Οι περισσότεροι που ξεκινούν να ασχολούνται με τη φωτογραφία πιστεύουν ότι οι ευρυγώνιοι φακοί χρησιμεύουν μόνο για εκτεταμένα θέματα όπως τα τοπία. Κι αυτό είναι λογικό, γιατί αν κοιτάξει κάποιος στο σκόπευτρο μηχανής με ευρυγώνιο φακό θα προσέξει ότι το κάδρο χωράει μεγάλο εύρος πληροφοριών λόγω της ειδικής κατασκευής του. Με πειραματισμό και εξάσκηση, είναι σίγουρο ότι θα προκύψουν νέες και εντυπωσιακές χρήσεις των ευρυγώνιων φακών.
Για να κατανοήσουμε τη λειτουργία τους, ας ρίξουμε μια ματιά σε κάποια βασικά στοιχεία. Ευρυγώνιος είναι ο φακός με μικρή εστιακή απόσταση και διευρυμένο οπτικό πεδίο. Σε μία φωτογραφική μηχανή πλήρους κάδρου, κάθε φακός με εστιακή απόσταση μικρότερη από 35mm θεωρείται ευρυγώνιος ενώ αυτοί με εστιακή απόσταση μικρότερη από 24mm λέγονται υπερευρυγώνιοι. Οι φακοί αυτοί μας επιτρέπουν να βγάλουμε φωτογραφίες με ευρύ οπτικό πεδίο, πολύ μεγαλύτερο από εκείνο των κανονικών φακών. Δηλαδή, μπορούμε να τραβήξουμε ένα θέμα, το οποίο δεν μπορούμε να αντιληφθούμε με γυμνό μάτι (η γωνία θέασης του ματιού είναι πολύ μικρότερη). Ιδανικοί για τοπία και αρχιτεκτονική φωτογραφία, μας επιτρέπουν να είμαστε κοντά στο θέμα και να καταγράψουμε μεγάλο όγκο οπτικής πληροφορίας.
Στα πλεονεκτήματα τους συγκαταλέγονται η πανοραμική θέαση, όπως είπαμε παραπάνω, και η πολύ καλή συμπεριφορά σε θέματα οξύτητας και ευκρίνειας σε δεδομένες τιμές διαφράγματος σε σχέση με κανονικούς ή τηλεφακούς.
Ένα βασικό τους μειονέκτημα, ωστόσο, αποτελούν τα υψηλά επίπεδα παραμόρφωσης ιδίως όταν το θέμα μας είναι κοντά στο φακό. Η προοπτική αλλοιώνεται και οι γωνίες “στρογγυλεύουν” με απόκοσμο πολλές φορές αποτέλεσμα. Όταν η παραμόρφωση μας ενοχλεί και μας εμποδίζει να αποδώσουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα, μπορούμε να την αφαιρέσουμε- διορθώσουμε στην επεξεργασία (μιλάμε για την ψηφιακή φωτογραφία). Υπάρχουν περιπτώσεις όμως που η παραμόρφωση είναι ο σκοπός μας γιατί θέλουμε να τονίσουμε, να αναδείξουμε ή να διακωμωδήσουμε ένα θέμα.
Ας δούμε, στη συνέχεια, σε ποιες περιπτώσεις μπορεί η παραμόρφωση να λειτουργήσει προς όφελός μας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ
Στην φωτογραφία πορτραίτου, οι ευρυγώνιοι φακοί μας προσφέρουν μία τελείως διαφορετική οπτική, ιδίως στα κοντινά πορτραίτα. Ενώ στην αρχή τα αποτελέσματα μπορεί εύκολα να απογοητεύσουν, με εξάσκηση και πειραματισμό, μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτό το δυναμικό εφέ, δημιουργώντας εντυπωσιακές εικόνες. Για παράδειγμα, αν φωτογραφίσουμε ένα άτομο που κοιτάει ελαφρώς προς τα κάτω, θα παρατηρήσουμε, ότι ο φακός θα μεγεθύνει το μέτωπο και τα μάτια του. Αντιστρόφως, αν φωτογραφίσουμε κάποιον από χαμηλά θα δούμε ότι θα επιμηκυνθούν τα στοιχεία που βρίσκονται κοντά στο φακό, όπως τα πόδια του. Τα παραδείγματα που ακολουθούν μας δείχνουν το σκεπτικό αυτό.
Οι φωτογραφίες που θα αποκτήσουμε μετά από αυτή τη φωτογράφιση μπορεί να μη μας αποδίδουν την ακριβή ομοιότητα με το θέμα μας. Παρ’ όλα αυτά, οι λήψεις που θα πάρουμε θα μας δώσουν μία ξεχωριστή και ιδιαίτερη αίσθηση. Πολλές από αυτές θα μας κάνουν να γελάσουμε και να δούμε με άλλο μάτι το πρόσωπο που απεικονίζεται.
Στην αρχιτεκτονική φωτογραφία, υπάρχουν περιπτώσεις που θέλουμε να δώσουμε ένα δημιουργικό τόνο, χωρίς να θέλουμε να αποδώσουμε με ακρίβεια τις αναλογίες και την προοπτική των κτιρίων. Ψηλά κτίρια, όπως ουρανοξύστες, φωτογραφημένα είτε από πολύ χαμηλά, είτε από πολύ ψηλά, είναι τα ιδανικά θέματα. Εδώ βρίσκουν εφαρμογή οι υπερ – ευρυγώνιοι φακοί (ιδιαίτερα οι fisheye φακοί) και το εφέ που μας προσφέρουν. Τα αποτελέσματα είναι τουλάχιστον εντυπωσιακά.
Υπάρχουν πολλές εφαρμογές της δημιουργικής χρήσης των ευρυγώνιων φακών. Μία από αυτές είναι η λήψη ομαδικών πορτραίτων από χαμηλή γωνία, όπου δημιουργείται ένας κύκλος (ή ημικύκλιο) από ανθρώπινα σώματα με τα πρόσωπα να κλίνουν προς το κέντρο. Έτσι, έχουμε έντονη την απόδοση της συνοχής ενός γκρουπ ανθρώπων με δημιουργικό τρόπο.
Μία άλλη είναι η λήψη μιας συστάδας δέντρων ή ψηλών φυτών, στο δάσος ή σε ένα πάρκο. Από χαμηλή γωνία λήψης και με το φακό στραμμένο προς τα πάνω, οι φωτογραφίες που θα πάρουμε είναι ιδιαίτερα δυνατές, αποδίδοντας το μεγαλείο της φύσης.
Η φωτογραφία δε σταματάει να μας εκπλήσσει με τις ανεξάντλητες δυνατότητες και εφαρμογές της. Οι ευρυγώνιοι φακοί αποτελούν ένα θαύμα της οπτικής και οι εφαρμογές τους είναι ανεκτίμητες για τον φωτογράφο, ερασιτέχνη ή επαγγελματία. Κι ενώ η παραμόρφωση θεωρείται από πολλούς σημαντικό μειονέκτημα, με δημιουργικότητα και την κατάλληλη τεχνική, μπορούμε να αποκτήσουμε εντυπωσιακές λήψεις.
Στη σύγχρονη εποχή, σχεδόν όλοι μας κουβαλάμε μαζί μας έναν ευρυγώνιο φακό. Αυτόν του κινητού μας. Δε μένει λοιπόν να πειραματιστούμε και να αλλάξουμε τρόπο φωτογραφικής σκέψης, κάνοντας δημιουργική χρήση του.
