Η αμερικανική λογοτεχνία

Η αμερικανική λογοτεχνία αποτελεί ένα τεράστιο κεφάλαιο στην παγκόσμια, αγγλόφωνη λογοτεχνία. Με “όχημά” της σπουδαίους συγγραφείς τόσο στον 19ο όσο και στον 20ο αιώνα (για τον 21ο που διανύουμε οψόμεθα) η αμερικανική (η μήπως αμερικάνικη, η θέση του τονισμού έχει την ιδεολογική σημασία της, αλλά δεν θα μας απασχολήσει στο παρόν κείμενο) λογοτεχνία έχει καταφέρει να φτάσει σε και να γίνει κτήμα εκατομμυρίων αναγνωστών σε ολόκληρο τον κόσμο. Συνεπικουρούμενη από την αναμφισβήτητη δύναμη και αποτελεσματικότητα της αγγλικής γλώσσας που είναι κυρίαρχη στον κόσμο της επικοινωνίας (τουλάχιστον) σήμερα. Και η λογοτεχνία είναι μία μορφή επικοινωνίας ανάμεσα στον συγγραφέα και στον αναγνωστικό κοινό, ανάμεσα σε ανθρώπους διαφορετικών χωρών και εποχών.

Η αμερικανική λογοτεχνία μας μεταφέρει, ανάλογα με το είδος της, όχι μόνο τα ιστορικά συμβάντα που έλαβαν χώρα στην “νέα” ήπειρο, για παράδειγμα όσα σχετίζονται με τον αμερικανικό εμφύλιο, αλλά και τις αντιλήψεις των Αμερικανών συγγραφέων (και κατά επέκταση και των Αμερικανικών λαών) για ζητήματα παγκόσμιου βεληνεκούς, για οικουμενικές αξίες, για τα προβλήματα καθημερινών ανθρώπων της κάθε εποχής και σε οποιοδήποτε γεωγραφικό μήκος και πλάτος της οικουμένης.

Μία “γεύση” από το πανόραμα της αμερικανικής λογοτεχνίας είχα την τύχη να απολαύσω στο πλαίσιο των διαλέξεων του Ελεύθερου Πανεπιστημίου και της Στοάς του Βιβλίου που έλαβαν χώρα πριν από λίγες εβδομάδες υπό τον τίτλο “Πέντε μαθήματα για την αμερικανική λογοτεχνία”. Είναι προφανές – και μας επισημάνθηκε από την πρώτη στιγμή των διαλέξεων- ότι μέσα σε πέντε μαθήματα που αντιστοιχούσαν σε πέντε Αμερικανούς μυθιστοριογράφους δεν θα μπορούσε να εξαντληθεί το ευρύ περιεχόμενο του αντικειμένου. Οι υπεύθυνοι των διαλέξεων ήταν υποχρεωμένοι να κάνουν κάποιες επιλογές προσπαθώντας να μας παρουσιάσουν ένα κατατοπιστικό και αντιπροσωπευτικό δείγμα της αμερικανικής λογοτεχνίας. Οι συγγραφείς που επελέγησαν έγραψαν διαφορετικά είδη μυθιστορήματος, ασχολήθηκαν με διαφορετικά θέματα, έζησαν σε διαφορετικές εποχές, αντιμετώπισαν με διαφορετικές ιδεολογικές προσεγγίσεις τρέχοντα της εποχής τους ζητήματα.

Οι Ουίλλιαμ Φώκνερ (William Faulkner), Τσαρλς Μπουκόφσκι (Charles Bukowski), Μαρκ Τουέϊν (Mark Twain), Τζόναθαν Φράνζεν (Jonathan Franzen) και Φίλιπ Ροθ (Philip Roth) – μέσα από τις παρουσιάσεις της ζωής και, κυρίως, του έργου τους που ανέλαβαν να μας προσφέρουν σημαντικοί μεταφραστές και μελετητές τους – μας έφεραν σε επαφή ή ανέδειξαν πτυχές της αμερικανικής λογοτεχνίας που πολλοί εκ των συμμετεχόντων αγνοούσαμε. Πήραμε πληροφορίες για τα πιο σημαντικά έργα των προαναφερθέντων συγγραφέων, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, αλλά και για σημαντικά συμβάντα στις ζωές τους, οικογενειακές τραγωδίες, οικονομική κατάρρευση, ταξίδια στην Ευρώπη τα οποία επηρέασαν την θεματολογία τους αλλά και την αντίληψή τους για την χώρα τους και για τον Κόσμο. Μάθαμε και για τις προσωπικές τους αδυναμίες, τους εθισμούς, τι αγαπούσαν σφόδρα, τι τους απωθούσε. Οι μελετητές των συγκεκριμένων συγγραφέων της αμερικανικής λογοτεχνίας ήταν σε θέση να απαντήσουν στις απορίες μας όπως στο γιατί κάποιοι εξ αυτών των μυθιστοριογράφων έγιναν περισσότερο γνωστοί ή αγαπήθηκαν κυρίως ή πρώτα στην Ευρώπη και λιγότερο ή πολύ αργότερα στην χώρα τους. Αν ήταν η θεματολογία τους ή το περίτεχνο γράψιμο το στοιχείο που τους καθιέρωσε και τους έκανε διάσημους.

Advertisements

Η αμερικανική λογοτεχνία είναι πολύ πλούσια και η ανάγνωση κάποιου έργου ενός συγγραφέα σου δημιουργεί την ανάγκη ή έστω σε παρακινεί να διαβάσεις και τα έργα των υπολοίπων, όσων απλά είχες ακουστά αλλά δεν είχες ποτέ εισέλθει στον “πειρασμό” να διαβάσεις με πάθος τα έργα τους. Αυτό το κίνητρο, έστω και ως συνώνυμο της περιέργειας, εγώ το εξέλαβα μετά την παρακολούθηση των μαθημάτων για την αμερικανική λογοτεχνία.