Ο Τζων Λοκ (29 Αυγούστου 1632-28 Οκτωβρίου 1704) ήταν Άγγλος φιλόσοφος, και ένας από τους σπουδαίους στοχαστές του Διαφωτισμού και πατέρας του κλασικού φιλελευθερισμού. Ο Λοκ αποτελεί τον κύριο αντιπρόσωπο του αγγλικού κινήματος του εμπειρισμού. Μαζί με τον Ντέιβιντ Χιουμ και τον Τζωρτζ Μπέρκλεϋ σχηματίζει το τρίπτυχο των φιλοσόφων του αγγλικού Διαφωτισμού και του επερχόμενου εμπειρισμού. […]
Η Βιομηχανική επανάσταση είναι η ιστορική περίοδος στην ιστορία του ανθρώπου. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από έντονη αλλαγή στην δομή της κοινωνίας. Η Βιομηχανική Επανάσταση ξεκίνησε από την Μεγάλη Βρετανία μεταξύ του 1760-1860. Την αλλαγή αυτή ακολούθησαν ανάλογα κινήματα σε κοινωνίες άλλων ευρωπαϊκών κρατών, σε διαφορετική κλίμακα για κάθε μια από αυτές, με αποτέλεσμα η αγροτική, […]
Karl Marx (1818-1883) απόγονος μιας αστικής οικογένειας θεμελιωτής του σοσιαλισμού μαζί με τον Φρίντριχ Ένγκελς. Ένας εύπορος αφοσιώνεται στην δημιουργία δικαιωμάτων για τους απλούς ανθρώπους (κατώτερες κοινωνικές τάξεις). Έχοντας μελετήσει σε βάθος όλους τους προηγούμενους και σύγχρονούς του οικονομολόγους (Σμιθ, Ρικάρντο, Μιλ, κ.α.), ο Μαρξ διαμόρφωσε τη δική του θεωρία. Οι προσδοκίες του Σμιθ ότι […]
«Βουτήξαμε και τραβήξαμε βίντεο την δύστυχη χελώνα σε προχωρημένη σήψη. Του λέω: Ζήση οι εικόνες είναι λίγο αποκρουστικές μήπως να μην τις βάζαμε στο βίντεο; όχι μου λέει μπαμπά να τις βάλουμε να τις δει ο κόσμος να δει την αλήθεια, και τι συμβαίνει, να τρομάξουνε και να μην πετάνε πλαστικά γενικότερα στην θάλασσα». Ένα […]
Ποιο να είναι άραγε το μυστικό της επιτυχίας; Δύσκολο ερώτημα. Το ανθρώπινο γίγνεσθαι διέπεται από μια γενική βούληση του «επιτυγχάνειν». Έλα που όμως κάποιες φορές απέχει εκ ποδών από αυτό! Ποιος άνθρωπος δεν ονειρεύεται να πετύχει σε κάποιον τομέα της ζωής του; Για κάποιους η επιτυχία στον επαγγελματικό, τον ερωτικό ή τον κοινωνικό στίβο είναι […]
Η Ερμηνεία των ονείρων και τα επίπεδα συνειδητότητας Όταν ονειρευόμαστε όλη η δομή του υλικού κόσμου αυτομάτως καταρρίπτεται. Και τότε είναι που δεν υπάρχουν πραγματικά όρια και δεσμεύσεις. Μόνο μια αδάμαστη φαντασία που δεν μπορεί να χαλιναγωγηθεί από εξωτερικές επιταγές, εκφράζοντας το ασυνείδητο κομμάτι του εαυτού μας. Εκείνο που κρύβει περίτεχνα κάθε καταπιεσμένη ανάγκη ή […]
Esse quam videri είχε πει ο Κικέρωνας. Να είσαι παρά να φαίνεσαι. Τι να εννοούσε άραγε ο ρήτορας και πολιτικός; Ο Κικέρωνας έζησε στην αρχαία Ρώμη σε μια εποχή κατά την οποία έντονα ήταν τα τιτιβίσματα των ανερχόμενων πολιτικών και στρατιωτικών προσωπικοτήτων. Κάτι σχετικό θα εννοούσε επομένως. Η οπτική που έχουμε διαμορφώσει επί της συγκαιρινής […]
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές της μαρξιστικής σκέψης, είναι αυτή που σχετίζεται με την έννοια της εργατικής αλλοτρίωσης.Ο Καρλ Μαρξ πίστευε ότι η ποιοτική εργασία είναι αυτή που μας έκανε ανθρώπινα όντα και μας γέμιζε με ουσία. Το 1844, ο Καρλ Μαρξ, μέσα από τα «Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα» εισάγει ως βασική έννοια την αλλοτρίωση. Στην […]
O Τόμας Χομπς γεννημένος τον Απρίλιο του 1588 στο Μέιλμσμπερι της Αγγλίας αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες μορφές της σύγχρονής φιλοσοφικής σκέψης. Πιο συγκεκριμένα θεωρείται ένας από τους πρώτους θεμελιωτές του σύγχρονου κοινωνικού κράτους καθώς και ιδρυτής της πολιτικής φιλοσοφίας. Τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του ο Χομπς αριθμεί χιλιάδες εργασίες με σημαντικότερη από όλες τον Λεβιάθαν που δημοσιεύτηκε […]
Μέσα στα χρόνια έχει φανεί πόσο επιδεκτικό χαλιναγωγήσεως ον είναι ο άνθρωπος. Μέσα στα χρόνια ένα πράγμα διατηρείται μόνο αδέσμευτο κι αδάμαστο. Είναι η σκέψη. Αλλά κι αυτή πλέον, μπορούμε να πούμε ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις καθοδηγείται είτε εκούσια είτε ακούσια από μέρους του ατόμου. Αρμόζει στους καιρούς η καθοδήγηση αυτή; Τι είναι η σκέψη; […]
Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην ονειρεύεται. Άνθρωπος χωρίς όνειρα και φιλοδοξίες είναι άνθρωπος μισός. Κάθε όνειρο είναι κι ένας καθρέφτης του εαυτού μας και της συνειδήσεώς μας. Η επίτευξη κάθε ονείρου μας δεν είναι λοιπόν τίποτα άλλο παρά ένα βήμα πιο κοντά στην ολοκλήρωση. Η ολοκλήρωση αυτή δεν έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο […]
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1922. Σε μικρή ηλικία και λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής εγκαθίσταται στην Αθήνα με την οικογένεια του. Στην ηλικία μόλις των 13 ετών αναλαμβάνει δράση πολιτική και κοινωνική όντας μέλος στην διάρκεια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά μιας παράνομης κομμουνιστικής οργάνωσης. Θα συλληφθεί και θα φυλακιστεί στο όνομα αυτής […]
Ζούμε σε μια εποχή κατά την οποία ο άνθρωπος θεωρείται πως έχει εξευγενιστεί πλήρως. Πιστεύουμε πως έχουμε ξεφύγει από την πρωτόγονη φάση της ύπαρξής μας. Απλώς το πιστεύουμε όμως. Κι αυτό διότι η ουσιαστική αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική από αυτό που βλέπουμε, ή μάλλον από αυτό που θέλουμε να βλέπουμε. Ο άνθρωπος δεν είναι εξευγενισμένος; Όχι, […]
Πόσες φορές έχουμε ακούσει διάφορες θεωρίες περί συνωμοσίας στα πλαίσια του παγκόσμιου γίγνεσθαι; Πόσες φορές έχει απορρίψει ο καθένας από εμάς τις θεωρίες αυτές ως λογικώς ανυπόστατες; Πόσες φορές μας έχουν βάλει οι θεωρίες αυτές σε βαθιά σκέψη και προβληματισμό; Σίγουρα πάρα πολλές. Αυτό σημαίνει αύξηση των πιθανοτήτων ύπαρξης τέτοιου είδους συνωμοσιών περί καταστροφής των […]
“Ο χώρος και ο χρόνος δεν είναι προϋποθέσεις ύπαρξης, ο χώρος και ο χρόνος είναι τρόπος σκέψης.”, Albert Einstein Του ανθρώπου το μυαλό γυρνά τα μέρη κι επισκέπτεται της γης κάθε γωνιά. Εικάζει του σύμπαντος τα αστέρια και πλανήτες, φαντάζεται γαλαξίες διαφορετικούς και ηλιακά συστήματα αλλιώς οργανωμένα, μα σ’ ό,τι σκέφτεται το […]
Το πώς και πόσο οι λαοί επηρεάζονται απο τα ζητήματα πίστης και λατρείας των θρησκειών απασχολεί τη σύγχρονη πραγματικότητα και αποτελεί ακόμα αντικείμενο έρευνας. Είναι βέβαιο, πως οι θρησκείες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην οργάνωση των κοινωνιών σε ολόκληρο τον κόσμο. Μπορεί οι σύγχρονες πολιτείες, ως ένα βαθμό, να έχουν περιορίσει τη θρησκευτική ‘ακτινοβολία’, όμως εν […]
Ήδη από τα πρώτα στάδια της δημιουργίας του, ο άνθρωπος δεν δεχόταν το στοιχείο του παραλόγου. Μεγάλο μέρος των σκέψεων και των κινήσεων του ανθρώπου κατευθυνόταν προς μια κατάσταση ορθή, λογική και πνευματική. Κάποιοι το αποδίδουν αυτό στη βαθιά σχέση μεταξύ ανθρώπων και Θεού, η οποία εξασθενούσε σταδιακά. Άλλοι, το αποδίδουν στο χαμηλό επίπεδο των […]
«Επί πόσον ακόμα θα το ενθυμούμαι εκείνο το αβρόν, το απαλόν σώμα της αγνής κόρης, το οποίον ησθάνθην ποτέ επάνω μου επ’ ολίγα λεπτά της άλλως ανωφελούς ζωής μου! Ήτο όνειρον, πλάνη, γοητεία. Και οπόσον διέφερεν απ’ όλας τας ιδιοτελείς περιπτύξεις, απ’ όλας τας λυκοφιλίας και τους κυνέρωτας του κόσμου η εκλεκτή, η αιθέριος εκείνη […]
Ζούμε στην εποχή του πρέπει. Ορισμένα πράγματα πρέπει να συμβούν. Άλλα πάλι επιβάλλονται, κι άρα πρέπει αναγκαστικά να γίνουν. Πρέπει, πρέπει, πρέπει. Τι σημαίνει πρέπει; Γνωρίζει κανείς τι σημαίνει πρέπει; Κι αν ναι, τότε κρίνει χρήσιμη την ύπαρξή του; Γενικότερα, πρέπει να…πρέπει; Ας πάρουμε όμως το ζήτημα από τη φιλοσοφική του πτυχή. Ο Αριστοτέλης, ας […]
Το καλοκαίρι μέσα από τα μάτια του Γάλλου διανοούμενου του 20ου αιώνα Αλμπέρ Καμύ. Ο Αλμπέρ Καμύ ήταν Γάλλος φιλόσοφος, λογοτέχνης και συγγραφέας. Ιδρυτής του Theatre du Travail (1935), για το οποίο δούλεψε ως σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Χρωστά σχεδόν εξίσου τη φήμη του στα μυθιστορήματά του Ο Ξένος και Η Πανούκλα, στα θεατρικά του […]
Τι καλύτερο από μια κοινωνία ελεύθερη; Τι καλύτερο από μια κοινωνία που, πέρα από ελεύθερη, οδεύει και στα μονοπάτια της ευημερίας; Αυτή η ευημερία, θα μπορούσε να πει κάποιος, είναι το ύψιστο κοινωνικό ιδεώδες. Το ιδεώδες αυτό όμως θίγεται, και μάλιστα εύκολα. Εχθρός της ευημερίας και της ελευθερίας είναι η βλάβη. Και πρόκειται γι’ αυτό […]
«Ποιος είναι ο πολιτισμένος άνθρωπος; Στο ερώτημα αυτό δίνεται συνήθως απάντηση με αναφορά σε υλικά τεκμήρια. Μια χώρα είναι πολιτισμένη, αν έχει πολλές μηχανές, πολλά αυτοκίνητα, πολλά λουτρά και αρκετά μεγάλο δίκτυο ταχείας συγκοινωνίας. Νομίζω ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι προσδίδουν υπερβολικά μεγάλη σπουδαιότητα σ αυτά τα πράγματα. Ο πολιτισμός, σε ότι αφορά τη σπουδαιότερη πλευρά […]
«και η καρδιά σου αρνείται εκατό φορές του μυαλού σου την έπαρση…» 83 χρόνια ζωής. Παρίσι 1694, ο Φρανσουά Μαρί Αρουέ ή -για εμένα κι εσάς- Βολταίρος γεννιέται. Διαφωτιστής, εξόριστος, φυλακισμένος, αχόρταγο μυαλό, Γάλλος υπερασπιστής της ανεξιθρησκείας και της ελευθερίας του λόγου. Ήταν ο άνθρωπος «στα χέρια του οποίου η κόλαση είχε εμπιστευτεί όλες της […]
Η ελευθερία δεν είναι παρά μια δυνατότητα του ανθρώπου να δρα σύμφωνα με τη βούλησή του. Την ελευθερία αυτή την έχει ο καθένας μέσα του ως ανάγκη και ως τρόπο απελευθέρωσης του ψυχικού του «είναι». Το ψυχικό αυτό «είναι» εκφράζεται με τις επιλογές στις οποίες προβαίνει το άτομο. Κάθε επιλογή συνιστά και το αποκορύφωμα στο […]
