Στα χνάρια της μνήμης, Γιώργος Μανιατάκης

Πηγή εικόνας: athina24.gr

Αντισυμβατική γραφή

Ο Γιώργος Μανιατάκης στα “Χνάρια της Μνήμης” με λόγο στρωτό, περπατά ανάμεσα στο ιδεατό και στο γήινο.

Ο συγγραφέας γράφει αντισυμβατικά αρνούμενος τα τεχνητά η μηχανικά στοιχεία του κλασικισμού υιοθετώντας τα στοιχεία του νέου μυθιστορήματος. Η αμεσότητα, η αναπαραστατική δύναμη και άλλοτε η έντονη παρουσία του ποιητικού του στοιχείου, συγκροτούν το λογοτεχνικό του σώμα. Το γεγονός όμως που καθιστά τον Μανιατάκη ξεχωριστό μυθιστοριογράφο δεν είναι μόνο τα παραπάνω χαρακτηριστικά, αλλά η ιστορική μνήμη μαζί με την ηρακλείτεια πλοκή που διατρέχει τη γλώσσα. Επεξηγηματικά, ο μύθος στο Μανιατάκη γίνεται πολύεπεισοδιακός και πολύπτυχος, χωρίς να εξαντλεί τον αναγνώστη χάρη στη σαφήνεια των προσώπων. Δεύτερον, τα γεγονότα παρουσιάζονται με σειρά εξελικτική. Ο μύθος, που είναι εμπλουτισμένος με την ιστορία και τα πραγματικά πρόσωπα, πίσω από τα ψευδώνυμα, κάνουν την πλοκή πιο νατουραλιστική και συναισθηματική.

Το ιστορικό μυθιστόρημα

Στην Ελλάδα μας, όπου το ιστορικό μυθιστόρημα κατέχει μία αξιοσέβαστη θέση στα ράφια των βιβλιοθηκών, “Τα Χνάρια της Μνήμης”

ήδη ανηφορίζουν στον Όλυμπο της καταξίωσης. Εδώ, η τέχνη αναπαράγει την πραγματικότητα χωρίς να χάσει το έργο την αλήθεια του

ή να αντιμετωπιστεί ως προσωπικό ντοκουμέντο. Εδώ, ο συγγραφέας συγχωνεύει αριστοτεχνικά τον μυθοπλαστικό με τον εμπειρικό κόσμο, διεκδικώντας την αλήθεια στην κρίση του αναγνώστη. Όμως, το ζητούμενο δεν είναι να κρίνουμε την ακρίβεια αναπαράστασης της πραγματικότητας, αλλά να αναζητήσουμε τα κρυφά τεχνάσματα του συγγραφέα, για τη μοναδικότητα του έργου του.

Ας δούμε μερικά από αυτά.

Στα χνάρια της μνήμης — Μανιατάκης Γιώργος, συγγραφέας, εικαστικός, πηγή: polismagazino.gr

Τεχνικά χαρακτηριστικά

Η αφήγηση κινείται ομαλά ανάμεσα στους χαρακτήρες και τις σκηνές, περιγράφοντας αριστοτεχνικά τις οδυνηρές λεπτομέρειες γύρω από τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις (Δικτατορία Μεταξά, πόλεμος, κατοχή, εμφύλιος). Ο Μανιατάκης, με μαεστρία πλέκει λέξεις-κλειδιά μεταξύ των ενοτήτων κρατώντας σε εγρήγορση τον θεατή από το μύθο στο βίωμα. Έπειτα, μέσα στην ποιητική του αιώρα ρεμβάζει ανιχνευτικά με τις εντυπώσεις μας. Γράφει: “όταν έβαλα τις σελίδες δίπλα στο βιβλίο, ανακάλυψα πως ήταν συγκοινωνούντα δοχεία”. Ο συγγραφέας, φιλοδοξεί να αναμετρηθεί με το χρόνο και τη φθορά του μέσα από τον φιλοσοφικό στοχασμό των ηρώων του. Πάντα, στο κλείσιμο προετοιμάζει τον αναγνώστη για το επόμενο ταξίδι σε ένα τραίνο αγνώστου προορισμού, για την αναζήτηση της αλήθειας. Ο πόθος του νόστου, η λαχτάρα του ονείρου παραμένει το πρωτογενές υλικό της αφήγησης του. Τέλος, ο ερωτισμός αγγίζει το μυσταγωγικό, γεγονός που ανάγει το κείμενο σε υποβλητικό και μελωδικό επιστέγασμα. Ο συγγραφέας, ξέρει καλά να απευθύνεται στην ακοή και το συναίσθημα χωρίς να υποτιμά τη νόηση. Ισορροπία λοιπόν διαπρέπει την μυθιστοριογραφία του Mανιατάκη.

Άρτια δομημένη πλοκή

Όπως θα έλεγε και ο Foster βασική επιτυχία ενός έργου είναι όταν οι ήρωες του κατέχονται από ίση αξία στη σωστή φυσικά αναλογία.

Το βιβλίο είναι άρτια δομημένο καθώς καταδεικνύει όλα τα δεινά του πολέμου (φτώχεια θάνατος ψυχική εξάντληση).

Συμπερασματικά, ο Mανιατάκης “Στα Χνάρια της Μνήμης “, ολοκληρώνει νομοτελειακά τον κύκλο της ιστορίας. Ο συγγραφέας, κάνοντας έναν έξοχο συγκερασμό παρελθόντος παρόντος κρατά τα ηνία του χρόνου σαν άλλος Ηνίοχος του λογοτεχνικού ρεαλισμού . Η ζωή, είναι εκείνη που δημιουργεί τις ανατροπές και οι άνθρωποι πρέπει να πάρουν θέση για να διορθώσουν τα κακώς κείμενα. Σαν χώρος αρχαίας τραγωδίας, οι πρωταγωνιστές στα Χνάρια της Μνήμης δημιουργούν ένα πλωτό σκηνικό, με καπετάνιο τον γυρολόγο χρόνο και επιβάτες τις μνήμες. Η μνήμη, ηρωίδα Ολυμπία που όλα τα λούζει στο φως, ανοίγει την αυλαία του χρόνου οδηγώντας τον αναγνώστη στην κάθαρση για την επιστροφή στην Ιθάκη. Στο τελευταίο κεφάλαιο, ο εικαστικός πλέον Μανιατάκης παίρνει τα πινέλα της μνήμης τα βουτά στην παλέτα της ιστορίας και με τη φαντασία του σαν άλλος Εl Greco αποκαθηλώνει τις μορφές στο διηνεκές της απεραντοσύνης και της αθανασίας. Ευχή μου είναι να απολαύσουμε το βιβλίο στην μικρή και στη μεγάλη οθόνη, γιατί πραγματικά το αξίζει!

Διαβάστε επίσης Δημοτική βιβλιοθήκη Χαϊδαρίου: Μια αγκαλιά για ανθρώπους και βιβλία