Μέσα στα χρόνια έχει φανεί πόσο επιδεκτικό χαλιναγωγήσεως ον είναι ο άνθρωπος. Μέσα στα χρόνια ένα πράγμα διατηρείται μόνο αδέσμευτο κι αδάμαστο. Είναι η σκέψη. Αλλά κι αυτή πλέον, μπορούμε να πούμε ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις καθοδηγείται είτε εκούσια είτε ακούσια από μέρους του ατόμου. Αρμόζει στους καιρούς η καθοδήγηση αυτή; Τι είναι η σκέψη; […]
Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην ονειρεύεται. Άνθρωπος χωρίς όνειρα και φιλοδοξίες είναι άνθρωπος μισός. Κάθε όνειρο είναι κι ένας καθρέφτης του εαυτού μας και της συνειδήσεώς μας. Η επίτευξη κάθε ονείρου μας δεν είναι λοιπόν τίποτα άλλο παρά ένα βήμα πιο κοντά στην ολοκλήρωση. Η ολοκλήρωση αυτή δεν έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο […]
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1922. Σε μικρή ηλικία και λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής εγκαθίσταται στην Αθήνα με την οικογένεια του. Στην ηλικία μόλις των 13 ετών αναλαμβάνει δράση πολιτική και κοινωνική όντας μέλος στην διάρκεια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά μιας παράνομης κομμουνιστικής οργάνωσης. Θα συλληφθεί και θα φυλακιστεί στο όνομα αυτής […]
Ζούμε σε μια εποχή κατά την οποία ο άνθρωπος θεωρείται πως έχει εξευγενιστεί πλήρως. Πιστεύουμε πως έχουμε ξεφύγει από την πρωτόγονη φάση της ύπαρξής μας. Απλώς το πιστεύουμε όμως. Κι αυτό διότι η ουσιαστική αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική από αυτό που βλέπουμε, ή μάλλον από αυτό που θέλουμε να βλέπουμε. Ο άνθρωπος δεν είναι εξευγενισμένος; Όχι, […]
Πόσες φορές έχουμε ακούσει διάφορες θεωρίες περί συνωμοσίας στα πλαίσια του παγκόσμιου γίγνεσθαι; Πόσες φορές έχει απορρίψει ο καθένας από εμάς τις θεωρίες αυτές ως λογικώς ανυπόστατες; Πόσες φορές μας έχουν βάλει οι θεωρίες αυτές σε βαθιά σκέψη και προβληματισμό; Σίγουρα πάρα πολλές. Αυτό σημαίνει αύξηση των πιθανοτήτων ύπαρξης τέτοιου είδους συνωμοσιών περί καταστροφής των […]
“Ο χώρος και ο χρόνος δεν είναι προϋποθέσεις ύπαρξης, ο χώρος και ο χρόνος είναι τρόπος σκέψης.”, Albert Einstein Του ανθρώπου το μυαλό γυρνά τα μέρη κι επισκέπτεται της γης κάθε γωνιά. Εικάζει του σύμπαντος τα αστέρια και πλανήτες, φαντάζεται γαλαξίες διαφορετικούς και ηλιακά συστήματα αλλιώς οργανωμένα, μα σ’ ό,τι σκέφτεται το […]
Το πώς και πόσο οι λαοί επηρεάζονται απο τα ζητήματα πίστης και λατρείας των θρησκειών απασχολεί τη σύγχρονη πραγματικότητα και αποτελεί ακόμα αντικείμενο έρευνας. Είναι βέβαιο, πως οι θρησκείες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην οργάνωση των κοινωνιών σε ολόκληρο τον κόσμο. Μπορεί οι σύγχρονες πολιτείες, ως ένα βαθμό, να έχουν περιορίσει τη θρησκευτική ‘ακτινοβολία’, όμως εν […]
Ήδη από τα πρώτα στάδια της δημιουργίας του, ο άνθρωπος δεν δεχόταν το στοιχείο του παραλόγου. Μεγάλο μέρος των σκέψεων και των κινήσεων του ανθρώπου κατευθυνόταν προς μια κατάσταση ορθή, λογική και πνευματική. Κάποιοι το αποδίδουν αυτό στη βαθιά σχέση μεταξύ ανθρώπων και Θεού, η οποία εξασθενούσε σταδιακά. Άλλοι, το αποδίδουν στο χαμηλό επίπεδο των […]
«Επί πόσον ακόμα θα το ενθυμούμαι εκείνο το αβρόν, το απαλόν σώμα της αγνής κόρης, το οποίον ησθάνθην ποτέ επάνω μου επ’ ολίγα λεπτά της άλλως ανωφελούς ζωής μου! Ήτο όνειρον, πλάνη, γοητεία. Και οπόσον διέφερεν απ’ όλας τας ιδιοτελείς περιπτύξεις, απ’ όλας τας λυκοφιλίας και τους κυνέρωτας του κόσμου η εκλεκτή, η αιθέριος εκείνη […]
Ζούμε στην εποχή του πρέπει. Ορισμένα πράγματα πρέπει να συμβούν. Άλλα πάλι επιβάλλονται, κι άρα πρέπει αναγκαστικά να γίνουν. Πρέπει, πρέπει, πρέπει. Τι σημαίνει πρέπει; Γνωρίζει κανείς τι σημαίνει πρέπει; Κι αν ναι, τότε κρίνει χρήσιμη την ύπαρξή του; Γενικότερα, πρέπει να…πρέπει; Ας πάρουμε όμως το ζήτημα από τη φιλοσοφική του πτυχή. Ο Αριστοτέλης, ας […]
Το καλοκαίρι μέσα από τα μάτια του Γάλλου διανοούμενου του 20ου αιώνα Αλμπέρ Καμύ. Ο Αλμπέρ Καμύ ήταν Γάλλος φιλόσοφος, λογοτέχνης και συγγραφέας. Ιδρυτής του Theatre du Travail (1935), για το οποίο δούλεψε ως σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Χρωστά σχεδόν εξίσου τη φήμη του στα μυθιστορήματά του Ο Ξένος και Η Πανούκλα, στα θεατρικά του […]
Τι καλύτερο από μια κοινωνία ελεύθερη; Τι καλύτερο από μια κοινωνία που, πέρα από ελεύθερη, οδεύει και στα μονοπάτια της ευημερίας; Αυτή η ευημερία, θα μπορούσε να πει κάποιος, είναι το ύψιστο κοινωνικό ιδεώδες. Το ιδεώδες αυτό όμως θίγεται, και μάλιστα εύκολα. Εχθρός της ευημερίας και της ελευθερίας είναι η βλάβη. Και πρόκειται γι’ αυτό […]
«Ποιος είναι ο πολιτισμένος άνθρωπος; Στο ερώτημα αυτό δίνεται συνήθως απάντηση με αναφορά σε υλικά τεκμήρια. Μια χώρα είναι πολιτισμένη, αν έχει πολλές μηχανές, πολλά αυτοκίνητα, πολλά λουτρά και αρκετά μεγάλο δίκτυο ταχείας συγκοινωνίας. Νομίζω ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι προσδίδουν υπερβολικά μεγάλη σπουδαιότητα σ αυτά τα πράγματα. Ο πολιτισμός, σε ότι αφορά τη σπουδαιότερη πλευρά […]
«και η καρδιά σου αρνείται εκατό φορές του μυαλού σου την έπαρση…» 83 χρόνια ζωής. Παρίσι 1694, ο Φρανσουά Μαρί Αρουέ ή -για εμένα κι εσάς- Βολταίρος γεννιέται. Διαφωτιστής, εξόριστος, φυλακισμένος, αχόρταγο μυαλό, Γάλλος υπερασπιστής της ανεξιθρησκείας και της ελευθερίας του λόγου. Ήταν ο άνθρωπος «στα χέρια του οποίου η κόλαση είχε εμπιστευτεί όλες της […]
Η ελευθερία δεν είναι παρά μια δυνατότητα του ανθρώπου να δρα σύμφωνα με τη βούλησή του. Την ελευθερία αυτή την έχει ο καθένας μέσα του ως ανάγκη και ως τρόπο απελευθέρωσης του ψυχικού του «είναι». Το ψυχικό αυτό «είναι» εκφράζεται με τις επιλογές στις οποίες προβαίνει το άτομο. Κάθε επιλογή συνιστά και το αποκορύφωμα στο […]
Ο απαισιόδοξος παραπονιέται για τον άνεμο. Ο αισιόδοξος περιμένει τον άνεμο ν’ αλλάξει. Και ο ρεαλιστής ρυθμίζει τα πανιά. Κι όλα αυτά κατά τον Αμερικανό συγγραφέα William Arthur Ward, ο οποίος έχει αφιερωθεί καθ΄όλον στην αυτοβοήθεια και στην αυτοβελτίωση του ατόμου. Έτσι κι εμείς θα πρέπει -και το οφείλουμε στον ίδιο μας τον εαυτό- να καταλάβουμε […]
Ο μεγάλος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος ο Πλάτωνας, για τη διαμόρφωση των ρήσεών του, επέμενε ιδιαίτερα στο ποιόν του ατόμου. Το ποιόν του ατόμου εξαρτάται από το <<ποσόν>> του μυαλού του. Η ποσότητα αυτή δεν είναι ανάλογη των γνώσεων, αλλά ανάλογη των σκέψεων που συναρτώνται με κάθε είδος γνώσης. Ο Πλάτωνας, μάλιστα, είχε πει χαρακτηριστικά πως ένας […]
Ένα από τα μεγαλύτερα χαρίσματα του ανθρώπου είναι ο λόγος. Αποτελεί ίσως το πιο πολύτιμο δώρο που του χάρισε η φύση, σε συνδυασμό βέβαια με τη συνείδηση και τη βούληση. Λόγος χωρίς νόηση και εσωτερική διάρθρωση σκέψεων δεν νοείται. Κι αυτό γιατί οδηγεί σε μονοπάτια πέραν της λογικής, πέραν των ορίων στα οποία επιτρέπεται από […]
Η αμφιβολία, για πολλούς, σίγουρα απωθεί την ανάληψη των κινδύνων προς ανακάλυψη της γνώσης και της αλήθειας. Φαίνεται λογικό αν σκεφτεί κανείς ότι οδηγεί οπουδήποτε αλλού παρά στη λήψη ρίσκου για την εξερεύνηση και εν τέλει ενατένιση στους ορίζοντες της γνώσης. Αυτό, όμως, ισχύει μόνον εν μέρει. Κι αυτό διότι, όπως θα αναλυθεί, η αμφιβολία […]
Στο εν λόγω άρθρο, γίνεται λόγος για μια έννοια με ιδιαίτερη ηθική βαρύτητα. Η βαρύτητα αυτή αποδίδεται από πολλούς ερευνητές και μελετητές της φιλοσοφίας λόγω της σημασίας της έννοιας αυτής. Πρόκειται για την ηθική αριστεία, δηλαδή για την αρετή. Τι είναι η αρετή και από πού προκύπτει ο αποδιδόμενος σε αυτήν όρος της ηθικής αριστείας; […]
Τι είναι ο άνθρωπος; Πολλά μπορούμε να διατυπώσουμε και να σκεφτούμε σχετικά με το ποια είναι η απάντηση στο ερώτημα αυτό, αλλά μάλλον σαφής και συγκεκριμένος ορισμός δεν υπάρχει. Ακόμη, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς ποιος είναι ο σκοπός του ανθρώπου. Ποιος είναι άραγε; Ο σκοπός αυτός είναι ο ατομικός που έχει μεν ως επίκεντρο […]
Ο πολυγραφότατος Πλάτων μελετήθηκε και μελετάται, αφού το εκτενές έργο του εντυπωσιάζει ακόμη και σήμερα, όχι λόγω της έκτασης, αλλά λόγω των θεμάτων που πραγματεύεται αλλά και του τρόπου κατά τον οποίον τα πραγματεύεται. Τα πλατωνικά έργα στο σύνολό τους, μπορούν να χαρακτηριστούν ως διαχρονικά, ως αναλλοίωτα μέσα στο χρόνο. Ο τρόπος γραφής του Πλάτωνα […]
F.W.J. Schelling. Το σύστημα του υπερβατολογικού ιδεαλισμού. Λαμβάνοντας την απόφαση να μελετήσουμε φιλοσοφία, ερχόμαστε αντιμέτωποι με θεωρίες και σκέψεις, που δεν έχουν τελειωμό. Ερωτήματα και απαντήσεις που φέρνουν στην επιφάνεια άλλα ερωτήματα. Μία κυκλική διαδικασία. Φαύλος κύκλος; Όπως το αντιλαμβάνεται κανείς. Για εμένα δεν είναι φαύλος κύκλος αλλά κύκλος, διότι αυτή είναι η σύσταση της […]
Ο Μινιμαλισμός, όπως και οποιοδήποτε άλλο ιδεολογικό ρεύμα, δεν καλύπτει τις ανάγκες όλων. Μέσα, όμως, στην σύγχρονη και ταραχώδη καθημερινότητα, πολλοί επιλέγουν να εντάξουν την ζωή τους σε ένα μινιμαλιστικό πλαίσιο. Το να έχεις λιγότερα, να ξοδεύεις λιγότερα, να χρειάζεσαι λιγότερα, είναι από μόνος του ένας τρόπος διαφυγής. Είναι όμως εύκολη η μετάβαση σε μια […]
