Ευτροφισμός: η ονομασία του περιβαλλοντικού φαινομένου που συχνά βλέπουμε χωρίς να γνωρίζουμε τις συνέπειες του
Δεν είναι λίγες οι φορές που ερχόμαστε αντιμέτωποι με την αποκρουστική θέα μιας συσσωρευμένης επίστρωσης από φύκια σε ύδατα. Μπορούμε όλοι να παραδεχτούμε ότι είναι μια μορφή ρύπανσης, άλλωστε η δυσοσμία που προκαλεί ενισχύει αυτή την άποψη. Όμως, η υποψία αυτή παύει να είναι υποψία καθώς είναι αποδεδειγμένο επιστημονικά ότι ο ευτροφισμός οδηγεί στην υποβάθμιση της υδάτινης ζωής. Το υδάτινο στοιχείο έχει κυρίαρχη θέση στη ζωή του ανθρώπου. Η μόλυνση του νερού αδιαμφισβήτητα μπορεί να προκαλέσει κακό στην υγεία του ανθρώπου. Ενώ μπορεί να υποβαθμίσει την ποιότητα ζωής όλων των έμβιων όντων.
Τι είναι τελικά ο ευτροφισμός;
Ο ευτροφισμός είναι το περιβαλλοντικό φαινόμενο κατά το οποίο η υπέρμετρη αύξηση της συγκέντρωσης θρεπτικών στοιχείων συνεπάγεται τη μείωση του διαλυμένου οξυγόνου στο νερό. Αυτό έχει ως συνέπεια την αλλοίωση της βιοποικιλότητας σε αυτό. Το φαινόμενο αυτό παρουσιάζεται συνήθως σε λίμνες ή κλειστούς αβαθείς κόλπους. Ένας άλλος όρος που χρησιμοποιείται είναι «άνθιση του νερού» διότι οδηγεί στην άνθιση φωτοπλαγκτικών οργανισμών στην επιφάνεια του νερού.
Ο ευτροφισμός των λιμνών, ο εμπλουτισμός δηλαδή της υδάτινης μάζας με μεγάλες ποσότητες θρεπτικών αλάτων, κυρίως αζώτου και φωσφόρου μπορεί να είναι φυσικός ή τεχνητός. Μπορεί να οφείλεται σε φυσικούς παράγοντες (γεωγραφικά, γεωμορφολογικά, κλιματολογικά, υδροδυναμικά φαινόμενα) ή σε ανθρωπογενείς επιδράσεις. Ο ευτροφισμός προκαλείται εντονότερα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες π.χ. από αστικά λύματα, βιομηχανικά και κτηνοτροφικά απόβλητα και από λιπάσματα που αποβάλλονται στα ύδατα. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως το μεγαλύτερο πρόβλημα των λιμνών σήμερα.
Ας θυμηθούμε ένα παράδειγμα ανθρωπογενούς ευτροφισμού
Δύο χρόνια έχουν περάσει από το καλοκαίρι που οι Θεσσαλονικείς θυμούνται χαρακτηριστικά γιατί τους στέρησε την καθιερωμένη βόλτα τους στην παραλιακή. Θυμάμαι πως οι αγανάκτηση των πολιτών ήταν έντονη. Η αποκρουστική εικόνα της παραλίας απωθούσε τους πάντες. Οι καταστηματάρχες ήταν απελπισμένοι αφού οι τουρίστες αντί να απολαμβάνουν τη θέα του Θερμαϊκού Κόλπου αντιμετώπιζαν την δυσοσμία. Κάτι τέτοιο μόνο κακή φήμη μπορούσε να προσφέρει στην πόλη. Εκείνο το καλοκαίρι η ποσότητα φυτοπλαγκτόν στον Θερμαϊκό ήταν τεράστια. Η υψηλή θερμοκρασία επιβάρυνε τις οσμές που αναδύονταν με αποτέλεσμα την αποπνικτική ατμόσφαιρα. Τα τελευταία χρόνια η ιστορία επαναλαμβάνεται και εκτός από την δυσαρέσκεια των πολιτών μπορεί να επιφέρει και τον θάνατο των ψαριών. Είναι λυπηρό να βλέπουμε το αποτέλεσμα των ανθρώπινων ενεργειών μπροστά μας και να παραμένουμε αδρανείς. Αυτές οι διαδικασίες καταλήγουν στην υποβάθμιση της υδάτινης ζωής αλλά και της ζωής εν γένει.
Συνέπειες
Τα βακτήρια και οι τα φύκη αυξάνονται σε αριθμό τόσο, που σχηματίζουν επικάλυμμα στις υδάτινες επιφάνειες, προκαλώντας σκίαση στο νερό κάτω από την επιφάνεια. Χωρίς φως, οι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί στον πυθμένα θανατώνονται, προσφέροντας ακόμη μεγαλύτερη ποσότητα τροφής σε άλλα βακτήρια, που συνεχίζουν να αναπτύσσονται. Καθώς ο αριθμός των βακτηρίων αυξάνεται, η παραγωγή οξυγόνου ελαττώνεται, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει οξυγόνο για τους μη φωτοσυνθετικούς οργανισμούς, όπως, π.χ. τα ψάρια. Τα ψάρια είναι οι πρώτοι οργανισμοί που πεθαίνουν ενώ εξακολουθούν να επιβιώνουν τα βακτήρια δίνοντας έτσι ζωή στο οικοσύστημα. Αποτέλεσμα του ευτροφισμού είναι η μεταβολή της χλωρίδας και πανίδας των υδροβιότοπων καθώς όμως και οι περιορισμένες δυνατότητες για αναψυχή. Σε περιπτώσεις ευτροφισμού σε λίμνες εκτός της υποβάθμισης της υδάτινης ζωής ακολουθεί η υποβάθμιση της ποιότητας πόσιμου νερού που αντλούμε.
Τέλος, θα ήταν καλό οι αρμόδιες αρχές σε συνεργασία με επιστήμονες του χώρου να βρουν κάποιες λύσεις που να είναι πιο φιλικές για την υδρόβια ζωή αλλά και για τον ίδιο τον άνθρωπο αφού η επικινδυνότητα του φαινομένου είναι αυξημένη. Ο κύκλος του νερού είναι υψίστης σημασίας και για αυτό οφείλουμε να τον διαφυλάξουμε.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
1.Βικιπαίδεια. Ευτροφισμός, ανακτήθηκε από el.wikipedia.org, τελευταία επίσκεψη 29/9/2020
2. TSOUGRANA BLOG. Φαινόμενο ευτροφισμού, ανακτήθηκε από www.tsougrana.eu, τελευταία επίσκεψη 29/9/2020
3. LIFO. Θεσσαλονίκη: Απίστευτες φωτογραφίες από τον Θερμαϊκό Κόλπο- Το φαινόμενο του ευτροφισμού, ανακτήθηκε από www.lifo.gr, τελευταία επίσκεψη 29/9/2020
