Οι ταινίες των Στίβεν και Τίμοθι Κουέι είναι διάσημες για τη σκοτεινή και σουρεαλιστική τους ατμόσφαιρα, που θυμίζει κάτι ανάμεσα από Γιαν Σβανκμάγιερ και Ντέιβιντ Λιντς. Το πρότζεκτ «Stille Nacht» που ξεκινάει με το «Dramolet» το 1988 και τελειώνει με το «Dog Door» το 2001, είναι ίσως η πιο σκοτεινή σειρά από μουσικά βίντεο όλων των εποχών. Επηρεασμένο τόσο από τον avant–garde σουρεαλισμό του «Eraserhead» (1977), όσο και από τη μόδα του MTV, η οποία κατέκλυσε τη mainstream αγορά κατά τη δεκαετία του ’80, το πρότζεκτ «Stille Nacht» είναι ένα μοναδικό παράδειγμα ενός εσωστρεφή και πεσιμιστικού κινηματογράφου, που ίσως να μην υπάρξει ποτέ ξανά με τα ίδια χαρακτηριστικά. Όπως και να ’χει, αυτές είναι οι ταινίες μικρού μήκους της σειράς, που σήμερα έχουμε την τύχη να βρίσκονται άμεσα στη διάθεσή μας:
Stille Nacht I: Dramolet
Link: https://www.youtube.com/watch?v=tFYuqqhNGeM
Το πρώτο μέρος της πενταλογίας γυρίστηκε το 1988 και έχει τη σκηνοθετική υπογραφή, όχι δύο, αλλά τριών από τους αδερφούς Κουέι (εδώ συμμετέχει για πρώτη και τελευταία φορά και ο Βάιζερ Κουέι). Η ασπρόμαυρη ταινία έχει διάρκεια ενός λεπτού και μοιάζει με κάτι από εφιάλτη του Φραντς Κάφκα. Δεν έχει πλοκή και μας δείχνει πρώτα ένα μαγνήτη που κινείται στο πάτωμα και ελκύει ρινίσματα μετάλλου, ύστερα μια νυχτοπεταλούδα που χτυπάει στο παράθυρο και τέλος μια ραγισμένη κούκλα που κάθεται σε ένα τραπέζι και γύρω της χορεύουνε κουτάλια. Το βίντεο προβλήθηκε για πρώτη φορά στο MTV.
Stille Nacht II: Are We Still Married?
Link: https://www.youtube.com/watch?v=G9uf25wHhs0
Το «Are We Still Married?» ή εναλλακτικά «Stille Nacht II» έκανε το ντεμπούτο του το 1992, επίσης στο MTV. Σε αντίθεση με το πρώτο μέρος της σειράς, το «Are We Still Married?» είναι βίντεο κλιπ για το ομώνυμο τραγούδι των His Name Is Alive. Έχει διάρκεια 3 λεπτά (όση και το τραγούδι) και επιρροές από την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» (1865) του Λούις Κάρολ. Εδώ, βεβαίως, η Αλίκη έχει υποστεί κάποιο σοβαρότατο ψυχολογικό τραύμα και ενώ ο φόρος τιμής στην «Αλίκη» (1988) του Σβανκμάγιερ είναι ολοφάνερος, αυτή η ταινία-βίντεο κλιπ είναι κατά πολύ σκοτεινότερη από τις πηγές της. Οι εικόνες που βλέπουμε σε αποχρώσεις του γκρι είναι ένα δάκρυ να κυλάει από ένα ζωγραφισμένο μάτι, μια μπάλα του πινγκ πονγκ να τρέχει γύρω από τα ντυμένα με ριγέ κάλτσες πόδια μιας κούκλας (της Αλίκης), ένα ταριχευμένο άσπρο λαγό να κοιτάζει τριγύρω και να βλέπει τα πόδια ενός κρεμασμένου, την Αλίκη να κρατάει μια βεντάλια σε σχήμα καρδιάς. Το καταθλιπτικό τραγούδι μόνο προσθέτει στην αλλόκοσμη ατμόσφαιρα του σύντομου φιλμ.
Stille Nacht III: Tales from the Vienna Woods
Link: https://www.youtube.com/watch?v=9f3p7qspkMA
Το τρίτο μέρος της σειράς έχει τίτλο «Tales from the Vienna Woods» (1993) και διάρκεια περίπου 4 λεπτά. Έχει ορχηστρική μουσική στο φόντο και ξεκινάει δείχνοντάς μας μια επιγραφή στα γερμανικά, που λέει «Ich bin im Tod erblüht» (Στο Θάνατο βρήκα την άνθηση). Τα επιμέρους νοήματα μπορεί να είναι αμέτρητα, όμως στην ουσία όλες οι εικόνες σε συνάρτηση σχηματίζουν μια αλληγορία για το θάνατο ενός ελαφιού (βλέπουμε ένα αιωρούμενο τραπέζι με πολλά πόδια και κέρατα ελαφιού κολλημένα στη μια πλευρά) στα χέρια ενός κυνηγού (ένα τουφέκι εκπυρσοκροτεί). Όπως και οι αλληγορίες του Κάφκα, έτσι και αυτές των αδερφών Κουέι δεν έχουν ακριβή αντιστοιχία με το σημαινόμενο και γι’ αυτό το ακρωτηριασμένο χέρι και το κουτάλι σε σχήμα αχιβάδας είναι μάλλον δύσκολο να αποκρυπτογραφηθούν πλήρως σαν συμβολισμοί.
Stille Nacht IV: Can’t Go Wrong Without You
Link: https://www.youtube.com/watch?v=nKxXmPDLrZ0&list=PLMroXjDQ0YFESx3bHFa3HM1glswXl8HZK
Όπως και το «Are We Still Married?», έτσι και το «Can’t Go Wrong Without You» (1994) αποτελεί βίντεο κλιπ για τραγούδι των His Name Is Alive. Η τετράλεπτη ταινία φαίνεται να ασχολείται πάλι με την Αλίκη (πόδια ντυμένα με ριγέ κάλτσες και άσπρος λαγός), αλλά εδώ σημασία φαίνεται να έχει και ο χρόνος (μεγάλο επιτραπέζιο ρολόι). Οι φιγούρες δεν διακρίνονται καθαρά μέσα στις σκιές, εκτός από τον ταριχευμένο λαγό που προστατεύει τα αβγά του από την κούκλα με τη δυσοίωνη μάσκα, που προσπαθεί να του τα κλέψει μέσα από μια κλειδαρότρυπα. Όπως και όλα τα προηγούμενα μέρη της σειράς, έτσι και αυτό χρησιμοποιεί κατά κόρον την τεχνική stop-motion.
Stille Nacht V: Dog Door
Link: https://www.youtube.com/watch?v=POFJpUcDXrQ
Το τελευταίο μέρος της πενταλογίας γυρίστηκε επτά χρόνια μετά το τέταρτο (2001) και συνοδεύει ένα τραγούδι των Sparklehorse, γραμμένο από τον Τομ Γουέιτς και την Κάτλιν Μπρέναν. Είναι ίσως η πιο τολμηρή και σκοτεινή ταινία της σειράς αλλά και η μόνη έγχρωμη. Στο βίντεο κλιπ βλέπουμε ένα ταριχευμένο σκύλο με αίματα στα δόντια και μια πορσελάνινη κούκλα να αυνανίζονται. Όπως σε όλες τις ταινίες των αδερφών Κουέι, δεν είναι τόσο το περιεχόμενο αυτό καθαυτό που σοκάρει εδώ, αλλά η συνολική ατμόσφαιρα και εκείνα που αφήνονται να εννοηθούν. Το «Dog Door» είναι ο μόνος επίλογος που θα μπορούσε να δοθεί σε αυτή τη σειρά ταινιών, που είναι βγαλμένες από τα άδυτα της καλλιτεχνικής ψυχής. Είναι σίγουρα μερικά από τα σκοτεινότερα μουσικά βίντεο που έχει δείξει ποτέ το MTV.
