Ρίψη πυρηνικών αποβλήτων στους ωκεανούς
Με την πάροδο των χρόνων οι ωκεανοί έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την αλιεία, τη χημική ρύπανση και φυσικά την κλιματική αλλαγή. Ωστόσο,τον 21ο αιώνα μια από τις σημαντικότερες απειλές που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης είναι η ραδιενεργός ρύπανση.
Η απόρριψη ραδιενεργών πυρηνικών αποβλήτων στους ωκεανούς αποτέλεσε μια συνήθη τακτική πολλών βιομηχανιών. Φυσικά οι γνώμες σχετικά με την καταλληλότητα και την ασφάλειά αυτής της τακτικής διίστανται.
Ραδιενεργός ρύπανση: η αρχή
Οι πρώτες δοκιμές ατομικής βόμβας, το 1946 από τις ΗΠΑ στο Bikini Atoll του Ειρηνικού Ωκεανού, αποτέλεσαν την αφετηρία της ραδιενεργούς ρύπανσης των ωκεανών. Εν συνεχεία, τις επόμενες δεκαετίες πραγματοποιήθηκαν πάνω από 250 δοκιμές πυρηνικών όπλων στην ανοιχτή θάλασσα. Παράλληλα,την περίοδο 1950-1963, χιλιάδες μονάδες ραδιενεργού υλικού απορρίφθησαν στους ωκεανούς από πολλά ευρωπαϊκά κράτη—η πλειονότητα των οποίων,δεν ακολουθούσε τις απαραίτητες υγειονομικές συστάσεις. Επιπλέον, τα χρόνια που ακολούθησαν μετά τον Β’ΠΠ, βυθίστηκε πληθώρα πυρηνικών υποβρύχιων και πυρομαχικών. Με αυτόν τον τόπο οι ωκεανοί καταστάθηκαν εδάφη πυρηνικών δοκιμών κι απόρριψης ραδιενεργών αποβλήτων.
Συνέπειες της μόλυνσης
Οι προαναφερθείσες δοκιμές και η απόρριψη πυρηνικών αποβλήτων είχε ως συνέπεια τον ταχύτατο διασκορπισμό της ραδιενεργούς ακτινοβολίας και την παράλληλη εγκατάσταση ραδιονουκλεϊδίων στον βυθό των ωκεανών. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μόλυνση εγγύτερων νησιών και πληθυσμών.
Οι Διεθνείς Συμβάσεις που υπεγράφησαν κατά τη δεκαετία του ’90 απαγόρευσαν την απόρριψη πυρηνικών και ραδιενεργών αποβλήτων στους ωκεανούς. Ωστόσο,η απαγόρευση αυτή, δεν περιέλαβε την απόρριψη ραδιενεργών αποβλήτων μέσω αγωγών. Μια τακτική που σήμερα εφαρμόζουν πολλά ευρωπαϊκά κράτη. Είναι εύλογο πως οι πληθυσμοί που κατοικούν πλησιέστερα των σημείων ρίψης έχουν δεκαπλάσιες πιθανότητες να απειληθούν από εμφάνιση καρκίνου.
Διάσταση επιστημονικών απόψεων
Κατά γενική ομολογία, η απόρριψη ραδιενεργών αποβλήτων στους ωκεανούς συνιστά απειλή τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και για την υδρόβια ζωή. Βασικοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο είναι η ηφαιστειακή δραστηριότητα και η κίνηση των τεκτονικών πλακών (το φαινόμενο συναντάται συχνά στην Τάφρο των Μαριανών), η κακή μόνωση των εμπορευμάτων καθώς και οι διαρροές.
Στον αντίποδα, και αναφορικά με το ενδεχόμενο των διαρροών, έχει υποστηριχτεί ότι οι ωκεανοί διαθέτουν μεγαλύτερη αραιωτική ικανότητα σε σχέση με οποιαδήποτε χερσαία επιφάνεια. Έτσι, υποστηρίζεται, πως ο κίνδυνος εξαλείφεται σε μεγάλο βαθμό. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του πυρηνικού σταθμού Fukushima Daichi. Το νερό που απορρίπτει στον Ειρηνικό Ωκεανό περιέχει ραδιονουκλεϊδια ισότοπα του καισίου και του ιωδίου. Είναι δύο χημικά στοιχεία με μεγάλη διαλυτότητα. Ωστόσο είναι λογικό ότι όσο περισσότερο ραδιενεργό υλικό απελευθερώνεται τόσο επηρεάζονται τα ψάρια και οι υπόλοιποι υδρόβιοι οργανισμοί. Για τον λόγο αυτό, η αλιεία σε απόσταση μικρότερη των 30-50 χλμ. από τα σημεία ρίψη δεν συνίσταται.
Σημερινή κατάσταση
Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος της ραδιενεργούς ακτινοβολίας προέρχεται από τα απορριφθέντα στον Βόρειο Ατλαντικό βαρέλια, τα οποία έχουν σκουριάσει και διαρρέουν ραδιενεργές ουσίες. Η πεποίθηση που επικρατεί είναι πως δεν υπάρχει ασφαλής τρόπος ανύψωσής τους, με αποτέλεσμα την επί δεκαετιών παραμονή τους στον βυθό και τις ανάλογες συνέπειες που αυτή θα επιφέρει.
Είναι αξιοσημείωτο ότι μια από τις βασικότερες πηγές ραδιενεργούς μόλυνσης αποτελεί το εργοστάσιο επανεπεξεργασίας πυρηνικών καυσίμων στη Χάγη. Από εκεί απορρίπτονται νόμιμα εκατομμύρια λίτρα ραδιενεργού υγρού στη θάλασσα. Το ίδιο ισχύει και για το εργοστάσιο πυρηνικής επεξεργασίας στο Sellafield της βορείου Αγγλίας.
Διαχείριση πυρηνικών αποβλήτων
Ομολογουμένως, η διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων και αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση της σύγχρονης εποχής. Με την επιστημονική κοινότητα να είναι διχασμένη, κατά διαστήματα έχουν προταθεί λύσεις για την αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων. Γνώμονας αυτών αποτέλεσε η προστασία της ανθρώπινης ζωής και του περιβάλλοντος.
Πέρα από την απόρριψη των πυρηνικών αποβλήτων στους ωκεανούς, για την οποία δεν υπάρχει σύμπνοια απόψεων, έχει υποστηριχθεί και η γεωλογική τους διάθεση. Αυτή θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω εξορυκτικού αποθετηρίου, που θα περιελάμβανε σήραγγες και σπήλαια για την τοποθέτηση των συσκευασμένων αποβλήτων. Επίσης, θα μπορούσαν να αποθηκευτούν μέσω γεώτρησης υπόγειου βράχου (έως 5000μ).
Η πρόταση απόρριψης ραδιενεργών αποβλήτων στο διάστημα, απορρίφθηκε από τις ΗΠΑ ως ιδιαιτέρως δαπανηρή αλλά κι επικίνδυνη εν όψει μιας πιθανής αποτυχημένης εκτόξευσης.
Σε κάθε περίπτωση,η διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων και απαιτεί εκτενή μελέτη ποικίλων παραγόντων. Μερικοί από αυτούς είναι ο όγκος, η μορφή αλλά και τα επίπεδα ραδιενέργειας που αυτά εκπέμπουν.
Αναμφίβολα, η χρόνια απόρριψη ραδιενεργού υλικού στους ωκεανούς κρούει εδώ και δεκαετίες τον κώδωνα του κινδύνου για την ανθρωπότητα. Η ραδιενεργός ρύπανση που έχει παρατηρηθεί όχι μόνο απειλεί να εισέλθει στην τροφική αλυσίδα και κατ’ επέκταση σε εμάς αλλά και καθιστά την ανάγκη αποτελεσματικής διαχείρισης των αποβλήτων πιο επιτακτική από ποτέ.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο
- https://www.world-nuclear.org/information-library/nuclear-fuel-cycle/nuclear-waste/storage-and-disposal-of-radioactive-waste.aspx
- http://www.cbrneportal.com/the-disposal-of-nuclear-waste-into-the-worlds-oceans/
- https://www.forbes.com/sites/quora/2018/07/24/is-nuclear-waste-disposal-a-threat-to-our-ohttps://www.dw.com/en/fukushima-how-the-ocean-became-a-dumping-ground-for-radioactive-waste/a-52710277ceans/#21a85da452be
- https://www.dw.com/en/fukushima-how-the-ocean-became-a-dumping-ground-for-radioactive-waste/a-52710277
- https://www.tampabay.com/news/military/effects-of-dumping-radioactive-waste-in-ocean-need-more-study-scientists/2157923/
