Ευρώπη ακούς ή καταλαβαίνεις μόνο ρωσικά;

Ο διορισμός μόνιμου Ιμάμη στην Αγιά Σοφιά ήταν ένας από τους αμέτρητους συμβολισμούς με τους οποίους αρέσκεται να παίζει το πολιτικό παιχνίδι ο  Ταγίπ Ερντογάν. Οι φιλοδοξίες του… Νεοσουλτάνου συνεχίστηκαν με τις «πατρίδες» της καρδιάς του, ενώ στις τελευταίες δηλώσεις του ισχυρίστηκε πως δεν τον απασχολεί αν τον αποκαλούν οι αξιωματούχοι των άλλων κρατών δικτάτορα, από τη στιγμή που δεν ενστερνίζονται την ίδια άποψη οι συμπατριώτες του.

Θα μου πείτε, βέβαια, αν έχει μείνει κανείς να τον αμφισβητήσει εντός Τουρκίας. Μετά το αποτυχημένο από κάθε άποψη πραξικόπημα, ήρθε το μπαράζ συλλήψεων κορυφαίων στελεχών του φιλοκουρδικού κόμματος, δείγμα της απολυταρχίας και του πογκρόμ που έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό ο «Νεοσουλτάνος» απέναντι σε κάθε αντίθετη φωνή.

Όλα τα παραπάνω, όμως, είναι γνωστά. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι η στάση της ίδιας της Ευρώπης. Η Γηραιά Ήπειρος φαίνεται να έχει απολέσει κάθε ψήγμα πολιτικού οράματος, στόχων, ιδεών, παραδιδόμενη ολάκερη στις ορέξεις ενός διευθυντηρίου. Ενός σκληροπυρηνικού τεχνοκρατικού μορφώματος, που το μόνο που το απασχολεί είναι οι συνεχείς αξιολογήσεις οικονομικών στόχων και προσαρμογών από τη μία, σε συνάρτηση με την εξασφάλιση οικονομικών πόρων με κάθε κόστος, από μία παγκόσμια «πίτα» που συνεχώς μικραίνει, από την άλλη.

Ελλειψη οράματος ή αλλαγή στόχων;

Οπως καλά αντιλαμβάνεται κανείς, από την ανωτέρω εξίσωση απουσιάζουν οι πολιτικές (προσωπικότητες). Και αυτό μπορεί να γίνει ακόμη πιο κατανοητό,  αν αναλογιστεί κανείς τη σιγή ιχθύος που τήρησε η Ευρωπαϊκή Ένωση στις προκλήσεις Ερντογάν με την άμεση αμφισβήτηση των ελληνικών συνόρων. «Μα καλά», θα αναρωτήθηκαν αρκετοί, «τα σύνορα της Ελλάδας, δεν είναι και σύνορα της Ευρώπης;». Θα έπρεπε λογικά να πάρουν φωτιά οι διάδρομοι των Βρυξελλών και των ευρωπαϊκών κοινοβουλίων μετά από τις εμπρηστικές δηλώσεις Ερντογάν, συνέχεια μιας σειράς προκλήσεων θρησκευτικού και εθνικιστικού παραληρήματος.

Όλα αυτά συμβαίνουν για δύο κυρίως λόγους: Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση όχι απλά δεν ήρθε, αλλά επί της ουσίας δεν ξεκίνησε ποτέ. Είναι λυπηρό (;) να το αντιλαμβάνεσαι, αλλά ότι έχει χτισθεί γύρω από το ενιαίο νόμισμα και τη συνθήκη Σέγκεν, έχει ημερομηνία λήξης. Και αυτό αποτελεί πολιτική νομοτέλεια αν δεν αλλάξει κάτι άμεσα. Εν συγκρίσει με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη φαίνεται να μην επένδυσε σοβαρά στα προαπαιτούμενα της δικής της ολοκλήρωσης, που αφορούν στο ενιαίο νόμισμα, κοινά σύνορα, ενιαίο πολιτικό και αμυντικό δόγμα, κοινή φύλαξη συνόρων, και γενικά μια σειρά ομογενοποιημένης πολιτικής πραγματικότητας.

Τα ντόπια, υπερεθνικά και οικονομικά συμφέροντα, υπερίσχυσαν των όσων ονειρεύτηκαν οι μεγάλοι ευρωπαίοι πολιτικοί οραματιστές. Με αιχμή του δόρατος τη Συρία, οι ευρωπαίοι χέρι – χέρι με Η.Π.Α και ΝΑΤΟ ποντάρουν αλλιώτικα στη «διεθνή σκακιέρα», ρισκάροντας το πέταγμα της σπίθας στην «μπαρουταποθήκη» του Αιγαίου και της Μεσογείου. Κλείνουν τα αυτιά στις συνεχείς προκλήσεις Ερντογάν, γιατί σύμφωνα με τους ίδιους ο μεγάλος τους κίνδυνος ακούει στο όνομα «Πούτιν». Ο Ρώσος ηγέτης έχει συνάψει συμφωνίες δισεκατομμυρίων με τον Ερντογάν, παρά την πρόσφατη κρίση με την πτώση του πολεμικού ελικοπτέρου στα σύνορα με τη Συρία και το Ιράκ. Με το καθημερινό έλεγχο και των συριακών εδαφών από τους τζιχαντιστές, το παζλ ελέγχου των πόρων φαίνεται να συμπληρώνεται σιγά σιγά.

Με λίγα λόγια, οι Ευρωπαίοι έχουν να διαλέξουν ποιον από τους δύο της «Λυκοσυμμαχίας» Πούτιν – Ερντογάν, θα ορμήσουν πρώτο. Καθώς, λοιπόν, ο Τούρκος ηγέτης είναι ο ανεπίσημος εχθρός στα συριακά εδάφη του Άσσαντ (άρα και του Πούτιν), φαίνεται σε πρώτη φάση να εξυπηρετεί. Εδώ, βέβαια, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί δείχνουν να μην υπολογίζουν για την ώρα σοβαρά την αλαζονεία, τον υπερεθνικισμό (και τις κουρδικές πιέσεις) του Ερντογάν, εξαιτίας του οποίου ίσως ξεκινήσει… ο χορός στο Αιγαίο.

Ποιος ο ρόλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας;

Κάτι τελευταίο μοιάζει όμως να πέρασε… στα ψιλά τις τελευταίες μέρες, ώστε οι πολιτικές κινήσεις να βγάζουν νόημα. Δέκα μέρες πριν, έλαβε χώρα η διήμερη υπουργική σύνοδος του ΝΑΤΟ. Εκεί, οι υπουργοί εξωτερικών της συμμαχίας έθεσαν όλα τα θέματα επί τάπητος. Ο ελληνικό Τύπος ξεχώρισε (!) την απαίτηση του υπουργού εξωτερικών της Τουρκίας, για αποχώρηση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ από το Αιγαίο. Οπως υποστηρίζει, οι μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές είναι πλέον ελεγχόμενες. Ξέφυγε το βασικότερο θέμα, ή για να μην αδικώ κανέναν, τουλάχιστον υποβαθμίστηκε.

Βασικό αντικείμενο της διήμερης υπουργικής συνόδου, όπως τόνισε στην –πριν την έναρξη των εργασιών- συνέντευξης Τύπου ο γ.γ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, είναι ο «απολογισμός της προόδου» της συμμαχίας από τη Σύνοδο της Βαρσοβίας, καθώς και το «να χαρτογραφήσουμε το δρόμο μπροστά»…

Σε αυτό το πλαίσιο, πρόσθεσε: «Από τις αρχές του 2017, το ΝΑΤΟ θα έχει 4 πολυεθνικά τάγματα στο ανατολικό τμήμα της Συμμαχίας», στη συνοριογραμμή με τη Ρωσία. «Απτή απόδειξη ότι το ΝΑΤΟ μπορεί και θα αναπτύξει χιλιάδες από τις δυνάμεις του για την υποστήριξη των συμμάχων μας».

Αναλύοντας την ατζέντα της πρώτης μέρας της Συνόδου των υπουργών Άμυνας, είπε: «Τα έθνη – πλαίσιο, τα έθνη που έχουν την ηγεσία των 4 ταγμάτων, Καναδάς, Γερμανία, Βρετανία και ΗΠΑ, θα καθορίσουν τα σχέδιά τους για τα τάγματα που θα ηγηθούν. Και άλλοι Σύμμαχοι θα επιβεβαιώσουν τις εισφορές τους. Και αύριο (σ.σ. τη τελευταία μέρα της συνόδου), θα είμαι σε θέση να σας πω περισσότερα για τις συνεισφορές από διαφορετικές χώρες του ΝΑΤΟ στα 4 τάγματα», ενώ συμπλήρωσε:

«Θα προωθήσουμε, επίσης, σχέδια για την ενίσχυση της παρουσίας του ΝΑΤΟ στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας», κάτι το οποίο είχε μείνει ανοιχτό από τη Σύνοδο της Βαρσοβίας, πιθανά και λόγω συμμαχικών διαφωνιών.

Επιπλέον, όπως είπε ο Γ. Στόλτενμπεργκ, «θα αξιολογήσουμε την υποδομή που χρειαζόμαστε στις χώρες των συμμάχων, για να καταστεί δυνατή η ταχεία κίνηση των δυνάμεών μας στην Ευρώπη. Και θα αξιολογήσουμε τον αυξανόμενο ρόλο της άμυνας στον κυβερνοχώρο στις επιχειρήσεις μας».

Οι υπουργοί άμυνας του ΝΑΤΟ αποφάσισαν την ανάπτυξη 4.000 στρατιωτών στην Ανατολική Ευρώπη. Ομως, έγινε γνωστό από στρατιωτικές πηγές του ΝΑΤΟ (σύμφωνα και με Έλληνες αναλυτές), ότι προετοιμάζεται εσπευσμένα η δύναμη ταχείας αντιδράσεως της συμμαχίας, ακόμη και δεκαπλάσιας (!) δυνάμης στρατιωτών.

Αντιλαμβάνεστε καλοί μου συνευρωπαίοι, πως η ενωμένη πατρίδα μας δεν κουφάθηκε από τις φωνές του διορισμένου Ιμάμη, ούτε τις κραυγές του «Νεοσουλτάνου». Επιλέγει, απλά, τη γνωστή συνταγή για το δρόμο «ανάπτυξης» που επιβάλλουν οι ανάγκες της. Σήμερα ο σύμμαχος μου είναι δίπλα και αύριο απέναντι μου. Οι επιλογές πρέπει να είναι γρήγορες και άμεσες. Ετσι, το τοπίο αλλάζει με ταχύτητες, που το απολιτίκ μάτι της κοινωνίας δεν προλαβαίνει να εστιάσει.

Ζούμε σε εποχή που μετά από δύο και πλέον δεκαετίες φαίνεται να αναβιώνει ο «ψυχρός πόλεμος» των μεγάλων στην «αρένα» της Ευρώπης. Μιας Ευρώπης που, (θα στεναχωρήσω τους φίλους φιλελεύθερους), δε μοιάζει ιδιαίτερα με την Ευρώπη των λαών, της διαφώτισης, των ιδεών. Ούτε καν με αυτή της Γιουροβίζιον και των παιχνιδιών χωρίς σύνορα. Ας βγάλουμε τη σκέψη μας επιτέλους από τη σφαίρα του ενιαίου νομίσματος και ας δούμε πιο καθαρά και ανοιχτά, που πάει το πράγμα. Το να αντιμετωπίζεις με ειλικρίνεια την διεθνή και ευρωπαϊκή πραγματικότητα, δε σε κάνει λιγότερο κοσμοπολίτη, ούτε εθνικιστή, ούτε δραχμολάγνο. Ρεαλιστή σε κάνει, απαραίτητο συστατικό σε μια πολιτική ανάλυση. Οπως, άλλωστε, διάβασα έυστοχα και σε ένα «τιτίβισμα»: θα είμαστε η μοναδική χώρα που θα έχει Ευρώ, ενώ αυτό θα έχει καταργηθεί.

Υ.Γ.: Τρέμει ο Ερντογάν μετά τις δηλώσεις Γιούνγκερ πως έχει πάθει ανοσία από τη συμπεριφορά των Τούρκων ηγετών. Μετά, δε, και την απειλή του προς τον «Νεοσουλτάνο», πως αν δεν τηρήσει τα συμφωνηθέντα θα πάψει κάθε συζήτηση για το θέμα της «βίζα», πρέπει να τραντάχθηκε συθέμελα η γείτονα χώρα.

Υ.Γ.1: Καθώς ανοίγει για ακόμη μία φορά το κυπριακό πρόβλημα με σκοπό την επίλυση του, να θυμίσω, πως και τότε, στην εισβολή, Ελλάδα και Τουρκία ήταν μέλη άρα και σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ. Ετσι, για την ιστορία…

Υ.Γ.2: Σε όσα ανέλυσα, δεν υπάρχει διάθεση… αγιοποίησης της ρωσικής πλευράς. Έτσι, για να προλάβω κάποιους. Τον εθνικισμό του Πούτιν και τα συμφέροντα του, δεν μπορεί να τα νομιμοποιήσει καμιά ομόδοξη διάθεση στη συνείδηση μου. Ειδικά τη στιγμή που έχει μεταφέρει τους πυραύλους Iskander-M (ικανούς να φέρουν πυρηνικές κεφαλές) στο Καλίνιγκραντ, που συνορεύει με Πολωνία και Λιθουανία. Απλά, η σκέψη μου δεν εστιάζει αυτή τη στιγμή στο σύγχρονο «Τσάρο», αλλά στους απέναντι από αυτόν.

Υ.Γ.3: Την ώρα που γράφεται και δημοσιεύεται αυτό το άρθρο, εμφανίζονται οι πρώτες γραμμές στα ΜΜΕ, που κάνουν λόγο για την ανάπτυξη (σε επιφυλακή για την ακρίβεια) 300.000 (!) στρατιωτών του ΝΑΤΟ στα σύνορα με τη Ρωσία. Εκτός από το να κρατήσω την ανάσα μου, δε μπορώ να σημειώσω κάτι παραπάνω.