 Αυγούστου 1968: Απόπειρα δολοφονίας του Γ. Παπαδόπουλου από τον Α. Παναγούλη
Το συγκεκριμένο περιστατικό δεν ήταν μία μαζική εξέγερση ή διαδήλωση, αλλά αξίζει να επισημανθεί ως μία ενέργεια που συνέβαλε στον αντιδικτατορικό αγώνα. Ο Αλέκος Παναγούλης, ύστερα από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, λιποτάκτησε από τον ελληνικό στρατό όπου τελούσε τη στρατιωτική του θητεία. Αμέσως ξεκίνησε τη δράση του στον αντιδικτατορικό αγώνα με αποκορύφωμα την απόπειρα δολοφονίας του Γ. Παπαδόπουλου. Η αποτυχία της πράξης του οφειλόταν σε έλλειψη συντονισμού με τους συντρόφους του. Ο Παναγούλης συνελήφθη όπου και οδηγήθηκε στο κρατητήριο της ΕΑΤ/ΕΣΑ. Στις 17 Νοεμβρίου το Στρατοδικείο Αθηνών τον καταδίκασε σε θάνατο και επέβαλλε στους συνεργάτες του ποινές φυλάκισης. Η θανατική ποινή του Παναγούλη δεν εκτελέστηκε ποτέ χάρη στη κινητοποίηση της κοινής γνώμης. Ακόμα και ο ίδιος ο Πάπας Παύλος ο 6ος εξέφρασε την αντίρρηση του στη θανατική καταδίκη του Παναγούλη.
Μάιος 1973: Κίνημα του Ναυτικού
Αυτό κίνημα ήταν διαφορετικό, καθώς έγινε από άτομα του πολεμικού ναυτικού. Φαινομενικά, όποιος ανήκε στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις είχε θετική άποψη για το καθεστώς. Κάτι τέτοιο όμως δεν ίσχυε τελικά. Το κίνημα καταπνίγηκε από τους δικτάτορες. Όμως το αντιτορπιλικό Βέλος, κατά τη διάρκεια άσκησης του ΝΑΤΟ κατέφυγε στο Φιουμιτσίνο της Ιταλίας. Ο κυβερνήτης του αντιτορπιλικού μαζί με έξι αξιωματικούς και εικοσιπέντε υπαξιωματικούς ζήτησαν από το ιταλικό κράτος να τους παραχωρηθεί πολιτικό άσυλο. Ύστερα από λίγες μέρες οι ιταλικές αρχές παραχώρησαν άσυλο στα μέλη του πληρώματος. Όλο αυτό το συμβάν έπληξε το κύρος της κυβέρνησης και έγινε φανερό και στην υπόλοιπη Ευρώπη πως η δυσφορία για τα πολιτικά πράγματα στη χώρα ήταν διάχυτη. Ακόμα, καταλαβαίνουμε πως ο αντιδικτατορικός αγώνας συνεχιζόταν και από μέλη των ενόπλων δυνάμεων.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Λιάκος, Α. (2020). Ο ελληνικός 20ος αιώνας. Αθήνα: ΠΟΛΙΣ
Στεργιόπουλος, Β. (2020). 3 Νοεμβρίου 1968: Η κηδεία του Γέρου της Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε από https://www.in.gr/2020/11/03/plus/features/3-noemvriou-1968-kideia-tou-gerou-tis-dimokratias (τελευταία πρόσβαση 15.7.2021)
H κηδεία του Σεφέρη εξελίχθηκε σε διαδήλωση κατά της δικτατορίας (2010). Ανακτήθηκε από https://www.tovima.gr/2010/09/21/culture/b-san-simera-b-22-septembrioy-1971-br-h-kideia-toy-seferi-ekselixthike-se-diadilwsi-kata-tis-diktatorias (τελευταία πρόσβαση 15.7.2021)
Αλέκος Παναγούλης. Ανακτήθηκε από https://www.sansimera.gr/biographies/1327 (τελευταία πρόσβαση 15.7.2021)
Βέλος D-16 (1959-1991). Ανακτήθηκε από https://www.hellenicnavy.gr/el/istoria/plota-naftika-mouseia/maa-velos.html (τελευταία πρόσβαση 15.7.2021)
