Fast Fashion: Ένας κόκκινος κολοσσός, σκαλισμένος από γδαρμένα χέρια

Fast fashion, fast customers

Έτος 2021, βιώνουμε τη κατεξοχήν βιομηχανική εποχή που διέπεται από τον νόμο των γραναζιών και της τυποποίησης. Ο ρυθμός με τον οποίο αναπτύσσεται η όποια παραγωγή, αγγίζει κυριολεκτικά ταχύτητες φωτός. Οι επίκαιρες τάσεις αλλάζουν πριν ακόμα εδραιωθούν. Καθοριστικό ρόλο στο παραπάνω φαινόμενο έχει πάρει η βιομηχανία της μόδας (fast fashion), η οποία ανταλλάσσει τη ποιότητα με τη ποσότητα, λανσάροντας σε υπερβολικά τακτά διαστήματα νέες τάσεις. Σκοπός; Η δημιουργία τεχνητών αναγκών στο καταναλωτή. Οι βιομηχανίες fast fashion, έχοντας πλέον την ευκαιρία να παράγουν ρούχα και όχι μόνο, με αισχρά χαμηλό κόστος, έχουν δημιουργήσει έναν αγώνα δρόμου με τους καταναλωτές. Οι μόδες μεταβάλλονται ταχύτατα, με αποτέλεσμα ο ενδιαφερόμενος να τρέχει χωρίς να φτάνει, άρα να ξοδεύει ασύστολα.

Στη πραγματικότητα, με μια πιο σφαιρική ματιά, ο καταναλωτής τρέχει ως θήραμα της σύγχρονης εποχής. Οφείλει στον εαυτό του να τρέξει, για να επιβιώσει, προκειμένου να μη μείνει εκτός εποχής και περιθωριοποιηθεί. Άλλωστε πως αλλιώς θα θεωρηθεί-νιώσει επιτυχημένος; Μέσω των ουσιαστικών διαπροσωπικών σχέσεων; Μέσω της εσωτερικής άνθισης; Αυτά είναι ξεπερασμένα. Έτσι δεν μας γαλουχήσανε άλλωστε; Αλλά γιατί;

Όπως έλεγε ο αφηγητής και στο American Beauty, κοίτα πιο κοντά.. *o φακός ζουμάρει, σας παίρνει μαζί του*… Αγαπητοί/ές τηλεθεατές και τηλεθεάτριες, καλώς ήρθατε στο θέατρο του παραλόγου! Εδώ καμία ανθρώπινη επικοινωνία δεν είναι εφικτή, που έλεγε και ο Ιονέσκο. Όχι;

Fast fashion και εργατικός μεσαίωνας

Ίσως φαντάζει παράλογο, εν ετει 2021 να χρειάζεται ακόμα να επιχειρηματολογούμε και να συζητάμε για ανθρώπινα και εργατικά δικαιώματα. Παρ’ όλ’ αυτά είναι ακόμα αναγκαίο. Τα ανθρώπινα δικαιώματα εξακολουθούν να καταποντίζονται με τη ”κερδοθηρική” λογική του homo economicus. Αναλογιζόμενοι πως η παιδική εργασία ή γενικότερα η εργασία υπό ακατάλληλες (to put it gently) συνθήκες δεν είναι σπάνιο φαινόμενο στις Ασιατικές χώρες.

Οι fast fashion εταιρίες έχουν αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο, εκμεταλλευόμενες τη χαμηλή ποιότητα ζωής και την έλλειψη μόρφωσης σε συγκεκριμένες χώρες της Ασίας ( Βιετνάμ, Πακιστάν, Μπαγκλαντές κ.ά.). Φυσικά, οι ίδιες εταιρίες έχουν μηδαμινή διαφάνεια για το τρόπο παραγωγής των εμπορευμάτων. Αυτό, καθώς δε πληρούν τις προϋποθέσεις ενός ασφαλούς περιβάλλοντος εργασίας, ούτε μεταχειρίζονται ηθικά το προσωπικό τους. Με τον όρο ηθικά, αναφερόμαστε, όχι μόνο στους νόμιμους μισθούς, αλλά και σε άλλους παράγοντες. Κάποιοι από αυτούς είναι οι σεξουαλικές παρενοχλήσεις, η βίαιη συμπεριφορά, η έκθεση σε επικίνδυνα χημικά κ.α. Γιατί όμως όλα αυτά δεν ακούγονται;

Παράπλευρες απώλειες

Ένα από τα πιο γνωστά περιστατικά έλαβε θέση στη Ντάκα, πρωτεύουσα του Μπαγκλαντές, το 2013. Το κτήριο Rana Plaza είχε σχεδιαστεί με παραπάνω ορόφους από όσο θα προβλεπόταν για να θεωρηθεί ασφαλές (ειδικά με το βάρος των μηχανημάτων). Ως συνέπεια, γκρεμίστηκε με το προσωπικό μέσα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναφερθεί, πως το ίδιο το προσωπικό, μετά από  διαμαρτυρίες, λόγω των ρωγμών στους τοίχους, πιέστηκε να μπει στο αυθαίρετα κτισμένο κτήριο, με την απειλή της απόλυσης. Το αποτέλεσμα; Xιλιάδες νεκροί και τραυματίες. Σήμερα υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχασαν τα άκρα τους σε αυτό το ”δυστύχημα” και άλλαξε οριστικά η ζωή τους.

Σε μια χώρα όπως το Μπαγκλαντές, το να είναι κανείς αρτιμελής, είναι παραπάνω από σημαντικό για την επιβίωση του, καθώς οι συνήθεις δουλειές αφορούν χειρωνακτική εργασία. To προσωπικό εργαζόταν για λογαριασμό fast fashion εταιριών όπως Zara, Mango, Primark, Accessorize, Benetton κτλ. Οι εν λόγω εταιρίες εξακολουθούν να πλουτίζουν, χωρίς κανένα ιδιαίτερο αντίκτυπο, ούτε στην υστεροφημία τους, αλλά ούτε και στον τζίρο τους. Στο μεταξύ, χιλιάδες οικογένειες ντύθηκαν στα μαύρα, χιλιάδες εργαζόμενοι δεν έχουν πλέον τη σωματική ικανότητα να βοηθήσουν οικονομικά τα ήδη φτωχικά σπιτικά τους.

Γρήγορη μόδα, σεξουαλική παρενόχληση γυναικών και παιδική εργασία

Το θρίλερ της fast fashion δε σταματάει εδώ. Σύμφωνα με τη Guardian, ανάμεσα σε 763 γυναίκες που ερωτήθηκαν, το 43% έχει δεχτεί σεξουαλική παρενόχληση στο εργασιακό περιβάλλον. Πρόκειται για σχεδόν το μισό ποσοστό. Η έρευνα διεξήχθη στο Βιετνάμ, μια χώρα όπου υποφέρει από τη φτώχεια. Άρα, αντιλαμβανόμαστε, πως πολλοί από τους προϊσταμένους των fast fashion  εργοστασίων στο Βιετνάμ, καταχρώνται την θέση εξουσίας τους και την οικονομική ευαλωτότητα των υφισταμένων τους, για να ικανοποιούν τις διεστραμμένες τάσεις τους, εις βάρος εργαζόμενων γυναικών.

Tα εργοστάσια fast fashion εταιριών, εκτός όσων αναφέρθηκαν, αποτελούν και πρόσφορo έδαφος για τη παιδική εργασία. Για την ακρίβεια, οι διάφορες εταιρίες υπόσχονται στους γονείς μια καλύτερη ποιότητα ζωής για τα παιδιά τους. Στη πραγματικότητα τα υποβάλλουν σε συνθήκες σκλαβιάς. Οι λόγοι που πολλές φορές τα παιδιά προτιμούνται , είναι τα μικρά σώματά τους, ο χαμηλότερος μισθός και ροπή τους προς την τυφλή υπακοή. Ακόμα πιο αισθητή είναι η παρουσία της παιδικής εργασίας στο κόσμο των καλλυντικών. Η εξόρυξη μαρμαρυγίας, ενός υλικού, βασικού για τη δημιουργία καλλυντικών και όχι μόνο, είναι πρακτικά πιο εύκολη για τα παιδιά. Βέβαια, πρόκειται για μια άκρως επικίνδυνη διαδικασία, η οποία έχει υπάρξει και αιτία θανάτου. Το 11% των παιδιών στερούνται την αθωότητα και ξεγνοιασιά της ηλικίας τους. Όλα αυτά, προς τιμήν επιχειρηματιών-εγκληματιών, που ανερυθρίαστα και παρασιτικά αυξάνουν τα κέρδη τους και ξεδιψούν την απληστία τους, πίνοντας παιδικό αίμα.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

 Tο fast fashion per se, δεν αποτελεί την εξαίρεση στην αιματοχυσία των βιομηχανιών, τα εν λόγω φαινόμενα αντιπροσωπεύουν τις βιομηχανίες σε παγκόσμιο επίπεδο . Οι λίγοι πλουτίζουν εις βάρος των πολλών και φυσικά, ο κύκλος αυτός δεν αναμένεται να αλλάξει. Παρ΄ όλ’ αυτά, ως καταναλωτές, θα μπορούσαμε σταδιακά να απαιτήσουμε από τις εταιρίες περισσότερη διαφάνεια, όσον αφορά τις πρακτικές τους, από ανθρωπιστικής και περιβαλλοντολογικής άποψης. Επίσης, η αποχή από το συστηματικό παιχνίδι ακατάπαυστης κατανάλωσης, θα βοηθούσε τη ψυχική μας υγεία, αλλά θα αποδυνάμωνε ως ένα βαθμό και το ίδιο το σύστημα εκμετάλλευσης. Φυσικά, η πλήρης αποχή είναι αδύνατη, αλλά η ελάττωση, θα έκανε μια αρχή. Οφείλουμε να λάβουμε υπόψιν μας τα second hand shops και τα thrift shops τα οποία σημειώνουν ανέλιξη στην αγορά. Όμως, ας μη γελιόμαστε, ακόμα και πίσω από αυτά, βρίσκονται ονόματα μεγάλων επιχειρηματιών.

Προτεινόμενα ντοκιμαντέρ: https://www.youtube.com/watch?v=HHw4HEzzsyc&list=PLBDuwQd0ygrrWRt42Pz-bkHM9Ubt8zShe&index=23&ab_channel=RealStories

fas