2 Αριστοτελικές θεωρίες που επηρέασαν τον Ιμπν Σίνα

Εισαγωγή:

Ο Αμπού Αλί αλ- Χουσεΐν Ιμπν Αμπνταλλάχ Ιμπν Σίνα ή ο Αβικέννας (σύμφωνα με την ελληνική απόδοση) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Πέρσες ιατροφιλοσόφους του 11ου αιώνα μ.Χ. Ασχολήθηκε με την ποίηση και με την πολιτική. Επίσης, ο Ιμπν Σίνα συναναστρεφόταν με μια ομάδα φιλοσόφων (falasifa στα αραβικά) η οποία ασχολούταν με την “συμφιλίωση” των Ισλαμικών στοιχείων με τα χαρακτηριστικά της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας. Ακόμα, αξίζει να σημειώσουμε ότι Αβικέννας έζησε μια περίοδο έντονης πολιτικής αναστάτωσης, κατά την οποία οι Πέρσες ενσωματώνονταν σταδιακά με τα τουρκικά φύλα. Τέλος, ο Ιμπν Σίνα μελετούσε εκτός των άλλων μαθηματικά, φυσική, γεωμετρία και νομική (κατά βάσιν το ισλαμικό δίκαιο).

Η ενασχόληση με την φιλοσοφία:

Ο Ιμπν Σίνα θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ισλαμικής φιλοσοφίας. Βαθύτατα επηρεασμένος από την εξέλιξη του ευρωπαϊκού σχολαστικισμού, ορισμένοι μελετητές ονομάζουν την φιλοσοφική του τάση “Ισλαμικός Σχολαστικισμός”. Στα φιλοσοφικά του έργα, χρησιμοποίησε μία τεράστια ποικιλία αριστοτελικών φιλοσοφικών σχημάτων εφόσον θαύμαζε και εκτιμούσε πολύ το φιλοσοφικό έργο και τις ιδέες του Αριστοτέλη. Δύο από τις σπουδαιότερες αριστοτελικές ιδέες  που επηρέασαν κατά έναν μεγάλο και σημαντικό βαθμό την ζωή και το έργο του Ιμπν Σίνα ήταν οι εξής:

Η διαίρεση της ψυχής και η ανθρώπινη ελευθερία:

Ο Ιμπν Σίνα υιοθέτησε εν μέρει την θεωρία του Αριστοτέλη για την διαίρεση της ανθρώπινης ψυχής. Συγκεκριμένα, η ψυχή του ανθρώπου, σύμφωνα με τον Πέρση φιλόσοφο, χωρίζεται σε τρία μέρη. Πρώτα από όλα, συναντάμε το φυτικό μέρος της ψυχής. Το κομμάτι αυτό είναι όπως το ανθρώπινο σώμα. Δηλαδή, λειτουργεί σαν ένα σύστημα οργάνων το οποίο θρέφεται, μεγαλώνει και αναπαράγεται συνεχώς. Το δεύτερο μέρος της ψυχής είναι το ζωικό τμήμα της ψυχής, το οποίο λειτουργεί με βάση τα ένστικτα και την βούληση του. Τέλος, το τρίτο μέρος της ψυχής είναι το ανθρώπινο κομμάτι της, το οποίο χρησιμοποιεί την λογική και ενεργεί σύμφωνα με αυτή και εκφέρει απόψεις για ποικίλα θέματα. Επομένως, μπορούμε να εξαγάγουμε το συμπέρασμα ότι το μόνο μέρος της ψυχής που διαφοροποιεί σημαντικά τους ανθρώπους από τα ζώα είναι το τρίτο μέρος της ψυχής, αυτό δηλαδή που λειτουργεί με βάση την λογική.

Επίσης, πρέπει να προσθέσουμε το γεγονός ότι η ανθρώπινη ψυχή λειτουργεί κάτω από προϋποθέσεις, αλλά η συνεχής εκτέλεση των λειτουργιών της συχνά ξεπερνούν αυτές τις προϋποθέσεις. Το στάδιο κατά το οποίο η ψυχή καταφέρνει να ξεπεράσει την προκαθορισμένη φύση της, επιτρέπει την ελευθερία του ανθρώπου να πράττει και να σκέφτεται ελεύθερα. Άρα, η ανθρώπινη ελευθερία είναι πλέον γεγονός.

Απόκτηση της γνώσης:

Το επόμενο φιλοσοφικό σχήμα που υιοθέτησε ο Ιμπν Σίνα από τον Αριστοτέλη ήταν η διαδικασία κατά την οποία αποκτάται η θεωρητική γνώση. Πρώτα από όλα, θεωρητική γνώση κατά τον Αριστοτέλη είναι η επιστήμη η οποία ασχολείται με την μελέτη του όντος και του κόσμου. Στην συνέχεια, πρέπει να αναφέρουμε ότι το ανθρώπινο ή αλλιώς το λογικό μέρος της ψυχής περιλαμβάνει δύο εσωτερικούς τομείς: τον πρακτικό και τον θεωρητικό. Ο θεωρητικός τομέας περιλαμβάνει την θεωρητική γνώση, η οποία εκτελεί τις λειτουργίες της σε στάδια. Πρώτον, έχουμε το στάδιο της “υλικής δυνατότητας”, τo οποίo μπορούμε να συναντήσουμε σε ένα βρέφος. Δεύτερον, συναντάμε το στάδιο της “σχετικής δυνατότητας”, όπου το όργανο για την αναγνώριση της πραγματικότητας αναπτύσσεται όλο και περισσότερο στον άνθρωπο. Τέλος, μπορούμε να παρατηρήσουμε το στάδιο κατά το οποίο η “υλική δυνατότητα” στον άνθρωπο έχει εξελιχθεί σε τέλειο βαθμό.

Παρόλα αυτά, ο Ιμπν Σίνα όρισε την σχέση της θεωρητικής πραγματικότητας, αφαιρώντας το υλικό από μια ταξινόμηση η οποία δεν θεωρείται αριστοτελική σε καμία περίπτωση. Αυτή η σχέση ξεκινά με το στάδιο της “υλικής δυνατότητας” μαζί με ένα είδος γνώσης, το οποίο υπάρχει σε κάθε ανθρώπινο ον. Τέλος, το στάδιο αυτό εξελίσσεται σε αυτό της “τελειότητας”, το οποίο μπορεί να αποκτηθεί από τον εξωτερικό κόσμο.

Δικτυογραφία:

• Βικιπαίδεια (τελευταία τροποποίηση 2021), Αβικέννας, el.wikipedia.org, 1 (τελευταία πρόσβαση 30/7/2023)
• Luke Dunne (τελευταία τροποποίηση 2023), 3 Aristotelian Concepts that influenced Ibn Sina, www.thecollector.com, 1 (τελευταία πρόσβαση 30/7/2023)
• Ματίνα- Ιωάννα Κυριαζοπούλου (τελευταία τροποποίηση 2023), Αβικέννας ο μέγιστος φιλόσοφος του Ισλάμ, cognoscoteam.gr, 1 (τελευταία πρόσβαση 30/7/2023)
• Μαστοράκη Ανδρονίκη (τελευταία τροποποίηση 2004), Η θεωρία της γνώσης κατά τον Αριστοτέλη, teteleste.wordpress.com,1 (τελευταία πρόσβαση 30/7/2023)