Τα σχολεία στον κινηματογράφο έχουν υπάρξει το φόντο και για άλλου είδους ταινίες, πέρα από τις γνωστές εφηβικές κωμωδίες που ασχολούνται περισσότερο με τα ερωτικά τρίγωνα και τις στιλιστικές επιλογές των μαθητών. Κάποιες από αυτές έχουν καταφέρει να αναπαραστήσουν τα θαυματουργά αποτελέσματα που μπορεί να έχει η εκπαίδευση και τη δύναμή της να αλλάξει όντως ζωές όταν γίνεται σωστά και ξεφεύγει από το μονότονο, διεκπαιρεωτικό χαρακτήρα. Παρακάτω είναι πέντε από αυτές:
«Dead Poets Society» («Η Λέσχη των Καταραμένων Ποιητών»), 1989
Η ταινία του Peter Weir είναι ίσως η πρώτη που έρχεται στο μυαλό του περισσότερου κόσμου, όταν γίνεται λόγος για καθηγητές-πρότυπα στον κινηματογράφο. Το 1959, ο John Keating (Robin Williams) είναι ο καινούριος καθηγητής Αγγλικών σε ένα συντηρητικό οικοτροφείο για αγόρια, με μαθητές που στην πλειοψηφία τους είναι γιοι της αμερικανικής ελίτ. Ο Keating διαφοροποιεί την παρουσία του εκεί από αυτή των υπόλοιπων καθηγητών από το πρώτο κιόλας μάθημα, όταν παροτρύνει τους μαθητές του να σταματήσουν να εξετάζουν αναλυτικά την ποίηση σαν να πρόκειται για μαθηματικά, αλλά να προσπαθήσουν να αισθανθούν τη ζωή που κρύβει μέσα της.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ
Πιθανώς να μοιάζει υπερβολικά συναισθηματική ή βαρύγδουπη σε μερικά σημεία για κάποιους, αλλά η ταινία παραμένει ένας ζεστός φόρος τιμής σε όλους εκείνους τους δασκάλους που έκαναν τη διαφορά και κατάφεραν να αγγίξουν τις ζωές των μαθητών τους, εκθέτοντάς τους σε πράγματα πολύ πιο ουσιώδη και σημαντικά από τη διδακτέα ύλη. Ο Robin Williams σε έναν από τους καλύτερους ρόλους του υπήρξε η τέλεια, ενθουσιώδης και συγκινητική, ενσάρκωση αυτών των δασκάλων, που με τον αντισυμβατικό τρόπο διδασκαλίας του ενέπνευσε τους μαθητές του να «αδράξουν τη μέρα».
«Good Will Hunting» («Ο ξεχωριστός Γουίλ Χάντινγκ), 1997
Το «Good Will Hunting» δε διαδραματίζεται σε σχολείο, αφού ο πρωταγωνιστής (Matt Damon) είναι ένας αυτοδίδακτος εικοσάχρονος-μαθηματική ιδιοφυΐα που δουλεύει ως επιστάτης στο MIT, σπαταλώντας το χάρισμά του. Όταν ένας καθηγητής (Stellan Skarsgard) ανακαλύπτει το ταλέντο του, ο Will δέχεται διστακτικά να σπουδάσει μαθηματικά υπό την επίβλεψή του. Παράλληλα, αντιμετωπίζει τους πρώτους ψυχαναλυτές που ο καθηγητής του προτείνει να δει για να τον βοηθήσουν να βρει ένα κίνητρο στη ζωή του με ειρωνεία. Ο Dr.Sean Maguire (Robin Williams) είναι αυτός που τελικά θα τον καθοδηγήσει, βοηθώντας τον να αποδεχτεί τον εαυτό του και να ανακαλύψει την κατεύθυνση που θέλει πραγματικά να ακολουθήσει. Δηλαδή, με άλλα λόγια, λειτουργεί πάλι σαν τη φιγούρα του μέντορα/δασκάλου.
Ήταν η πρώτη σεναριακή συνεργασία του Ben Affleck και του Matt Damon, που παρά την προβλεψιμότητα της πλοκής οδήγησε σε μια πολύ καλή ταινία, βοηθούμενη και από τη σκηνοθεσία του Gus van Sant και από τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών της.
«Precious» («Μονάκριβη»), 2009
Στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης το 1987, μια δεκαεξάχρονη Αφροαμερικανίδα, η Precious (Gabourey Sibide), ζει με την άνεργη μητέρα της (Mo’Nique), κι έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά, σωματικά και ψυχολογικά από τους γονείς της, ενώ έχει μείνει δύο φορές έγκυος από τον πατέρα της. Όταν η διευθύντρια του σχολείου της πληροφορείται τη δεύτερη εγκυμοσύνη της, αποφασίζει να τη στείλει σε ένα εναλλακτικό σχολείο, με την ελπίδα ότι θα μπορέσει να βελτιώσει κάπως τη ζωή της. Η Precious, που η μόνη της διαφυγή από τη βασανιστική ζωή της ήταν η φαντασία της, όπου ονειρευόταν έναν κόσμο που την αγαπούσαν και την εκτιμούσαν, εμπνέεται από την καινούρια της καθηγήτρια (Paula Patton) και συνειδητοποιεί ότι αν προσπαθήσει υπάρχει τρόπος να ξεκινήσει πραγματικά μια καινούρια ζωή.
Με δυνατές και βραβευμένες ερμηνείες, η ταινία του Lee Daniels είναι σκοτεινή και οδυνηρά ρεαλιστική, όμως αποτελεί έναν ισχυρό ύμνο στη δύναμη της θέλησης, στο κουράγιο και στο πώς η εκπαίδευση μπορεί να γίνει το καλύτερο εισιτήριο διαφυγής από μια ζοφερή πραγματικότητα.
«Freedom Writers», 2007
Το 1994, μια νεαρή καθηγήτρια, η Erin Gruwell (Hilary Swank) ξεκινά να διδάσκει σε ένα λύκειο στην Καλιφόρνια, που ήταν παλιότερα γνωστό για τις υψηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις του, αλλά πλέον αντιμετωπίζει δυσκολίες στην ενσωμάτωση όλων των μαθητών του. Έρχεται ενθουσιώδης στη δουλειά της, όμως συνειδητοποιεί ότι η τάξη της δεν αποτελείται από μαθητές που ανυπομονούν να πάνε στο πανεπιστήμιο, αλλά από παιδιά που δεν αντιμετωπίζουν σε καμιά περίπτωση το σχολείο στα σοβαρά και μάλιστα έχουν χωριστεί σε φυλετικές ομάδες μεταξύ τους. Έχοντας να αντιμετωπίσει το εχθρικό περιβάλλον ανάμεσα στις διάφορες κλίκες της τάξης, την αδιαφορία ή και τη δυσπιστία των περισσότερων μαθητών και την έλλειψη στήριξης από τους συναδέλφους και τους ανωτέρους της, η Erin δέχεται την πρόκληση και προσπαθεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των παιδιών και να τα εμπνεύσει ως προς την εκπαιδευτική διαδικασία.
Παρά την απουσία μεγάλων ονομάτων πέρα από αυτό της Swank, η ταινία του Richard LaGravenese αφηγήθηκε μια δυνατή και συγκινητική ιστορία που μάλιστα ήταν πραγματική: η Erin Gruwell είναι υπαρκτό πρόσωπο και η ταινία βασίστηκε πάνω στο δικό της βιβλίο.
«School of Rock», 2003
Σε μια από τις πιο ανάλαφρες ταινίες του Richard Linklater, ο Dewey Finn (Jack Black) είναι ένας κιθαρίστας που αφού τον πετάνε έξω από το συγκρότημά του και μένει χωρίς δουλειά και χωρίς λεφτά, εμφανίζεται στο ελίτ δημοτικό σχολείο όπου έχουν προσλάβει το φίλο του ως αναπληρωτή δάσκαλο και ισχυρίζεται ότι είναι εκείνος. Κι αφού βρεθεί μπροστά σε μια τάξη με χαρισματικά δεκάχρονα που δεν έχει ιδέα πώς να διδάξει, προσέχει το ταλέντο τους στη μουσική βλέποντας κρυφά μια πρόβα και σκέφτεται να ξαναφτιάξει το συγκρότημα από το οποίο τον έδιωξαν…στο σχολείο. Με απώτερο σκοπό να βάλει τους μαθητές του να διαγωνιστούν εναντίον του παλιού του συγκροτήματος και να κερδίσουν το χρηματικό βραβείο. Όσο πρόθυμα κι αν είναι όμως τα παιδιά, έχει ακόμα να αντιμετωπίσει την αυστηρή διευθύντρια που μπορεί να ανακαλύψει το σχέδιό τους ανά πάσα στιγμή, τις αντιρρήσεις του διοργανωτή του διαγωνισμού και τον φίλο του, του οποίου έκλεψε την ταυτότητα.
Η ταινία εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο όλα τα ατού του πρωταγωνιστή της, πάνω στον οποίο ήταν ούτως ή άλλως χτισμένη, αφού ο σεναριογράφος Mark White, που δεν του άρεσε καν η ροκ, έδωσε πλήρη ελευθερία στον Black να μιλήσει για ό,τι μουσική ήθελε. Με την ενέργεια και το χιούμορ του, αλλά και τα παιδιά που ήταν όντως ταλαντούχα, η ταινία κατάφερε να κάνει τεράστια επιτυχία, πυροδοτώντας μέχρι κι ένα musical στο θέατρο και τη διασκευή της σε τηλεοπτική σειρά δέκα χρόνια αργότερα.
