Ιωάννης Κονδυλάκης, ο πατέρας του χρονογραφήματος

Ο Ιωάννης Κονδυλάκης, ο Πατέρας του χρονογραφήματος, όπως δίκαια χαρακτηρίστηκε, γεννήθηκε στη Βιάννο της Κρήτης το Δεκέμβριο του 1862 και φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από το θάνατό του στις 25 Ιουλίου 1920^ιουλ. / 7  Αυγούστου 1920^γρηγ.

Έγινε γνωστός περισσότερο για τη συλλογή διηγημάτων του Η Πρώτη Αγάπη, Όταν ήμουν δάσκαλος μα και για τον Πατούχα ο οποίος ήταν υπαρκτό πρόσωπο.

Το σύνολο των έργων του είναι αρκετά μεγάλο και θα ήταν ακόμη εκτενέστερο, εάν όπως ο ίδιος  ο Ιωάννης Κονδυλάκης είχε αναφέρει δεν ασχολούνταν τόσο με το χρονογράφημα.

Με τα ψευδώνυμα Διαβάτης, Κονδυλοφόρος, Βαρδής, Γύπαρης, Ακτήμων ο Ιωάννης Κονδυλάκης έγραψε χιλιάδες χρονογραφήματα από το 1889 στα Αθηναϊκά περιοδικά και εφημερίδες Άστυ, Σκριπ, Εστία, Εφημερίς και Εμπρός.

Εκδόθηκαν επίσης τα εξής σημαντικά έως και σήμερα έργα του με κεντρικό άξονα των περισσοτέρων να είναι  ο Αγώνας της Κρήτης:

• Διηγήματα, 1884

• Η Κρήσσα ορφανή, 1884

• Ο Πατούχας, 1892

• Οι άθλιοι των Αθηνών, 1895

• Όταν ήμουν δάσκαλος και άλλα διηγήματα, 1916

• Ενώ διέβαινα, 1916

• Η πρώτη αγάπη, 1919

• Το ’62. Κάτω ο τύραννος, που εκδόθηκε το 1962

Παράλληλα ο Ιωάννης Κονδυλάκης μετέφρασε έργα των Μαρσέλ, Προυστ, Φλωμπέρ, Μπαλζάκ, Μποντλαίρ και Μολιέρου, καθώς και το σύνολο του μέχρι τότε ευρεθέντος έργου του Λουκιανού.

Πλήθος των χρονογραφημάτων του διασώζεται, ενώ το μεγαλύτερο μέρος χάνεται χωρίς τη δυνατότητα εύρεσης των εντύπων και επανέκδοσής τους.

Η αγάπη του για το γενέθλιο τόπο του την Κρήτη και ιδιαίτερα τη Βιάννο διατρέχει το έργο του και αντικατοπτρίζεται στη γραφή του. Αν και η γλώσσα που ο Ιωάννης Κονδυλάκης χρησιμοποιεί είναι η απλή Καθαρεύουσα, το κρητικό ιδίωμα δεν ξελείπει ούτε πολύ περισσότερο η νοοτροπία και η ψυχή του Κρητικού.

Κατεχάρης της Ιστορίας του νησιού, αφού κι ο ίδιος αποτελούσε μέρος από όταν η οικογένειά του μαζί με άλλους εκδιώχθηκε από τον τόπο του.

Ιδιαίτερα αγαπητός έγινε ο Ιωάννης Κονδυλάκης από τους σύγχρονούς του συγγραφείς κι αυτό τεκμηριώνεται από τις απόψεις των ιδίων μα και από τη συμμετοχή του σε συλλογικά έργα από νεαρή κιόλας ηλικία. Μάλιστα διετέλεσε και ως πρώτος Πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ.

Έζησε στην Αθήνα κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του αλλά το 1918 επέστρεψε στο γενέθλιο τόπο του. Το 1920, προσβεβλημένος στο μεταξύ από ημιπληγία πέθανε στο Πανάνειο Νοσοκομείο του Ηρακλείου.