Βαγγέλης Παπαθανασίου: Τα καλύτερά του soundtracks

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου γνωστός ως Vangelis ήταν χωρίς αμφιβολία από τους σπουδαιότερους μουσικούς της χώρας και από τους σπουδαιότερους συνθέτες soundtrack που έχουν περάσει. Από εντελώς ambient και αφαιρετικές δουλειές μέχρι παραδοσιακά Χολυγουντιανά soundtrack έχει δοκιμάσει τα πάντα και τα έχει κάνει επιτυχημένα κρατώντας πάντα τα χαρακτηριστικά του synth. Και ως επι το πλείστον το έργο του δεν παλιώνει. Όσο περνάνε τα χρόνια νέοι φαν και επίδοξοι συνθέτες ηλεκτρονικής μουσικής ακούνε τη μουσική του και εμπνέονται. Δε γίνεται να μην εμπνευστείς ή απλά να κλέψεις. Γιατί ο Vangelis είναι από τους καλλιτέχνες που κανείς δεν θα σε κατηγορήσει αν το κάνεις. Πολύ απλά υπάρχει πριν και μετά τον Vangelis. Παρακάτω είναι πέντε από τα αγαπημένα μου soundtrack.

1) La Fête sauvage

H πιο ιδιαίτερη δουλειά για εμένα του Vangelis. Η ταινία πρόκειται για ένα ντοκυμαντέρ του Frédéric Rossif για τη ζωή και τον θάνατο στην Αφρικάνικη σαβάνα. Εμφανίζονται μόνο τα ζώα και η μουσική. Το soundtrack εδώ είναι διαχωρισμένο σε δύο κομμάτια τα οποία διαχωρίζονται μόνο υφολογικά. Το πρώτο μισό είναι ένα συνονθύλευμα εκρήξεων synth με παραδοσιακά Αφρικάνικα όργανα. Στο ενδιάμεσο ακούγονται ύμνοι και ήχοι ζώων. Το δεύτερο μισό είναι ένα πιο παραδοσιακές χαλαρές στρώσεις από synthesizer που συναντάμαι στο μετέπειτα έργο του Vangelis. Θα είμαι ειλικρινής ίσως να μην είναι αρκετά καλό soundtrack σε σχέση με τα υπόλοιπα αλλά είναι τόσο περίεργο που κερδίζει τη θέση του. Άλλωστε μέχρι και οι Boards of Canada πήραν sample, πήραν μόνο ήχους γλάρων αλλά πήραν.

2) Opéra sauvage

Η δεύτερη συνεργασία με τον Frédéric Rossif, ξανά σε ντοκυμαντέρ για τη φύση, είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε το κλασσικό ύφος του καλλιτέχνη. Εμφανίζεται και ο συχνός συνεργάτης του Vangelis, ο Jon Anderson των Υes για να παίξει άρπα. Έχουμε ααπό τα απλά θέματα σε κομμάτια όπως το «Hymne» μέχρι τις ακουστικές πινελιές στο «Chromatique». Στις πιο Jazz πινελιές η μουσική θυμίζει τα πιάνα του Joe Hisaishi στις ταινίες του Studio Ghibli. Αγαπημένο κομμάτι το υπόγεια επικό  L’Enfant. Το κομμάτι μάλιστα ήταν και θέμα στο The Year of Living Dangerously με τον  Mel Gibson.

3) Antarctica 

Ο Kurahara Koreyoshi είχε προπολού βαρεθεί να κάνει ταινίες για τσογλάνια έφηβους και έστρεψε το βλέμμα του σε μια ιστορία επιβίωσης στην Ανταρκτική. Από οικονομικής άποψης ήταν σίγουρα η καλύτερη απόφαση στην καριέρα του. Σε έναν κόσμο που υπάρχει ο Tōru Takemitsu ή o Ryuichi Sakamoto ο Vangelis μοιάζει παράξενη επιλογή. Η αλήθεια είναι πως συνολικά δεν απεικονίζει τη μοναξιά. Ούτε μια φορά δεν νιώθουμε το ψύχος στη μουσική με μικρή εξαίρεση ίσως στο «Antarctica Echoes». Είναι μια ιστορία επιβίωσης όμως και η μουσική περνάει το συναίσθημα της εσωτερικής φλόγας για επιβίωση. Το κεντρικό «Theme from Antarctica» συγκεντρώνει όλη την ταινία στην κεντρική του μελωδία. Από τις γνωστές δουλειές του σίγουρα η πιο υποτιμημένη.

4) 1492: Conquest of Paradise

Σε μια ξεχασμένη ταινία του Ridley Scott(δικαίως) ο Vangelis φέρνει τον πιο κλασσικό ήχο που έχει δώσει ποτέ σε ταινία. Παντρεύει τέλεια της στρώσεις των synth με τα κλασσικα όργανα. Χρησιμοποιεί κυρίως Μεσαιωνικές Ευρωπαϊκές μελωδίες και τις ανανεώνει. Το αποτέλεσμα είναι ένα έπος με όλη την σημασία της λέξης. Νιώθω πως είμαι μόνος σε αυτό αλλά το «Conquest of Paradise» νιώθω ότι θα μπορούσε να είναι στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών και τα κόλλαγε άψογα. Πέρα όμως από την κλασσική φανφάρα που απεικονίζει το ταξίδι (βγαλμένη από τα επικά του ’50) υπάρχει και το δέος της άφιξης σε κομμάτια όπως το «Monastery of La Rabida». Προσπάθησε να ξανακάνει αυτή τη προσέγγιση πιο μετα στα Alexander και El Greco. Αν και πλησίασε καλώς ή κακώς το έκανε τέλεια εδώ με την πρώτη.

5) Blade Runner

Το αγαπημένο μου soundtrack όλων των εποχών και ίσως ο αγαπημένος μου δίσκος όλων των εποχών. Μπορώ να γράψω παραγράφους ολόκληρες και πάλι δε θα έχω αγγίξει καν τη κορυφή του παγώβουνου. Κλασσίκη μουσική με τζαζ του ’50 συναντά Ανατολίτικη Μουσική και synthesizer.Ένα minimal και ταυτόχρονα πυκνό μουσικό αριστούργημα το οποίο δημιουργήθηκε στο μεγαλύτερο κομμάτι του ενώ ο  Vangelis αυτοσχεδίαζε βλέποντας τα πρώτα cuts τις ταινίες. Ο Ridley Scott έχει πει πως δεν έχει δει κάτι τέτοιο και σίγουρα κανείς μας δεν έχει ακούσει κάτι τέτοιο. Προφανώς η μουσική επηρέασε και την ταινία και αυτό φαίνεται γιατί δεν υπάρχει Blade Runner χωρίς τη μουσική. Και πρακτικά δεν υπάρχει sound design χωρίς τη μουσική γιατί είναι ένα σε αυτή τη ταινία. Παρ’ όλα αυτά έχω ιδιαίτερη αδυναμία σε κάποια κομμάτια. Το σατανικό «Blade Runner Blues» από την κόλαση που παίζει όταν ο Deckard, το απόλυτο δυστοπικό κομμάτι για όλες τις δυστοπικές πολεις για πάντα. Την πρώτη φορά που επισκέπτεται η Rachael τον Deckard έχουμε ένω ακούγονται μπλιμπλίκια στο background ένα υπέροχα μελαγχωλικό πιάνο να περιπλανιέται με τον ταιριαστό τίτλο «Memories of Green». Tέλος το αγαπημένο κομμάτι «Love Theme» , τα γνωστά synth του Vangelis γίνονται η βάση για το πιο μοναχικό σαξόφωνο που έχει ακουστεί ποτέ (από τον Dick Morresey των If για τους φίλους της prog) και αυτό με τη σειρά του κάνει χώρο για αγχωτικά κύματα από τα synth και πάλι ηρεμία και ξανά από την αρχή.