Brief Encounter: Μια ταινία-σταθμός, ένα σπαραξικάρδιο αντίο

Το «Brief Encounter» (ελληνιστί «Σύντομη Συνάντηση») τιμημένο με τον Χρυσό Φοίνικα εν έτει 1946 και προτεινόμενο για 3 Βραβεία Όσκαρ την ίδια χρονιά, είναι μια άσκηση μινιμαλιστικού ύφους από τον Βρετανό David Lean ο οποίος πριν καθηλώσει τους πάντες με τα αποστομωτικά έπη του («Lawrence of Arabia», «The Bridge on the River Kwai», «Doctor Zhivago»), παίρνει στο κλείσιμο της αυλαίας του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου το μονόπρακτο «Still Life» του θεατρικού συγγραφέα Noël Peirce Coward, το επιμηκύνει χρονικά και το διανθίζει με διάφορα σεναριακά καρυκεύματα για μια ρομαντική ελεγεία ανεκπλήρωτου έρωτα, τα θραύσματα της οποίας επηρέασαν σημαντικά τον κινηματογράφο που ακολούθησε. Ατμοσφαιρικό, υπέροχο ασπρόμαυρο, συναισθηματικό μα και σκληρό, ανθρώπινο και τρυφερό, το πόνημα του θρυλικού Lean δεν σταματάει να ξεγελά τον χρόνο και να παραμένει αβίαστα συγκινητικό και για τον λόγο αυτό πάντα διαχρονικό.

Η ταινία ξεκινά με την άφιξη ενός τρένου στον σιδηροδρομικό σταθμό (στον οποίο λαμβάνει χώρα το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας) και ενώ καμιά φιγούρα δεν παρεμβαίνει στο κάδρο το πλάνο μας μεταφέρει εντός του μπαρ αναμονής, με μια γυναίκα και έναν άντρα να βρίσκονται σε εμφανή αμηχανία και υπόγεια ένταση η οποία διακόπτεται αναπάντεχα από μια γνωστή της γυναίκας που την αναγνωρίζει. Η ταινία ξεκινάει από το τέλος, πρόκειται για τον χωρισμό του αντρόγυνου ο οποίος προηγείται της γνωριμίας τους αφού η γυναίκα θα αρχίσει να αφηγείται μέσα από το μυαλό της απευθυνόμενη στον σύζυγό της το χρονικό της -τρόπον τινά- μοιχείας της, της συναναστροφής της δηλαδή με τον εν λόγω άντρα και την βραχύβια δεύτερη ζωή που διατηρούσε μαζί του.

Η Laura είναι νοικοκυρά που μια φορά την εβδομάδα προτιμά να περνάει τον λιγοστό προσωπικό χρόνο που έχει για αποσυμφόρηση από την ρουτίνα παίρνοντας το τρένο που πηγαίνει στο κέντρο της πόλης για να αγοράσει το βιβλίο της, να πιει τον καφέ της και να παρακολουθήσει την ταινία της στον κινηματογράφο, για να γυρίσει στο τέλος της ιδιωτικής της ημέρας πίσω στο σπίτι με τον άντρα της και τα δύο της παιδιά. Μια μέρα σαν όλες τις άλλες στον ίδιο σταθμό που περιμένει κάθε φορά, θα γίνει η μοιραία συνάντηση με έναν γιατρό που κατεβαίνει την ίδια μέρα κάθε εβδομάδα και αυτός στο τοπικό νοσοκομείο που δουλεύει.

Φυσικά πέρα από την συμπτωματική τους χρονική ταύτιση, είναι αμφότεροι παντρεμένοι με δύο παιδιά και όσο η μια συνάντηση φέρνει την άλλη θα ξεκινήσει και ένα παράνομο φλερτ των δύο δεσμευμένων ανθρώπων που είναι καταδικασμένο να μείνει ατροφικό. Ο Alec (Trevor Howard) και η Laura (Celia Johnson) κάθε Πέμπτη την ίδια μέρα συναντιούνται στο στέκι τους, τον σταθμό που έχει γίνει η ερωτική φωλιά στην οποία τυχαία πρωτογνωριστήκανε και κάθε φορά όπως και την πρώτη θα επισκεφτούν τον κινηματογράφο, θα γευματίσουν στο εστιατόρια και θα σεργιανίσουν στους δρόμους της πόλης σαν δύο καλοί φίλοι αλλά όπως και οι δύο ξέρουν κάτι διόλου φιλικό κρύβεται πίσω από την πλατωνική τους σχέση, μέχρι να αναγκαστούν να το ομολογήσουν ο ένας στον άλλον. Η Laura νιώθει ενοχές και παρόλο τον έρωτά της για τον Alec και το υποθετικό μέλλον που προβάλλει το μυαλό της νοερά στο παράθυρο του τελευταίου γυρισμού και το πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή της μαζί του αν ήταν αυτός ο άνθρωπος που θα παντρευόταν αφού είναι σίγουρη ότι πρόκειται για τον εκλεκτό της καρδιά της, τελικά θα πρυτανεύσει η λογική έναντι του συναισθήματος.

Ο Lean σε μια ταινία-σταθμό του παγκόσμιου κινηματογράφου, εδώ, προτού καταξιωθεί ως σκηνοθέτης έπους και ταυτιστεί το όνομά του με τα γνωστά πολυπληθή καστ και τις τεράστιες παραγωγές να αλωνίζουν σε ερήμους και βουνά, τις οποίες ενορχήστρωνε με αμίμητη μαεστρία, σε τούτη την συγκριτικά μινιατούρα-ταινία, μαστορεύει τόσο λιτά και ουσιαστικά ένα εντελώς μίνιμαλ για τα δεδομένα του μελόδραμα, το οποίο μάλιστα έχει ψηφιστεί ως η δεύτερη καλύτερη βρετανική ταινία όλων των εποχών σύμφωνα με το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου. Στο εν λόγω φιλμ διαλέγει να μας καταγράψει μια ιστορία καταδικασμένη να μείνει στο «αν», τιμωρημένη στα τάρταρα του ανεκπλήρωτου, στο ερμάριο με τα απωθημένα, πράγμα που φροντίζει να ενημερώσει και τον θεατή πολύ νωρίς, ότι είναι κάτι που θα έχει μια αντίστροφη χρονικά αφήγηση άρα κάτι που δεν έμελλε να τελεσφορήσει, κάνοντας ασφαλώς μια αλληγορία για την γυναικεία χειραφέτηση και σεξουαλικότητα που έψαχνε ακόμα χαραμάδες να φωτιστεί από το σκοτεινό δωμάτιο στο οποίο ήταν κλεισμένη.

Κάθε σφύριγμα της αναχώρησης του τρένου είναι η λήξη της σύντομης συνάντησής τους, ο χρόνος αναμονής της επομένης μοιάζει αιώνιος για τους δύο και η εβδομαδιαία περιπέτειά τους είναι ένα μετείκασμα της θνησιγενούς στιγμής που ζει και πεθαίνει στο ίδιο σημείο. Η μία συνάντηση φέρνει την άλλη, με την προηγούμενη να γεννάει την επόμενη και τούμπαλιν, μέχρι την ρεαλιστική συνειδητοποίηση της έξωθεν συμμόρφωσης από τον ονειρικό μικρόκοσμο στον οποίο βρίσκονται και δεν θέλουν να φύγουν, η οποία θα οδηγήσει αυτή την αναζωογονητική παρένθεση από την συναισθηματική αναπόδραστη έλξη στο ψυχρό ορθολογικό αντίο, πλημμυρίζοντας τους θεατές με δάκρυα που αναφωνούν όλοι μαζί με την πρωταγωνίστρια: “Τι θα γινόταν αν…”.

Δείτε το trailer της ταινίας «Brief Encounter» εδώ: