Βυτίνα Αρκαδίας: Αρχοντική και χαμένη στα έλατα

Κτισμένη στους πρόποδες του Μαινάλου και σε υψόμετρο 1033 μέτρα, βρίσκεται η ελατόφυτη Βυτίνα. Χαρακτηρίζεται ως το λαμπερό πετράδι του Μαινάλου, με τα παλιά πετρόκτιστα σπίτια, τα γραφικά στενά, τη ζωντανή πλατεία, την παλιά εκκλησία του Αγίου Τρύφωνος και τα δεντροσκέπαστα δρομάκια. Αποτελεί ένα πασίγνωστο τόπο ορεινών αλλά και θερινών διακοπών. Το όνομά της κατά την επικρατέστερη άποψη προέρχεται από τη λέξη “Βυθός”. Αυτό οφείλεται στο ότι αρχικά ήταν κτισμένη σε λεκάνη ανάμεσα σε λόφους. Φέρεται να κτίσθηκε μετά τη διάλυση της αρχαίας πόλης “Μεθύδριο” τα ερείπια της οποίας βρίσκονται σε απόσταση 5 χλμ. Η Βυτίνα φέρεται ότι ιδρύθηκε περί το 350 μ.Χ., σε απόσταση 2-3 χλμ. από τη σημερινή θέση, στη περιοχή Δαμασκηνιά.

Βυτίνα και η ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων

Η Βυτίνα αλλά και γενικότερα,η περιοχή του Μαινάλου συνδέεται άμεσα με τη διάσωση του Δία. Σύμφωνα με τον Αρκαδικό μύθο η Ρέα προσπαθούσα να σώσει το Δία από τον Κρόνο τον μετέφερε στις κορυφές του Μαινάλου σε ένα σπήλαιο. Την κλασσική περίοδο η σημαντικότερη πόλη της περιοχής ήταν το Μεθύδριο. Κτισμένο από τον Ορχομενό  ανάμεσα στους ποταμούς Μυλάοντα και Μάλοιτα ακολουθεί την πορεία του Αρκαδικού Ορχομενού με τον οποίο συνδέεται στενά. Οι αρχαιολόγοι, που μελέτησαν την περιοχή γύρω από την Βυτίνα, διαπιστώνουν την ύπαρξη τείχους στην νότια πλευρά της πόλεως. Τους επόμενους αιώνες και μετά την ίδρυση της Μεγαλόπολης, στη συμμαχία της οποίας ανήκει, καταστρέφεται από τους Λακεδαιμόνιους και οδηγείται σε παρακμή.

 Κάπου στα μέσα του 4^ου μ.Χ. αιώνα (γύρω στο 350  μ. Χ.) ιδρύεται επίσημα η Βυτίνα στην σημερινή της θέση. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Βυτίνα ως Βακούφιο έχει ιδιαίτερα προνόμια και δεν σταθμεύουν Τούρκοι εκεί. Πολλοί εύποροι Βυτιναίοι, που ασχολούνται με το εμπόριο, συμβάλλουν στη εξέλιξη της. Έτσι, δημιουργούνται αρκετές εύπορες οικογένειες, που χρηματοδοτούν αργότερα τον αγώνα του 21. Τη δεύτερη περίοδο της Τουρκοκρατίας και ιδιαίτερα μετά το 1700 αρχίζει να αναπτύσσεται έντονος επαναστατικός αναβρασμός. Η Βυτίνα συμμετέχει με αρκετούς Βυτιναίους οπλαρχηγούς, οι οποίοι διατηρούν δικά τους σώματα πολεμούν στο πλευρό του Κολοκοτρώνη στη πολιορκία της Τριπολιτσας, στη μάχη στα Δερβενάκια, στη πολιορκία του Ναυπλίου και των Πατρών.

 Τη περίοδο του ελεύθερου Ελληνικού Κράτους αναπτύσσεται εμπορικά και οικονομικά ως επίκεντρο της ευρύτερης περιοχής. Από το 1841 ανακηρύσσεται σε Δήμο μέχρι το 1914 με το όνομα Δήμος Νυμφασίας και περιλαμβάνει τα γύρω χωριά Γρανίτσα, Νεμνίτσα, Πυργάκι, Γαρζενίκο. Από το 1916 μέχρι το 1998  γίνεται Κοινότητα και από το 1998 μέχρι σήμερα γίνεται πάλι Δήμος με την επωνυμία Δήμος Βυτίνας.

Τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα

Όταν ακούν οι ντόπιοι το όνομα Βυτίνα, έρχονται στο μυαλό τους τα μαγαζάκια με τα τοπικά προϊόντα γύρω από την πλατεία. Αν και η τοπική κουζίνα  όπως τη βρίσκεις στο μενού των εστιατορίων, δεν έχει να παρουσιάσει ιδιαίτερη ποικιλία, τα ντόπια κρέατα, τυροκομικά και τα χειροποίητα ζυμαρικά νοστιμίζουν το μενού. Η Βυτίνα φημίζεται για το διαλεκτό μέλι που παράγει. Το πιο ξακουστό βέβαια είναι το μέλι Ελάτης Μαινάλου «Βανίλια». Πρόκειται για το μοναδικό ελληνικό μέλι με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (Π.Ο.Π.), που έχει λάβει πολλές διακρίσεις σε διεθνούς διαγωνισμούς.

Τα αρωματικά βότανα που φυτρώνουν σε αφθονία στο παρθένο φυσικό τοπίο της Γορτυνίας είναι εξαιρετικής ποιότητας και διακρίνονται για τη γεύση τους και το πλούσιο άρωμά τους. Η μορφολογία του εδάφους και οι ιδανικές συνθήκες κλίματος τα κάνουν μοναδικά. Αρωματικά φυτά βότανα όπως χαμομήλι, τσάι του βουνού, μέντα και πολλά καρυκεύματα μαγειρικής. Επιπλέον στα λίγα τυροκομεία της περιοχής φτιάχνονται τα πιο νόστιμα γαλακτοκομικά προϊόντα της χώρας. Η διατήρηση των παραδοσιακών μεθόδων παραγωγής σε συνδυασμό με την αγνότητα της πρώτης ύλης, που προέρχεται από πρόβατα της περιοχής, συμβάλλουν στη μοναδικότητα της γεύσης όλων των γαλακτοκομικών προϊόντων. Η φέτα Βυτίνας βέβαια είναι ο πραγματικός πρωταγωνιστής.

Τελός, δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στον βασιλιά των τοπικών προϊόντων, τα παραδοσιακά ζυμαρικά.  Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη ζυμαρικών, με τα πιο δημοφιλή να είναι οι χυλοπίτες και ο τραχανάς. Στην Βυτίνα, ξεχωρίζουν για την ποιότητα και τη γεύση τους, γιατί παρασκευάζονται από τα πιο αγνά υλικά. Παράλληλα φτιάχνονται με πολύ μεράκι και με μεθόδους που συνδυάζουν την παράδοση και την τεχνολογία. Μάλιστα υπάρχουν παραδοσιακά εργαστήρια, όπου ο ενδιαφερόμενος μπορεί να πάει τα δικά του πρωτογενή υλικά. Έτσι μπορεί να απολαμβάνει τα δικά του ζυμαρικά και να ταξιδεύει στις πράσινες πλαγιές του Μαινάλου.

Σύνταξη κειμένου: Βασιλική Τριανταφυλλοπούλου.

Επιμέλεια κειμένου: Γεωργία Αλμπανίδου.

ΠΗΓΕΣ:

• Ιστρορία της Βυτίνας ανακτήθηκε από www.vytina.info
• Παραδοσιακά Προϊόντα Βυτίνας  ανακτήθηκε από www.e-gortynia.gr