Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ. Ψάξαμε και σας παρουσιάζουμε τα πέντε νέα βιβλία, Ελλήνων συγγραφέων, που κυκλοφόρησαν τις τελευταίες εβδομάδες.
1. Σταθακόπουλος Διονύσης, Μικρή ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Μάρτιος 2017.
H Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρξε ένα από τα πιο εντυπωσιακά αυτοκρατορικά κράτη στην ιστορία. Κατόρθωσε να κυβερνήσει μεγάλο κομμάτι της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ανατολίας επί χίλια εκατό χρόνια. Από το 324, όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος εγκαθίδρυσε την πρωτεύουσά του στο Βυζάντιο (που μετονομάστηκε σε Κωνσταντινούπολη), έως το 1453, όταν η πόλη κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς, η βυζαντινή επικράτεια αποτέλεσε ένα δυναμικό πεδίο παραγωγής λογοτεχνίας, τέχνης, θεολογίας, δικαίου και παιδείας.
Ο Διονύσης Σταθακόπουλος αφηγείται εδώ μια επιβλητική ιστορία στρατιωτικών κατακτήσεων, συμμαχιών και ανατροπών. Πρόκειται για την ιστορία ενός κράτους που βρισκόταν διαρκώς σε εμπόλεμη κατάσταση, αλλά που δεν ήταν πολεμοχαρές και, όταν μπορούσε, κατέφευγε σε μια εκλεπτυσμένη και πολυσχιδή διπλωματία, για να αντιμετωπίσει τους γείτονες και τους εχθρούς του. Ο συγγραφέας έρχεται σε ρήξη με τις παραδομένες απόψεις για το Βυζάντιο ως αμετάβλητο, θεοκρατικό κράτος και, χρησιμοποιώντας τα πιο πρόσφατα ερευνητικά πορίσματα, εξερευνά την πολιτική, οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ιστορία του. Παρουσιάζει μια ζωηρή περιγραφή ενός κράτους που αποδείχθηκε διά μέσου των αιώνων εκπληκτικά ανθεκτικό και ευπροσάρμοστο και που η κληρονομιά του έχει επηρεάσει την ευρωπαϊκή ιστορία πολύ περισσότερο από όσο της αποδίδεται. Είτε πρόκειται για τα ψηφιδωτά της Μονής Δαφνίου και την εντυπωσιακή Αγία Σοφία, τον πολυμαθέστατο και αιρετικό Μιχαήλ Ψελλό ή τους βαθύπλουτους αριστοκράτες του είτε για τη λέξη «βυζαντινισμός» (σχολαστική προσήλωση στον τύπο και στη λεπτομέρεια χωρίς πρακτικούς στόχους), το Βυζάντιο μας καλεί να επανεξετάσουμε την ιστορία του.
2.Δημητρίου Σωτήρης, Θάμπωσε ο νους, Μάρτιος 2017.
Στα ανά χείρας διηγήµατα υπάρχουν πολλά «ίσως» και «µάλλον».
Χάνονται µε τα χρόνια οι βεβαιότητες.
Ίσως µόνον η ενθεότης προβάλλει δειλά.
Τα διηγήµατα δεν είναι αυθεντικά.
Είναι από χίλιες µεριές διαµεσολαβηµένα· και απ’ την «αυθεντικότητα».
Αλλά τα ψέµατα µπορεί κατά στιγµές και κατά όψεις να περιέχουν αλήθεια. Και αντιστρόφως. Είναι µάλλον αυθαίρετες κατασκευές απ’ τα υλικά της ρευστής και χαώδους ζωής. Ίσως χρησιμεύουν –κυρίως οι µορφοποιήσεις τους– ως παρηγορητικές λαβές. Σ.Δ.
3. Ζουργός Ισίδωρος, Λίγες και μία νύχτες, Μάρτιος 2017.
Την άνοιξη του 1909, ο έκπτωτος σουλτάνος Αβδούλ Χαµίτ ο Β΄ εξορίζεται στη Θεσσαλονίκη και µένει έγκλειστος σε µια εντυπωσιακή έπαυλη. Εκεί, σύµφωνα µε το µυθιστόρηµα, θα διηγείται για λίγες νύχτες σ’ ένα µικρό κορίτσι τη ζωή του. Ένα εντεκάχρονο όµως αγόρι κρυφακούει… Εβδοµήντα χρόνια μετά, θα υπάρχει ακόµη µια νύχτα, µάλλον µια ζωή ολόκληρη σε µία µόνο νύχτα. Άλλωστε στον 20ό αιώνα αργούσε συχνά να ξηµερώσει.
Το Λίγες και µία νύχτες, µε άξονα την ερωτική ιστορία που φωλιάζει στην καρδιά της αφήγησης, εξιστορεί µια περιπέτεια για το κυνήγι του πλούτου και την αναζήτηση της ευτυχίας. Το βιβλίο αναπλάθει µια µαγευτική συνοικία έξω από τα τείχη της Θεσσαλονίκης, αυτή των Εξοχών, που έσβησε για πάντα. Είναι ακόµη µια γραφή για τα σπίτια, φτωχικά και πλούσια, για το µέσα και το έξω τους, για τους τοίχους και τα έπιπλα όπου υφαίνονται οι ανάσες ζώντων και τεθνεώτων. Το “Λίγες και µία νύχτες” εµπεριέχει ακόµη κατά κάποιον τρόπο τον σχολιασµό του, διερωτάται πίσω από την κουίντα για τα άγονα χωράφια της γραφής, τα εργαστήριά της, τις αστοχίες και τα πάθη της, είναι µε άλλα λόγια το κοίταγµα του ίδιου του µυθιστορήµατος στον καθρέφτη. Πέρα όµως και πάνω απ’ όλα είναι ένα βιβλίο για την ανήκεστο βλάβη της ύπαρξης, αυτήν που προκάλεσε ο πιο δηµεγέρτης αιώνας, ο εικοστός.
4. Βερέμης Θάνος, Ανδρέας Παπανδρέου: Μεγάλες Προσδοκίες, Μάρτιος 2017.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου επηρέασε την ελληνική κοινωνία όσο λίγοι νεότεροι πολιτικοί και άφησε υποθήκη πολιτικών χειρισμών που συνήθως ξάφνιαζαν εχθρούς και φίλους.
Στοιχείο της προσωπικότητάς του υπήρξαν οι αστάθμητες αντιδράσεις του στις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετώπισε. Εξίσου απρόβλεπτες ήταν και οι μεταμορφώσεις του από αριστερό φιλελεύθερο κατά την αμερικανική του θητεία σε τριτοκοσμικό ριζοσπάστη όταν στόχευε στην πρωθυπουργία,και μετά την ανάληψη της εξουσίας σε διαχειριστή της μακροζωίας των κυβερνήσεών του. Ασφαλώς ο πυρήνας του ριζοσπαστισμού και της άρνησης υπήρχε στον ψυχισμό του, ο οποίος άλλωστε συγκλονιζόταν συχνά από εσωτερικές θύελλες. Όμως το μεγαλύτερο πολιτικό ενδιαφέρον από τις ψυχικές του μεταπτώσεις παρουσιάζουν οι σκόπιμοι ελιγμοί του. Οι ελιγμοί αυτοί αποτελούν μέρος του κοινωνικού ριζοσπαστισμού του και του «χαρίσματός» του.
Ο Ανδρέας αναμφίβολα υπήρξε μια νέα εμπειρία για τους Έλληνες ψηφοφόρους. Γόνος πολιτικού πατέρα και μορφωμένης μητέρας, με άριστες σπουδές στις ΗΠΑ και σημαντική καριέρα ως οικονομολόγος καθηγητής, επέλεξε συνεργάτες οι οποίοι, με λίγες εξαιρέσεις, δεν ήταν δυνατόν να αμφισβητήσουν τα πρωτεία του. Το μάθημα της αποστασίας εναντίον του πατέρα του το 1965 υπήρξε καθοριστικό στα κατοπινά του σχέδια. Ο ευάλωτος εξάλλου ψυχικός του κόσμος αποτέλεσε σε όλη τη σταδιοδρομία του τροχοπέδη στην κατάκτηση ενός ήρεμου ιδιωτικού βίου.
5. Γουδέλης Τάσος, Απόσταση αναπνοής, Μάρτιος 2017.
Σύντομες μυθοπλασίες, ημερολόγια, σημειώσεις τρίτων, ένας θεατρικού τύπου μονόλογος, και ψυχολογικά πορτρέτα απαρτίζουν την ανά χείρας συλλογή διηγημάτων του Τάσου Γουδέλη.
Στα αφηγηματικά και στα λιγότερο αφηγηματικά του διηγήματα, ο συγγραφέας δίνει την πρωτοκαθεδρία στη γλώσσα και στα υφολογικά σχήματα ή τεχνάσματα, ενώ ο τρόπος που αναδύεται το νόημα στα κείμενά του έχει ιδιαίτερη σημασία για τον αναγνώστη. Στα λιγότερο αφηγηματικά του κείμενα ο Τ.Γ. αποσταθεροποιεί το νόημα, χωρίς να προσφεύγει στη ρητορική της αυτόματης γραφής. Το σχήμα του, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στη ρεαλιστική γραφή, εδώ χάνει το περίγραμμά του, γίνεται ρευστό και διαχέεται σαν μια άλως που εκκρεμεί πάνω από έναν στοιχειώδη, όμως ευκρινή μύθο, ενώ η δυναμική του δεν εξαντλείται στην ευγλωττία των λέξεων αλλά στη χαλαρή συμπλοκή τους, στο «μεταξύ» τους, στο λεγόμενο «κενό». Γιώργος Αριστηνός
