Βερολίνο: Η αρχιτεκτονική σε διάλογο με την ιστορία

Οι εντυπώσεις των τουριστών και η άποψη πως, όταν περπατάς στο Βερολίνο, λόγω της ποικιλίας στων αρχιτεκτονικών στυλ, αισθάνεσαι πως κάνεις ένα ταξίδι στο χρόνο, αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα της πρώτης εντύπωσης που δίνει η πόλη στους επισκέπτες της. Το σύγχρονο design (αναγνωρισμένο από την Unesco), εδώ διαπλέκεται με τη μεσαιωνική ιστορία της πόλης, ενώ σε κάποια από τα κτίρια της, τα σημάδια από τους βομβαρδισμούς, που δέχτηκε από τις Συμμαχικές Δυνάμεις, είναι ακόμη ορατά. Ωστόσο, η διχοτόμηση της πόλης, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, και η διαφορετική πορεία που χάραξε η κάθε πλευρά, διαμόρφωσαν μία ενδιαφέρουσα, αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά πόλη, η οποία τριάντα χρόνια μετά τη κατάρρευση του Τείχους, έχει καταφέρει να συνδυάσει όλες αυτές τις διαφορετικές πλευρές.

St. Marienkirche

Φυσικά, αναφερόμενοι στα ιστορικά κτίρια της πόλης, θα ήταν σκόπιμο να ξεκινήσουμε από την παλαιότερη -μαζί με την εκκλησία του Νικολάου (Nikolaikirche)-  εκκλησία της γερμανικής πρωτεύουσας. Χτισμένη σε ένα από τα κεντρικότερα και πιο τουριστικά σημεία της πόλης, η εκκλησία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της γερμανικής αρχιτεκτονικής των μέσων του 13^ου αιώνα. Αν και η ακριβής ημερομηνία ανοικοδόμησης δεν είναι γνωστή, εικάζεται πως χτίστηκε γύρω στο 1243, συνδέοντας το όνομά της με την, αρκετά διαδεδομένη αντισημιτική προπαγάνδα της εποχής.

Αρχιτεκτονικά, η εκκλησία αποτελείται από μία πληθώρα διαφορετικών χρονολογικά στυλ, κυρίως εξαιτίας των πολλών αναστηλώσεων και επιδιορθώσεων που έχει δεχτεί κατά τη διάρκεια των αιώνων.  Η σημαντικότητα της εκκλησίας, όχι μόνο για τη πόλη του Βερολίνου αλλά για τη γενικότερη περιοχή, είναι αντιληπτή ως και σήμερα, καθώς αποτελεί έδρα του τοπικού επισκόπου της Ενωμένης Προτεσταντικής Εκκλησίας Βερολίνου-Βραδεμβούργου-Σιλεσίας και Βόρειας Λουσατίας. Η παλαιότητα της εκκλησίας μπορεί να επιβεβαιωθεί και από τα υλικά δομής, όπου, εκτός από το γρανίτη, το όλο κτίσμα είναι κατασκευασμένο από τούβλα, προσδίδοντας σε αυτό το χαρακτηριστικό του κόκκινο χρώμα. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μεγάλο μέρος του οικοδομήματος καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς, ενώ μετά τη διχοτόμηση, η εκκλησία βρέθηκε στο Ανατολικό τμήμα  της πόλης, κάτι που δεν εμπόδισε την αναστύλωση της από της αρχές της Ανατολικής Γερμανίας τη δεκαετία του 1950.

Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός πως πριν τον πόλεμο, ο περιβάλλοντας χώρος της εκκλησίας ήταν πυκνά κατοικημένος (μετά τους βομβαρδισμούς ο χώρος καθαρίστηκε και αφέθηκε ανοικοδόμητος), ενώ σήμερα δείχνει κάπως αποκομμένη από τον υπόλοιπο πολεοδομικό ιστό και το αρκετά πυκνοκατοικιμένο κέντρο.

Die Hackeschen Höfe

Τοποθετημένο λίγα λεπτά πιο μακριά από την Alexanderplatz και την αγορά Hackesher, το Hackeschen Höfe, απαρτίζεται από ένα σύμπλεγμα κτιρίων (οικιών και καταστημάτων) που περιλαμβάνει εσωτερικές αυλές (με τις οποίες ενώνονται τα επιμέρους κτίρια), και αποτελεί μία από τις αρτιότερες εκφράσεις του Jugendstil (ο Γερμανικός όρος για τη περιγραφή του Art Nouveau) στο Βερολίνο. Αρχιτέκτονας αυτού, του αρκετά περίπλοκου πολεοδομικού συμπλέγματος,το οποίο χρονολογείται το 1906, ήταν ο Γερμανός αρχιτέκτονας August Endel. Η εντυπωσιακή του διακόσμηση οφείλεται εξωτερικά στην πρόσοψη του, η οποία περιλαμβάνει πολλά ανοίγματα-παράθυρα, έτσι ώστε οι εσωτερικοί χώροι του κτιρίου να είναι περισσότερο φωτεινοί, ενώ όταν κάποιος περάσει την είσοδο και περιηγηθεί στις αυλές, εσωτερικά του συμπλέγματος, θα αντικρίσει κτίρια, οι προσόψεις των οποίων είναι καλυμμένες και περίτεχνα διακοσμημένες με πολύχρωμα γυαλισμένα τούβλα (glazed bricks).

Τηλεφωνικός Πύργος (Fernsehturm Berlin)

Κατασκευασμένος το 1965 με 1969, έργο του Γερμανού αρχιτέκτονα Hermann Henselmann, ο Τηλεφωνικός Πύργος του Βερολίνου αποτελεί το σήμα κατατεθέν της πόλης και σημείο προσανατολισμού, καθώς με ύψος 368.03 μέτρα είναι ορατός από παντού. Ωστόσο, ο πύργος δεν είχε πάντα αυτόν το «βοηθητικό» χαρακτήρα, καθώς κατασκευάστηκε ως σύμβολο προβολής της δύναμης της Ανατολικής Γερμανίας, κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, παίζοντας σημαντικό ρόλο στη δημοφιλή για την εποχή, αρχιτεκτονική προπαγάνδα. Σήμερα, ο πύρος δέχεται περισσότερους από ένα εκατομμύριο επισκέπτες ετησίως, οι οποίοι από την περιστρεφόμενη πλατφόρμα ύψους 200 μέτρων (στην οποία στεγάζεται εστιατόριο), μπορούν να έχουν μία πανοραμική θέα της πόλης.

Φυσικά, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε πολλά ακόμη κτήρια που χαρακτηρίζουν το Βερολίνο, όπως οι σύγχρονες πολυκατοικίες με τις γυάλινες προσόψεις, τα διάσπαρτα, σε πολλά σημεία της πόλης, παλάτια όπως το Schloss Bellevue (σημερινό Προεδρικό Μέγαρο) ή τα στενά αδιέξοδα, του Mitte, που καταλήγουν σε περίκλειστες αυλές όπως αυτό, δίπλα στο διάσημο Cafe Cinema (πρώην οικία Schwarzenberg), στο κέντρο της πόλης. Όμως, θα ήταν σκόπιμο κανείς να επισκεφτεί την πόλη, ούτως ώστε να αντιληφθεί αυτή τη συνδιαλλαγή μεταξύ της ιστορίας και της αρχιτεκτονικής.

Πηγές Άρθρου

Berlin. Ανακτήθηκε από https://en.wikipedia.org/wiki/Berlin. (τελευταία πρόσβαση 13/01/2020).

Hackesche Höfe. Ανακτήθηκε από https://www.visitberlin.de/en/hackesche-hofe. (τελευταία πρόσβαση 15/01/2020).