Καλοκαίρι του 2020, εποχές καραντίνας, αβέβαιο μέλλον, μείωση των δραστηριοτήτων και τα σχετικά. Μου έρχεται η φαεινή ιδέα και αποφασίζω να ασχοληθώ ξανά μετά από πολλά χρόνια με τα βιντεοπαιχνίδια. Στην αρχή με κάποιο δισταγμό καθώς (πολύ κακώς) στο μυαλό μου κυριαρχούσε η προκατάληψη και η απαξία. Πίστευα ότι ένα βιντεοπαιχνίδι είναι χάσιμο χρόνου και δεν έχει να προσφέρει τίποτα. Η ανώριμη αυτή γνώμη βέβαια, άλλαξε ριζικά τις επόμενες μέρες όταν με την παρότρυνση αγαπημένων προσώπων με τα οποία έχουμε κοινή αγάπη για την κοινωνική ιστορία και οτιδήποτε σχετίζεται με δυστοπίες, καθεστώτα και επαναστάσεις, ανακάλυψα αυτό το εκπαιδευτικό διαμαντάκι μαζί με αρκετά άλλα για τα οποία θα μιλήσω σε άλλα άρθρα. Beholder και το σίκουέλ του, το Beholder 2.
Το πρώτο βγήκε στην αγορά το Νοέμβριο του 2016 και το δεύτερο ως συνέχεια του πρώτου τον Ιούλιο του 2018 από τη ρωσική εταιρεία βιντεοπαιχνιδιών, Alawar. Είναι μια σειρά παιχνιδιών στρατηγικής στα οποία παίζεις έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα σε μια δυστοπική κοινωνία όπου κάθε απόφαση που παίρνεις, καθορίζει την επιβίωση και το μέλλον σου. Θα μιλήσω αρχικά για το πρώτο της σειράς. Βλέποντας τα τρέιλερ του Beholder, μου φάνηκε ένα αρκετά απλοϊκό παιχνίδι (η υποψία αυτή βέβαια διαψεύστηκε στη συνέχεια) κυρίως λόγω των 2D γραφικών του με τα μαύρα, σαν παιδική ζωγραφιά ανθρωπάκια που θυμίζουν ρετρό παιχνίδια βγαλμένα από τα τέλη του 20ου αιώνα. Παρόλο που δεν ήμουν ποτέ ενθουσιώδης με τα παιχνίδια στρατηγικής, η πλοκή και η θεματολογία του με ιντρίγκαραν τόσο πολύ που τελικά το αγόρασα και ξεκίνησα να παίζω στο λάπτοπ μου την ίδια κιόλας μέρα.
Η θεματολογία, η σκοτεινή ατμόσφαιρα και η υπόθεση που εκτυλίσσεται σε μια φανταστική χώρα όπου η δημοκρατία και η ελευθερία είναι λέξεις άγνωστες και μακρινές στους πολίτες της, θυμίζουν τη ‘’Φάρμα των ζώων’’ και ακόμα περισσότερο το ‘’1984’’ του Τζορτζ Όργουελ. Μόνο που η υπόθεση δεν περιτριγυρίζεται γύρω από τον παράνομο έρωτα μεταξύ του κεντρικού χαρακτήρα και της συναδέλφου του. Όπως στο βιβλίο ‘’1984’’, έτσι και στα παιχνίδια της σειράς Beholder, όλοι οι πολίτες παρακολουθούνται στενά και ο μεγάλος ηγέτης, ο ‘’Μεγάλος Αδελφός’’ όπως αποκαλείται που παρουσιάζεται σε μεγάλες οθόνες, αφίσες και αγάλματα (τα οποία όλοι προσκυνάνε), δεν είναι παρά ένας ρόλος, ένα ψέμα κατασκευασμένο με μεγάλη μαεστρία από τους πραγματικούς ολιγάρχες που κρύβονται πίσω από το καθεστώς τρόμου. Αυτά βέβαια στο πρώτο παιχνίδι αν και τα υποψιάζεσαι, είναι πολύ ψιλά γράμματα μιας και παίζεις ως ένας απλός πολίτη που δεν γνωρίζει τα εκ των έσω του καθεστώτος.
Συγκεκριμένα, παίζεις ως Καρλ Στάιν, έναν οικογενειάρχη με γυναίκα, έναν έφηβο γιο και μια μικρή κόρη που έπειτα από εντολή της κυβέρνησης προσλαμβάνεται ως κατάσκοπος (κοινώς χαφιές) σε μια πολυκατοικία. Η δουλειά σου σε ολόκληρο το παιχνίδι είναι να παρακολουθείς όλους σου τους γείτονες με κάμερες, κουτσομπολιό ή εισβάλοντας στα διαμερίσματά τους όταν λείπουν, να μαθαίνεις πληροφορίες για αυτούς και να ενημερώνεις το υπουργείο του Μεγάλου Αδελφού. Τα λεφτά που θα σου δίνουν ποτέ δεν θα είναι αρκετά για να θρέψεις την οικογένειά σου οπότε καλείσαι κάθε φορά να κάνεις επιλογές καλές ή κακές οι οποίες θα έχουν αρνητικές και θετικές συνέπειες. Ή μόνο αρνητικές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ό,τι επιλογές και να κάνεις, είτε αποφασίσεις να είσαι ‘’κακός’’ και να εκμεταλλεύεσαι τους άλλους, να εκβιάζεις, να απειλείς κτλ., είτε αποφασίσεις να είσαι ‘’καλός’’ και να βοηθάς τους άλλους, να προστατεύεις την ιδιωτική ζωή και την ασφάλεια των γειτόνων σου από την κυβέρνηση, η ζωή σου και η ζωή της οικογένειάς σου θα κρέμονται από μια κλωστή κι εσύ δεν θα έχεις χρόνο να σκεφτείς καλά ή να προβλέψεις τις συνέπειες των πράξεών σου οι οποίες μπορούν να καταλήξουν εύκολα σε τραγωδία. Καθ’ όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού, οι απαγορεύσεις θα γίνονται ολοένα και περισσότερες δυσκολεύοντας ή διευκολύνοντας τις επιλογές σου. Σε περίπτωση που κάτι πάει πολύ στραβά και η αστυνομία σε πιάσει, το παιχνίδι τελειώνει εδώ και πρέπει να το ξεκινήσεις από την αρχή και με διαφορετικές στρατηγικές έτσι ώστε να μπορέσεις να αυξήσεις τις πιθανότητες επιβίωσής σου.
Στο Beholder 2, το σίκουελ, τα πράγματα είναι πολύ πιο διαφορετικά από άποψη γραφικών, χαρακτήρων, ιστορίας κ.α. Τα ανθρωπάκια παραμένουν μαύρα και απλοϊκά, η ατμόσφαιρα είναι ακόμα πιο σκοτεινή και τα γραφικά είναι πλέον σε 3D διάσταση ενώ κάποιες αποστολές φέρνουν λίγο περισσότερο στο θρυλικό ‘’Papers, please!’’. Η πλοκή διαδραματίζεται στην ίδια χώρα με το ίδιο καθεστώτος, ένα χρόνο μετά την άφιξη του Καρλ Στάιν στη νέα του πολυκατοικία. Καθ’ όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού, παίζεις ως Έβαν Ρεντγκρέιβ, το νεαρό γιό ενός υψηλόβαθμου στελέχους του Υπουργείου που πέθανε κάτω από μυστήριες συνθήκες. Ο Έβαν καλείται να δουλέψει στο υπουργείο αναπληρώνοντας έτσι τον πατέρα του. Ξεκινά όμως από την πιο χαμηλή θέση εργασίας μέχρι να αποδείξει ότι αξίζει να πάρει προαγωγή. Στόχος είναι να ανέβεις όσο πιο ψηλά γίνεται ιεραρχικά και να ανακαλύψεις πώς και γιατί πέθανε ο πατέρας σου. Ο βαθμός δυσκολίας είναι πολύ λιγότερος από αυτόν του πρώτου παιχνιδιού λόγω του ότι είσαι πλέον από τους λίγους, αυτούς που ανήκουν στο σύστημα και όχι ένας απλός πολίτης που ανά πάσα στιγμή το καθεστώς μπορεί να βγάλει από τη μέση χωρίς δισταγμό. Τα ηθικά διλήμματα και οι αποτρόπαιες αποκαλύψεις όμως, είναι πολλά περισσότερα και καλείσαι να παίρνεις αποφάσεις οι οποίες αφορούν όχι μόνο τη ζωή και την ασφάλεια του περιγύρου σου αλλά και ολόκληρου του λαού. Στο χέρι σου είναι αν θα ταχθείς με το μέρος της αντίστασης, του συστήματος ή των δικών σου προσωπικών φιλοδοξιών. Μέσα σε όλα όσα σου αποκαλύπτονται, είναι και η τραγική κατάληξη του προηγούμενου χαρακτήρα, του Καρλ Στάιν. Δεν κάνω άλλο σπόιλερ.
Υπάρχει και ένα μικρό dlc ενδιάμεσα των δυο παιχνιδιών που λέγεται Blissful Sleep και είναι η ιστορία του Έκτωρ, του προηγούμενου κατασκόπου της πολυκατοικίας στην οποία καταφθάνει ο Καρλ Στάιν. Στην αρχή του Beholder βλέπουμε την αστυνομία να τον δέρνει και να τον συλλαμβάνει. Έπειτα η τύχη του αγνοείται. Μαθαίνουμε λοιπόν μαζί με το παρελθόν των λοιπών χαρακτήρων της πολυκατοικίας ότι τον συνέλαβαν για να του κάνουν ευθανασία σύμφωνα με το νόμο που υπαγορεύει ότι όλοι οι πολίτες άνω των 85 ετών πρέπει να θανατώνονται. Μόνο που ο Έκτωρ είναι μόλις 64 ετών.
Σε αυτό το σημείο, πρέπει να κάνω ιδιαίτερη μνεία στην εξαιρετική μουσική υπόκρουση. Ταιριάζει πολύ με την ατμόσφαιρα, το σκοτάδι και το μυστήριο που αποπνέουν τα παιχνίδια της σειράς Beholder και σε βάζει ακόμα περισσότερο στο κλίμα ενός κόσμου αποπνικτικά σκληρού και ανελεύθερου. Ολόκληρο το παιχνίδι είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να μπορέσει ο παίχτης να ζήσει εικονικά τη φρίκη, την απανθρωπιά, το φόβο και την αγωνία που ζει καθημερινά ένας άνθρωπος κάτω από ένα φασιστικό, ολοκληρωτικό καθεστώς. Είτε αυτός ο άνθρωπος είναι ένας απλός πολίτης, είτε κάποιος πιο προνομιούχος. Οι έμφυλες, οι εθνικές, οι πολιτικές και άλλες διακρίσεις, επισημαίνονται διαρκώς μέσα από τη ροή του παιχνιδιού. Η θέση της γυναίκας, του άπορου, του μετανάστη, του ομοφυλόφιλου, του παιδιού κτλ. που είναι ήδη ευάλωτη σε μια σημερινή δημοκρατική κοινωνία, γίνεται ακόμα χειρότερη κάτω από ένα καθεστώς που κάνει κατάχρηση της εξουσίας του και δεν διστάζει να εκμεταλλεύεται και να κακοποιεί πολίτες η ιστορία των οποίων είναι ήδη γραμμένη με αίμα και δάκρια. Είναι μια σειρά παιχνιδιών που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον ακόμα και των πιο απαιτητικών βιντεοπαικτών με πολύ καλογραμμένους διαλόγους, ιδιαίτερη προσοχή στην ψυχογράφηση των χαρακτήρων και με πολλές επιλογές πράξεων και αποφάσεων που καθορίζουν την ιστορία σου και το τέλος της. Καλή διασκέδαση!
