Φαίνεσαι αυτό που είσαι ή είσαι αυτό που φαίνεσαι;

Όταν το «φαίνεσαι» μάλωσε με το «είσαι» σκόρπισε γύρω του μεγάλη δυσφορία και μια αφόρητη ταλαιπωρία στον κάτοχό του. Μια τέτοιου επιπέδου αντιμαχία έγινε η αιτία να δημιουργηθούν ταμπού, συμπλέγματα, στερεότυπα, δεύτερες σκέψεις και παρεξηγήσεις. Το φαίνεσθαι στάθηκε πιο προνομιούχο αφού περιλαμβάνει την εμφάνιση που αδιαμφισβήτητα αιχμαλωτίζει τα βλέμματα και διεγείρει τις αισθήσεις. Το «είσαι» κρύφτηκε ντροπιασμένο και απογοητευμένο από αυτή την μεγαλοπρεπή ήττα. Το αποτέλεσμα αυτού του διαξιφισμού; Διχάστηκε η ενότητα που αποκαλύπτει με διαύγεια και ακεραιότητα τον χαρακτήρα. Μια ξεκάθαρη εικόνα μετατράπηκε σε κομμάτια παζλ που στέκουν μπερδεμένα και ανακατεμένα προσφερόμενα στον κάτοχο τους εκλιπαρώντας τον να την σχηματίσει με τρόπο που θα αποφασίσει ο ίδιος πως θα τον αντιπροσωπεύει.

Ενώ όλοι μας εκφράζουμε την ικανοποίηση μας και την προτίμησή μας στο να καλωσορίζουμε στους οικείους μας χώρους την παρουσία καθρεφτών αντ′ αυτού οι ίδιοι αδυνατούμε να γίνουμε καθρέφτες. Τόσο εξοικειωμένοι μαζί τους μα ταυτόχρονα τηρούμε κάποια απόσταση. Μια σύνδεση από την οποία λείπει η επαφή. Είναι θολοί και δεν μας επιτρέπουν να διαβάζουμε το «είναι» μας κοιτώντας τους. Δεν προτιθέμεθα να υιοθετήσουμε την διαφάνεια σαν στοιχείο του χαρακτήρα μας. Εκθέτουμε μόνο οτι αποφασίσουμε, όταν το αποφασίσουμε. Επιλέγουμε το μυστήριο και κάνουμε τα πάντα για να κουκουλώσουμε οτι αισθανόμαστε, υπονομεύοντας αυτό που πραγματικά είμαστε.

Μας φοβίζουν οι ξεκάθαρες, οι ντόμπρες προσωπικότητες που σκιαγραφούνται με τον ίδιο τρόπο που μας συστήνονται. Δεν προτιμάμε την συναναστροφή χαρακτήρων που μοιάζουν με καθρέφτες, διαφανείς, ακεραίους, ειλικρινείς, ευθείς. Χαρακτήρες που δεν αφήνουν ούτε υπολείμματα σκέψεων, δεύτερων, τρίτων, ούτε σημεία που επιδέχονται ερωτηματικό μας αφήνουν παγερά αδιάφορους. Ίσως γιατί δεν μας εμφύσησαν την αξία του να αντικρίζεις τα πρόσωπα ολοφάνερα, σαφή, διαυγή, καθαρά, έντιμα, έμπιστα. Ίσως γιατι παραγίναμε καχύποπτοι και σνομπάρουμε το αυτονόητο. Ίσως πάλι γίναμε τόσο εύθικτοι που δεν αντέχουμε το προφανές διατυπωμένο με αλήθειες. Μπορεί εν τέλει να συνηθίσαμε στην ταύτιση του ξεκάθαρου, του φανερού, του γνώριμου, του εμφανή με αυτό του βαρετού, του δεδομένου, του αδιάφορου. Μας αρέσει η εικόνα που επιλέγουμε να παρουσιάζουμε, να απέχει από την πραγματική μας. Μας αρέσει να διαστρεβλώνουμε την πραγματικότητα. Μας αρέσει να διχάζουμε. Μας αρέσει να προκαλούμε. Μας αρέσει να κάνουμε την ζωή μας πιο μυστήρια θεωρώντας οτι το μυστήριο δοσμένο με ηχόχρωμα απόκρυψης συνωμοτεί με τη γοητεία. Όχι. Ή τουλάχιστον όχι πάντα.

Άλλο δείχνεις, άλλο κρύβεις. Άλλο φαίνεσαι, άλλο είσαι. Αυτή η δυσμορφία γεννήθηκε και μαζί της προσκάλεσε τον ναρκισσισμό, την φιλαυτία, την εγωπάθεια. Μας αγαπάμε πιο πολύ για αυτό που φαίνεται παρά για αυτό που πραγματικά είμαστε. Ενώ, αξίζει να σημειώσουμε, προηγουμένως έχουμε καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια να τυποποιήσουμε αυτό το «φαίνεσαι». Ένα πολυφορεμένο «φαίνεσαι» που το βρίσκουμε να ακολουθεί νόρμες. Καθίσταται πιο αποστειρωμένο, στιλιζαρισμένο, τόσο ίδιο που επιτρέπει την ιδιότητα της σύγκρισης. Μακρυά από το εμπεριστατωμένο και αυθεντικό «είναι» του καθενός που στέκει πάντα αγέρωχο, διαφορετικό, μοναδικό και μη συγκρίσιμο.

Πολλές δε φορές δεν γνωρίζουμε ποιοι πραγματικά είμαστε. Τι μας αρέσει, τι μας εκφράζει, τι μας απογοητεύει, τι μας ελκύει. Ταιριάζουμε τα πάντα με αυτό που επιβάλει η εξωτερική μας εικόνα. Φαίνεσαι εσωστρεφής; Σίγουρα υποβόσκει ένας πιο σνομπ χαρακτήρας. Φαίνεσαι επικοινωνιακός, κοινωνικός; Ίσως κρύβεται ένας πιο αγαπητός, πιο προσιτός χαρακτήρας. Φαίνεσαι σοβαρός, πιο μετρημένος; Αμέσως η σκέψη μας κατακλύζεται από το επίθετο του δύσκολου, του σκυθρωπού, του πιο ιδιόμορφου χαρακτήρα.

Έχουμε τόσο εξοικειωθεί με την εικόνα, δεδομένου των ψηφιακών φωτογραφιών, από τη μια, που συνηθίζουμε να αποθανατίζουμε τους εαυτούς μας, των αμέτρητων περίτεχνων διαφημίσεων από την άλλη που αφήνουν την εικόνα να πρωτοστατεί, που το κάθε «φαίνεσαι» έχει εκμαυλίσει όλα τα  «είναι». Διαταραγμένες ψυχές, εγκλωβισμένες προσωπικότητες. Αυτό καταφέραμε. Μια σχέση αντιστρόφως ανάλογη. Όσο πιο ισχυρό προβάλλεται το «φαίνεσαι» τόσο πιο ασθενές φωλιάζει το «είσαι». Όμως καμιά από τις δυο υποφαινόμενες εξισώσεις δεν ανταποκρίνεται στην καθημερινότητα μας. Κανείς δεν μπορεί να είναι αυτό που φαίνεται και κανείς δεν επιθυμεί να φαίνεται αυτό που είναι.