Ωφέλιμα έντομα και βιολογική καταπολέμηση εχθρών των καλλιεργειών

Μπορούν να βοηθήσουν τα έντομα στην καταπολέμηση των εχθρών των καλλιεργειών;

Κι όμως υπάρχουν ωφέλιμα έντομα που μπορούν λειτουργήσουν ευεργετικά και να συνδράμουν στο έργο του παραγωγού! Οι κατηγορίες αυτές των ευεργετικών εντόμων δεν βλάπτουν την καλλιέργεια αλλά αντιθέτως παρασιτούν στα έντομα εχθρούς της καλλιέργειας και τους εξολοθρεύουν.

Τα ωφέλιμα έντομα χρησιμοποιούνται κυρίως στη βιολογική γεωργία

Η χρήση οργανισμών όπως ευεργετικών εντόμων, ακάρεων και νηματωδών για τον έλεγχο βλαβερών εχθρών σε διάφορες καλλιέργειες λαμβάνει χώρα παγκοσμίως κυρίως τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Παλαιότερα, όπως όλοι γνωρίζουμε, ο συνήθης τρόπος αντιμετώπισης των εχθρών ήταν αποκλειστικά η χρήση χημικών σκευασμάτων. Ωστόσο η αλόγιστη χρήση αυτών, οδήγησε σε ανάπτυξη ανθεκτικότητας με αποτέλεσμα ο έλεγχος των εχθρών να είναι πλέον προβληματικός. Ο παραπάνω λόγος σε συνδυασμό με την τάση πλέον του καταναλωτικού κοινού για προϊόντα καθαρά χωρίς υπολείμματα χημικών, ενθαρρύνει πολλούς παραγωγούς να μετακινηθούν προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της φυτοπροστασίας καθώς και πολλούς ερευνητές να ερευνήσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Πλέον όλο και περισσότεροι χρησιμοποιούν ωφέλιμα έντομα αντί για χημικά σκευάσματα για να επιτύχουν την φυτοπροστασία.

Ποια είναι τα ωφέλιμα έντομα;

Τα ωφέλιμα έντομα ανάλογα με το μέγεθός τους χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες: τα αρπακτικά, τα παρασιτοειδή και τα υπερπαρασιτοειδή.

Αρπακτικά

Αρπακτικό ονομάζεται το έντομο που είναι συνήθως μεγαλύτερο σε μέγεθος από το θήραμά του. Από τους οργανισμούς αυτούς, άλλοι σκοτώνουν και τρώνε το θήραμα τους κι άλλοι σκοτώνουν και το απομυζούν με τα ειδικά μασητικά τους εξαρτήματα. Πολύ γνωστά αρπακτικά έντομα είναι οι πασχαλίτσες, που τρέφονται κυρίως με αφίδες και το αλογάκι της Παναγιάς.

Παρασιτοειδή

Παρασιτοειδές ονομάζουμε το έντομο που έχει μέγεθος παρόμοιο με το θήραμά του και το καταστρέφει έμμεσα. Για την ολοκλήρωση του βιολογικού κύκλου του ένα παρασιτοειδές χρειάζεται ένα μόνο άτομο ξενιστή το οποίο και τελικά θανατώνει. Ένα παρασιτοειδές κατά τη διάρκεια της ζωής του θανατώνει πάρα πολλά έντομα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Περιβάλλον

Κλιματική αλλαγή και παγκόσμια πείνα, τι σχέση υπάρχει;

Ο τρόπος που λειτουργούν αυτά τα έντομα είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακός, καθώς με τα ειδικά εξαρτήματα που διαθέτουν, τοποθετούν τα ωά τους μέσα στο σώμα του βλαβερού εντόμου. Τα ωά αυτά μεγαλώνουν και τα νέα έντομα που αναπτύσσονται τρέφονται από το σώμα του βλαβερού εντόμου.

Το αποτέλεσμα είναι ότι το βλαβερό έντομο θα πεθάνει και το νέο παρασιτοειδές που θα βγει θα τοποθετήσει τα δικά του ωά σε ένα άλλο βλαβερό έντομο.

Υπερπαρασιτοειδή

Υπερπαρασιτοειδές είναι το έντομο που έχει πολύ μικρότερο μέγεθος από το θήραμά του και το καταστρέφει επίσης έμμεσα.

Που αναπτύσσονται τα ωφέλιμα έντομα

Η ενίσχυση της παρουσίας ευεργετικών εντόμων γίνεται με τη διατήρηση φυτών ξενιστών στις παρυφές της καλλιέργειας όπου μπορούν να φιλοξενηθούν τα εν λόγω έντομα και αυτός ο τρόπος αποτελεί βιολογική καταπολέμηση των εχθρών. Οι σημαντικότεροι εχθροί που μπορούν να αντιμετωπιστούν βιολογικά είναι ο αλευρώδης, οι αφίδες, οι θρίπες τα λεπιδόπτερα και ακάρεα όπως ο τετράνυχος.

Παραδείγματα

Ακολουθούν κάποια παραδείγματα χρήσης ευεργετικών για τις καλλιέργειες εντόμων ώστε να γίνουν πιο κατανοητά όσα είπαμε. Για τη βιολογική καταπολέμηση του Αλευρώδη θερμοκηπίου ο οποίος είναι ένας πολύ συνηθισμένος εχθρός καλλιεργειών χρησιμοποιούνται τα ωφέλιμα έντομα Encansia formosa, τα οποία παρασιτούν τις νύμφες του Αλευρώδη. Η απελευθέρωση των εντόμων στην καλλιέργεια γίνεται όταν η θερμοκρασία είναι πάνω από 15^oC. Γίνονται 4-6 απολύσεις εντόμων την άνοιξη ανά δεκαπενθήμερο, με 1.000-2.000 έντομα ανά στρέμμα. Το καλοκαίρι γίνονται 3 απελευθερώσεις ανά οκταήμερο με 3.000-4.000 έντομα ανά στρέμμα. Τα έντομα εξαπολύονται στον αγρό με τη μορφή σκευασμάτων αφού αγοραστούν. Ο τρόπος δράσης των σκευασμάτων αυτών είναι έμμεσος δηλαδή το Encansia formosa που περιέχεται σε αυτό, αφού προσβάλλει τον Αλευρώδη, προκαλεί ασθένεια στο έντομο το οποίο τελικά καταστρέφεται.

Για τη βιολογική καταπολέμηση των Αφίδων (ψείρες) μπορεί να χρησιμοποιηθούν με καλά αποτελέσματα τα Aphidius colemani. Το έντομο αυτό γεννά αυγά μέσα στο σώμα της αφίδας. Τα αυγά εκκολάπτονται εκεί και σαν αποτέλεσμα η ψείρα σταματάει να τρέφεται και να αναπαράγεται και μετατρέπεται σε μούμια. Όταν το παρασιτοειδές ολοκληρώσει την ανάπτυξή του εξέρχεται από την μουμιοποιημένη αφίδα από στρογγυλή οπή. Ως αποτέλεσμα της δράσης του Aphidius colemani, παρατηρούμε μουμιοποιημένες αφίδες πάνω στα φυτά.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:

1. Aρπακτικά έντομα αντί για ψεκασμούς (2010), ανακτήθηκε από www.newsit.gr, τελευταία επίσκεψη 1/11/2021
2. Τα έντομα και οι φυσικοί τους εχθροί (2014), ανακτήθηκε από www.gardenguide.gr, τελευταία επίσκεψη 1/11/2021
3. Έντομα αρπακτικά και βιολογική καταπολέμηση εχθρών (2021), ανακτήθηκε από https://plantpro.gr/post/423, τελευταία επίσκεψη 1/11/2021