Ο Oscar Wilde είχε περιγράψει τη μόδα ως «μια μορφή ασχήμιας τόσο ανυπόφορης που πρέπει να την αλλάζουμε κάθε έξι μήνες» και παρόλο που η βιομηχανία της μόδας μπορεί να μοιάζει περισσότερο με την αυτοκρατορία της ματαιοδοξίας στα μάτια πολλών, εξακολουθεί να απασχολεί εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Το ντύσιμο παραμένει ίσως η πιο άμεση μορφή αυτοέκφρασης για ακόμα περισσότερους, ενώ ειδικά στο παρελθόν αντανακλούσε συχνά και τις αλλαγές που συνέβαιναν στον κόσμο. Οι παρακάτω ταινίες μιλούν για όλα αυτά που συμβαίνουν πίσω από τις πασαρέλες και τις φωτογραφήσεις, είτε φωτίζοντας τις ζωές ανθρώπων που επηρέασαν δραστικά τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τη μόδα είτε χρησιμοποιώντας τον κόσμο της μόδας ως φόντο για να διηγηθούν μια άλλου είδους ιστορία.
«Ο διάβολος φοράει Prada», 2006
Ίσως η πιο διάσημη ταινία που διαδραματίζεται στον κόσμο της μόδας την τελευταία δεκαετία, το «Ο διάβολος φοράει Prada» κατάφερε να φτάσει μέχρι και τα Όσκαρ χάρη στις πετυχημένες ερμηνείες του και την καλοστημένη παραγωγή του. Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Lauren Weisberger, είχε στον πρωταγωνιστικό ρόλο την Anne Hathaway στο ρόλο μιας απόφοιτης πανεπιστημίου που καταφέρνει να γίνει βοηθός μιας πανίσχυρης και απαιτητικής αρχισυντάκτριας ενός μεγάλου περιοδικού μόδας, αποσκοπώντας σε «πιο σοβαρή» δημοσιογραφική καριέρα. Η σχέση της με τη μόδα είναι σχεδόν ανύπαρκτη κι έτσι αναγκάζεται να δουλέψει σε ένα άκρως εχθρικό περιβάλλον, όπου βασιλεύει ο ανταγωνισμός και η εικόνα είναι το παν.
Η ανεπανάληπτη Meryl Streep στο ρόλο της επιδραστικής και τρομακτικής για τους υφισταμένους της Miranda Priestly, αλλά και οι Emily Blunt και Stanley Tucci ξεχώρισαν με τις ερμηνείες τους και η ταινία έφερε στην οθόνη όλη την παράνοια που συχνά επικρατεί στα παρασκήνια με χιούμορ, αναδεικνύοντας και την επίδραση της μόδας στις ζωές πολλών ανθρώπων. Η Weisberger είχε δουλέψει ως βοηθός της αρχισυντάκτριας της αμερικανικής Vogue, Anna Wintour, που έχει επίσης τη φήμη απαιτητικού και δύσκολου ανθρώπου. Η Wintour παρά τις αρχικές επιφυλάξεις παραδέχτηκε ότι της άρεσε η ταινία και η ερμηνεία της Streep, ενώ το γεγονός ότι πολλοί διάσημοι σχεδιαστές έδωσαν ρούχα τους για να ντύσουν τις ηθοποιούς της ταινίας, την έκανε την ταινία με τα πιο ακριβά κοστούμια στην ιστορία.
«Coco Before Chanel», 2009
Η Coco Chanel ήταν η μόνη σχεδιάστρια μόδας που συμπεριλήφθη στη λίστα του περιοδικού Time με τους εκατό σημαντικότερους ανθρώπους του 20ου αιώνα, για πολλούς λόγους: η απλή κομψότητα που χαρακτήριζε τα ρούχα της απελευθέρωσε μια ολόκληρη γενιά από την τυραννία του κορσέ και άλλαξε για πάντα τον τρόπο που ντύνονταν οι γυναίκες. Όμως η καινοτόμα και πολυμήχανη σχεδιάστρια με την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα δεν είχε καθόλου ειδυλλιακό ξεκίνημα στη ζωή της: γεννημένη το 1883, πέρασε την εφηβεία της στο ορφανοτροφείο ενός μοναστηριού και άρχισε την ενήλικη ζωή της χωρίς καθόλου πόρους. Ενώ δούλευε σε ένα επαρχιακό καμπαρέ, ράβοντας για τις χορεύτριες και τραγουδώντας και η ίδια, εκμεταλλεύτηκε τη φιλία της με το βαρόνο Balsan για να εισχωρήσει στην υψηλή κοινωνία της Γαλλίας και να καλλιεργήσει το χάρισμά της στο σχέδιο.
Η κινηματογραφική Coco Chanel της Anne Fontaine δεν καταφεύγει στο συναίσθημα, παρόλο που κάτι τέτοιο θα ήταν εύκολο, αλλά παρουσιάζει την πρωταγωνίστρια ως μια γυναίκα αποφασισμένη να πετύχει με κάθε μέσο το σκοπό της, που σχεδίαζε πιο απλά ρούχα όχι τόσο για να ταυτιστεί με τις χειραφετημένες γυναίκες, αλλά για να ευχαριστήσει τη δική της αίσθηση του γούστου. Η Audrey Tautou πετυχαίνει να δώσει στο χαρακτήρα της την αποστασιοποιημένη ψυχρότητα που χρειάζεται (ο ρόλος δε θα μπορούσε να είναι πιο μακριά από την «Amelie»).
«Funny Face», 1957
Προάγγελος του «Ο διάβολος φοράει Prada» και ένα από τα πιο χαρακτηριστικά musical της δεκαετίας του ’50, το «Funny Face» είναι must-watch για όσους ενδιαφέρονται για την ιστορία της μόδας. Η Audrey Hepburn, που άφησε εποχή και με τις δικές της στιλιστικές επιλογές, πρωταγωνιστούσε στο ρόλο μιας υπαλλήλου βιβλιοπωλείου στη Νέα Υόρκη, που μην έχοντας κανένα ενδιαφέρον για τη μόδα, δέχεται πρόταση να δουλέψει ως μοντέλο. Απαντά καταφατικά μόνο επειδή η πρόταση συμπεριλαμβάνει ένα ταξίδι στο Παρίσι, την πόλη όλων των φιλοσόφων που θαυμάζει, και τελικά ταξιδεύει στην Πόλη του Φωτός μαζί με την αρχισυντάκτρια του περιοδικού «Quality» (Kay Thompson, σε ένα ρόλο που θύμιζε πολύ την πραγματική αρχισυντάκτρια περιοδικών μόδας Diana Vreeland) και έναν φωτογράφο (Fred Astaire, σε ρόλο ελαφρώς βασισμένο στο διάσημο φωτογράφο Richard Avedon).
Η ταινία ξεχωρίζει ακόμα περισσότερο σήμερα για τη φωτογραφία, τα χρώματά της και φυσικά τα κοστούμια της: τα ρούχα που σχεδίασε ο Hubert de Givenchy για την Audrey Hepburn με τη γενική επίβλεψη της Edith Head είναι όχι μόνο εντυπωσιακά, αλλά καταφέρνουν να διηγηθούν όλη την ιστορία του γυναικείου ντυσίματος εκείνης της εποχής μέσα σε λίγα λεπτά.
«Blow-up», 1966
Η πρώτη αγγλόφωνη ταινία του Ιταλού σκηνοθέτη Michelangelo Antonioni αφορούσε έναν επιτυχημένο φωτογράφο μόδας (David Hemmings) στο Λονδίνο των ’60s που όντας απορροφημένος από τα πάρτι του Swinging London αρχίζει να νιώθει πως η ζωή του είναι βαρετή και ανούσια. Μέχρι τη μέρα που συναντά μια μυστήρια κοπέλα (Vanessa Redgrave) σε ένα πάρκο όπου έχει πάει για να βγάλει φωτογραφίες και αργότερα συνειδητοποιεί πως έχει αποτυπώσει κάτι πολύ ύποπτο στο φιλμ του χωρίς να το καταλάβει.
Η ταινία είχε κερδίσει το Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, ενώ περιείχε εμφανίσεις μοντέλων που ήταν πράγματι ενεργά στο Λονδίνο της εποχής, όπως η Verushka και η μετέπειτα ηθοποιός και τραγουδίστρια Jane Birkin. Χρησιμοποιώντας το νεανικό αέρα της βρετανικής μόδας και της μουσικής του ’60, το «Blow-up» εστίασε παρόλα αυτά στη βαριεστημένη αποξένωση του πρωταγωνιστή του μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, με νότες μυστηρίου αλλά και υπαρξιακές προεκτάσεις. Ο χαρακτήρας του Hemmings ήταν εν μέρει βασισμένος στη ζωή του David Bailey, ενός νέου τότε φωτογράφου που είχε τραβήξει μερικά από τα πιο διάσημα πορτρέτα και editorial μόδας στην Αγγλία των ’60s.
«Yves Saint Laurent» (2014)
Μία από τις δύο ταινίες που είχαν βγει εκείνη τη χρονιά για τη ζωή του Γάλλου σχεδιαστή που σημάδεψε το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα σχεδόν όσο η Coco Chanel είχε σημαδέψει το πρώτο μισό, αν και φυσικά οι σχέσεις μεταξύ κοινού και υψηλής ραπτικής είχαν αλλάξει. Ο λόγος για τον Saint Laurent, που σε ηλικία είκοσι ενός ετών βρέθηκε στο τιμόνι του οίκου Dior, όμως η πιο ανέμελη και ριζοσπαστική αισθητική του δεν ταίριαξε μακροπρόθεσμα με το κλασικό στυλ που επικρατούσε εκεί κι έτσι το 1960 ίδρυσε τον οίκο μόδας που φέρει μέχρι σήμερα το όνομά του.
Στο δικό του οίκο πια, και με τη βοήθεια του συντρόφου και συνεταίρου του Pierre Bergé, προσάρμοσε το στυλ του στις γρήγορες αλλαγές που συνέβαιναν στη μόδα, προσέγγισε το ντύσιμο με γνώμονα την άνετη κομψότητα και σχεδίασε το πρώτο γυναικείο σμόκιν. Παράλληλα, εμπνεύστηκε στο έργο του από μη ευρωπαϊκούς πολιτισμούς ενώ ήταν από τους πρώτους σχεδιαστές που χρησιμοποίησαν μη λευκά μοντέλα.
Η ταινία εστιάζει τόσο στην καριέρα του Saint Laurent όσο και στην ταραχώδη ερωτική και επαγγελματική του σχέση με τον Bergé (τους υποδύονται οι Pierre Niney και Guillaume Callienne αντίστοιχα). Εμφανίζονται επίσης ως χαρακτήρες πολλές από τις μούσες του σχεδιαστή ειδικά στα πρώτα χρόνια της καριέρας του, όπως η Charlotte Le Bon στο ρόλο της Victoire Doutreleau, αλλά και συνάδελφοί του, με τον Nikolai Kinski στο ρόλο ενός νέου, αλλά πάντα κυνικού Karl Lagerfeld. Βέβαια, στη συγκεκριμένη περίπτωση η ταινία δεν αποδίδει όπως θα μπορούσε την ταραχώδη ζωή του ευρηματικού πρωταγωνιστή της και καταλήγει να είναι άλλη μια στερεοτυπική βιογραφία. Τα κοστούμια τελικά κλέβουν την παράσταση.
Την άλλη εβδομάδα θα δούμε μερικά ντοκιμαντέρ που αποτύπωσαν τον κόσμο της μόδας πίσω από τις κάμερες.
