Γνωρίζατε πως μια μυρωδιά χρειάζεται μόνο ένα δευτερόλεπτο για να αποτυπωθεί στο μυαλό για πάντα; Αναμνήσεις, αγάπη, πόθος, ηρεμία, είναι κάποια απ’ τα συναισθήματα που σου γεννάει κι αρκεί ένα συγκεκριμένο άρωμα για να έρθουν πάλι αυτές οι σκέψεις κι αυτά τα συναισθήματα.
Η μυρωδιά ξεχωρίζει ανάμεσα στις αισθήσεις
Η μυρωδιά είναι η ισχυρότερη από τις αισθήσεις και η μόνη που συνδέεται άμεσα με τον εγκέφαλο. Η ικανότητά μας να θυμόμαστε αυτό που έχουμε μυρίσει ξεπερνά ακόμη και την ικανότητά μας να θυμόμαστε ό,τι έχουμε δει. Από τις πέντε αισθήσεις, η αίσθηση της όσφρησης έχει τον ισχυρότερο σύνδεσμο με τη μνήμη σας.
Μυρωδιά, μνήμη κι επιστήμη
Οι υποδοχείς μυρωδιάς στη μύτη επικοινωνούν με τα ίδια μέρη του εγκεφάλου όπου αποθηκεύονται οι μνήμες, όπου διέπονται τα συναισθήματα. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το άρωμα, η μνήμη και το συναίσθημα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Αυτό συμβαίνει επειδή οι μυρωδιές υφίστανται επεξεργασία στο μέρος του εγκεφάλου που ασχολείται με συναισθήματα, ένστικτα και παρορμήσεις (Barrett, 2017).
Όταν μυρίζουμε κάτι, στέλνονται σήματα στο κέντρο του εγκεφάλου που συνδέεται άμεσα με περιοχές που ελέγχουν το συναίσθημα, τη μνήμη, τη διάθεση και τη συμπεριφορά (Kim & Jang, 2016). Αυτό εξηγεί γιατί η μυρωδιά μπορεί να προκαλέσει ζωντανές αναμνήσεις και συναισθήματα.
Η μνήμη και η μυρωδιά είναι αλληλένδετες
Ο καθένας έχει το δικό του μοναδικό τρόπο για να θυμάται, να αναγνωρίζει και να νοσταλγεί. Νιώθουμε την ανάγκη, να αποθηκεύουμε τις αγαπημένες μας μυρωδιές στο υποσυνείδητό μας, αφήνοντας τη μνήμη και την όσφρησή μας μαζί να λειτουργήσουν σαν μια κάμερα που απεικονίζει το συνδυασμό τους. Αναμνήσεις που έρχονται στην επιφάνεια λόγω μιας χαρακτηριστικής μυρωδιάς και που έχουν όμως μια πολύ πιο δυνατή συναισθηματική σύνδεση με αυτό που μας θυμίζουν.
Μια γνώριμη μυρωδιά που ενεργοποιεί τις αισθήσεις
Ενώ όλες οι αισθήσεις συνδέονται με τις αναμνήσεις, η μυρωδιά προκαλεί συγκεκριμένα μια αναταραχή συναισθηματικών αναμνήσεων. Ξαφνικά ακούς, βλέπεις, γεύεσαι κι αγγίζεις. Αναπολείς παλιές εικόνες, νιώθεις μια γνώριμη αγκαλιά, ακούς μια γλυκιά φωνή και γεύεσαι ακόμη κι ένα φιλί. Μια μυρωδιά που σου δίνει τη δυνατότητα να συνδέσεις γεγονότα και στιγμές του παρελθόντος με αγαπημένα πρόσωπα.
Κάθε φορά που παρατηρείτε μια μυρωδιά – το φρέσκο ψωμί, το χώμα μετά τη βροχή ή το σκόρδο που τσιγαρίζεται στο βούτυρο – αυτό σημαίνει ότι τα πτητικά σωματίδια στον αέρα έχουν εισέλθει στο σώμα σας και, για μια στιγμή, γίνονται μέρος σας. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει καμία αίσθηση πιο οικεία ή πιο περίπλοκη, γι’ αυτό η ανάκληση των προσωπικών μας αναμνήσεων μέσω μιας μυρωδιάς μπορεί να είναι τόσο ακριβής, τόσο ζωντανή ακόμη και συναισθηματική.
Το άρωμα των αναμνήσεων
Ορισμένες μυρωδιές είναι πιο χαρακτηριστικές κι απ’ τις ίδιες τις εικόνες. Είναι πολλά εκείνα που μπορεί να σου φέρει στο μυαλό μια μυρωδιά. Η νοσταλγία είναι όμορφο συναίσθημα, αποτελούμενο από αναμνήσεις που δε θες να ξεθωριάσουν με το πέρασμα του χρόνου. Κάθε μυρωδιά έχει την δική της ένταση και τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Εκείνο το λεπτό που μία γνώριμη μυρωδιά χαϊδεύει τη μύτη μας, αυτόματα μας οδηγεί στα ομορφότερα ταξίδια.
Γι’ αυτό οι μυρωδιές και τα αρώματα είναι πιο ισχυρά από τα αξιοθέατα και τους ήχους όταν πρόκειται να ξεκλειδώσουμε τα συναισθήματα και τις αναμνήσεις μας. Χαρακτηριστικά και σπάνια αρώματα, που έχουν όμως αφήσει το στίγμα τους πάνω σου και που θα λησμονείς να τα συναντήσεις ξανά.
«Τίποτε δεν ζωντανεύει το παρελθόν πιο αποτελεσματικά από μια μυρωδιά που έχει συσχετισθεί μ’ αυτό». ~ Vladimir Nabokov
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Barrett, L. F. (2017). How emotions are made: The secret life of the brain. Houghton Mifflin Harcourt. E-book, Ανακτήθηκε 8 Ιουνίου 2021
Kim, J. H., & Jang, S. (2016). Memory retrieval of cultural event experiences: Examining internal and external influences. Journal of Travel Research, 55(3), 322-339. Doi: https://doi.org/10.1177%2F0047287514553058
