Χέρια Μικρά, μια εντυπωσιακή νουβέλα για το τραύμα, την απώλεια, την ανάγκη να ανήκεις

Χέρια Μικρά

Χέρια Μικρά του Andres Barba

Καθηλωτικό, σπαρακτικό, σκοτεινό. Τελικά, ανθρώπινο.

Μια εντυπωσιακή νουβέλα για το τραύμα, την απώλεια, την ανάγκη να ανήκεις. Θέλουμε να πιστεύουμε σε έναν κόσμο που είναι ασφαλής, σταθερός και δίκαιος. Ο κόσμος όμως πολλές φορές αδιαφορεί γι’ αυτά που πιστευούμε. «Ο πατέρας σου πέθανε επιτόπου, η μητέρα σου είναι σε κώμα». Μετά το αυτοκινητικό δυστύχημα, το γυαλί της λογικής σπάει, η εφτάχρονη Μαρίνα αιμορραγεί και εγκλωβίζεται σε ένα θραύσμα μουδιασμένου παρόντος. Το μέλλον παύει να υπάρχει σαν κάτι που μπορεί να σηκώσει τα χέρια της και να το αρπάξει. Έρχεται και την αρπάζει αυτό. «Θα πας να ζήσεις σ’ ένα καινούριο σπίτι, θα δεις, με άλλα κορίτσια, είναι πολύ ωραίο μέρος…»

Η Μαρίνα προσπαθεί να ξαναβρεί τα κομμάτια της. Η εναλλασσόμενη εστίαση της ηρωίδας και των άλλων κοριτσιών του ορφανοτροφείου αναδεικνύει τις αντιθέσεις, συνθέτει μια πληρέστερη εικόνα που παραμένει σκοτεινή γιατί μοιάζει με την πραγματικότητα, θολή γιατί η πραγματικότητα είναι αβέβαιη, μοναδική γιατί έχουμε να κάνουμε με την πραγματικότητα των παιδιών. Παρ’ όλ’ αυτά, πρέπει να σημειώσουμε ότι η αφήγηση δεν παίρνει τη μορφή εσωτερικού μονολόγου των κοριτσιών. Ο συγγραφέας, αν και αδιαφανής, κάνει αισθητή την παρουσία του καθώς κατασκευάζει την αντίληψη των ηρωίδων του.

Advertisements
Ad 14

«Μέχρι και τα μάτια της φαίνονταν να έχουν αλλάξει χρώμα. Είχαν κάτι το προκλητικό και ερμητικό συγχρόνως, λες και η μάχη γινόταν μόνο μέσα της και ένιωθε απόλυτη αδιαφορία για ό,τι συνέβαινε γύρω της».

Μία κεντρική αντίθεση, την οποία εξυπηρετεί και η εναλλασσόμενη εστίαση, είναι ανάμεσα στο άτομο και την ομάδα, στη Μαρίνα και τα υπόλοιπα κορίτσια. Δεν είναι τυχαίο που τα τελευταία προβάλλονται σαν μία ενιαία φωνή στην αφήγηση. Η εξάλειψης της ταυτότητας του κάθε κοριτσιού γίνεται εμφανής από την πρώτη μέρα που η Μαρίνα φτάνει στο ορφανοτροφείο. «Σήμερα θα ξαπλώσεις νωρίς, γιατί αύριο επιστρέφουν όλες οι άλλες…». Γίνεται ακόμη πιο έκδηλη όταν ο συγγραφέας παρουσιάζει τα ονόματα των κοριτσιών, που είναι γραμμένα στην ντουλάπα του χιτώνα, «Ντιάνα, Μαρσέλα, Χούλια…», και η Μαρίνα τα διαβάζει σαν να είναι μία λέξη «Ντιαναμαρσελαχουλια…».

Διαβάστε επίσης  Πάτι Σμιθ: Η Συγγραφέας Πίσω Από την Ροκ Σταρ

Όλες οι άλλες, λοιπόν, και η Μαρίνα. Η διαφορετική, που κρατά το μυστικό και την κούκλα της. Ό,τι ξεχωρίζει συχνά φοβίζει. Κι ό,τι φοβίζει δεν είναι σπάνιο να γοητεύσει. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας παρακολουθούμε τον θαυμασμό των κοριτσιών και τον φόβο απέναντι στο καινούριο κορίτσι, μια συμπεριφορά, θα λέγαμε, προσέγγισης-αποφυγής.

Πρέπει να δεχθούμε όμως αυτήν την αντίθεση, τουλάχιστον ως ένα βαθμό. Η αγάπη και το μίσος είναι συχνά οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Δεν μπορείς να το σπάσεις στα δύο. Μπορείς να το αναποδογυρίσεις. Κορόνα ή γράμματα; Σίγουρα εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με την τύχη της στιγμής. Το πλαίσιο όπου τοποθετείται η ιστορία, ένα ορφανοτροφείων θηλέων, το παρελθόν γεμάτο τραύματα, εγκατάλειψη, και, τέλος, η ομαδική επιρροή όπου το άτομο δεν επιτίθεται μόνο του παρά αποτελεί το δάχτυλο μιας μεγάλης γροθιάς, καθορίζουν την πλευρά του νομίσματος. Αλλά θα ήταν λάθος να νομίσουμε πως πρόκειται για απόλυτη κατάληξη. Η όψη μπορεί να γυρίσει οποιαδήποτε στιγμή και τόσο γρήγορα που τελικά μίσος και αγάπη να γίνουν ένα.

Ο άνθρωπος δεν αποτελεί μια ασπρόμαυρη διχρωμία του καλού και του κακού, παρά ένα πολύχρωμο καμβά με απίστευτα σχέδια και αποχρώσεις. Αν, σε τελική ανάλυση, δεχθούμε την ψυχαναλυτική προσέγγιση του ατόμου, το χάδι μπορεί να κρύβει θυμό, το χαστούκι τρυφερότητα, και τις περισσότερες φορές η πραγματικότητα είναι τόσο καλά κρυμμένη που, όταν αποκαλύπτεται, μοιάζει με παραλογία. Παράλληλα, το διφορούμενο στοιχείο φαίνεται να αποτελεί την ευφυέστατη προσπάθεια του συγγραφέα να αντικατοπτρίσει τον παιδικό κόσμο. Τις περισσότερες φορές τα λόγια δεν αρκούν, χρειάζεται ευαισθησία να ανιχνεύσουμε τα νοήματα σε μία ζωγραφιά, ένα παιχνίδι, ένα χαμόγελο. Έτσι και στο κείμενο, κατανοούμε τον κόσμο των παιδιών μέσα από τα γλωσσικά παιχνίδια, τα οποία υφαίνουν μια αφήγηση που μοιάζει με συννεφιασμένο ουρανό. Μπορεί να προμηνύει βροχή ή ήλιο. Μέσα σε αυτήν τη θαυμάσια σκοτεινή ατμόσφαιρα, ο αναγνώστης πιάνει τον εαυτό του να αιωρείται ανάμεσα στην πραγματικότητα και τον εφιάλτη, το λογικό και το άλογο. Δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. «Ο πατέρας μου πέθανε στο ατύχημα και μετά η μητέρα μου στο νοσοκομείο».

Διαβάστε επίσης  Πολυχώρος Μεταίχμιο: Σχολή Γονέων και νέα σεμινάρια

Σχετικά με τα σύμβολα του κειμένου, αξίζει να σταθούμε λίγο στην κούκλα της Μαρίνας. Αναζητώντας απεγνωσμένα κάτι που θα την κρατήσει σε μια πραγματικότητα που καταρρέει, αγαπάει από την πρώτη στιγμή την κούκλα που της χαρίζει η ψυχολόγος. Η κούκλα είναι το απτό, το υπαρκτό, απέναντι στο απροσδιόριστο και το ασαφές. Ο ψυχικός πόνος βρίσκει μια πηγή εκτόνωσης και η Μαρίνα δεν αργεί να ταυτιστεί με την κούκλα της. «Σε λένε όπως εμένα. Μαρίνα». Την ακουμπά ψάχνοντας ένα τρόπο να καλύψει τη δική της ανάγκη για επαφή. Τη φροντίζει όπως οι γονείς της φρόντιζαν εκείνη. Την εμπιστεύεται γιατί τουλάχιστον η κούκλα είναι βέβαιη.

Χέρια ΜικράΏσπου τα κορίτσια του ιδρύματος σκοτώνουν την κούκλα. Τη διαμελίζουν και τη θάβουν. Εδώ έχουμε να κάνουμε μάλλον με στοιχείο πλοκής. Η κούκλα πρέπει να πεθάνει για να συνειδητοποιήσει η Μαρίνα πως είναι διαφορετική και να βρει ένα τρόπο να καλύψει την απώλεια. Επινοεί, έτσι, ένα παιχνίδι «στους κανόνες του οποίου υποβόσκει μια έμμονη βία». Η ζωή του ιδρύματος χωρίζεται στη μέρα και τη νύχτα. Και τη νύχτα οι κούκλες ζωντανεύουν. Μέχρι που θα έρθει η σειρά της Μαρίνας να «παίξει» την κούκλα…

Τα Χέρια Μικρά είναι από τα έργα που σε εγκλωβίζουν στις σελίδες τους. Το τέλος σκόπιμα θα παραλείψουμε να το σχολιάσουμε για να μην προϊδεάσουμε όσους δεν το έχουν διαβάσει. Οι τελευταίοι αφήστε απλώς τον λόγο του συγγραφέα να σας παρασύρει σε έναν κόσμο όπου οι «μεγάλοι» δεν έχουν ιδέα για το τι μπορούν να κάνουν τα χέρια μικρά.

 

Το βιβλίο Χέρια Μικρά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση της Βασιλικής Κνήτου.  

Ημερομηνία Έκδοσης: 15/02/2018.

Σελίδες: 120

Σημείωση:

Όταν έκλεισα το βιβλίο, έφερα αντανακλαστικά στον νου μου τον Άρχοντα των Μυγών του Γουίλιαμ Γκόλντινγκ. Ο νομπελίστας συγγραφέας καταπιάνεται εξίσου με την παιδική ψυχοσύνθεση, την επιρροή των ομάδων, τη βία και τα ένστικτα. Ο Άρχοντας των Μυγών είναι σίγουρα μία καλή επιλογή αν σας άρεσαν τα Χέρια Μικρά.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

η χώρα του χιονιού

Η χώρα του χιονιού του Γιασουνάρι Καβαμπάτα και “αδιέξοδοι” έρωτες

“Η χώρα του χιονιού”, το μυθιστόρημα του Ιάπωνα συγγραφέα Γιασουνάρι

Dune 2: Αμμοσκώληκες, έρωτας και προφητείες

Το δεύτερο μέρος του Dune επιτέλους έφτασε με αμμοσκώληκες, προφητείες,