Τα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα ποτάμια της Ελλάδας

Στην Ελλάδα υπάρχουν πάρα πολλά ποτάμια που χαρακτηρίζονται από την ορμητικότητά τους αλλά και το μικρό τους βάθος.

Σε σύγκριση με άλλες χώρες η Ελλάδα έχει μικρά και ορμητικά ποτάμια.

Η ορμητικότητά τους οφείλεται στο γεγονός ότι διασχίζουν μικρή απόσταση ξεκινώντας από το βουνό μέχρι να φτάσουν χαμηλότερα στο επίπεδο της θάλασσας.

Τα ελληνικά ποτάμια είναι μαγευτικά καθώς ακολουθούν τη διεύθυνση των κοιλάδων που χύνονται στις ελληνικές θάλασσες.

Η ποσότητα νερού που μεταφέρουν είναι διαφορετική από εποχή σε εποχή.

Πολύ νερό μεταφέρουν κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα, λόγω των αυξημένων βροχοπτώσεων.

Οι πηγές των μεγαλύτερων ποταμών βρίσκονται στην οροσειρά της Πίνδου, η οποία καθορίζει την κατεύθυνση της ροής τους προς το Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος.

Τα μεγαλύτερα ποτάμια που διαρρέουν την Ελλάδα είναι ο Έβρος και ο Αξιός.

Και οι δύο, όμως, πηγάζουν από το έδαφος γειτονικών χωρών, ο Έβρος από τη Βουλγαρία και ο Αξιός από τη FYROM(Β. Μακεδονία), ενώ το μήκος τους στον ελληνικό χώρο είναι περιορισμένο.

Το μεγαλύτερο από τα ποτάμια της Ελλάδας είναι ο Αλιάκμονας, ο οποίος διασχίζει τη Δυτική Μακεδονία και χύνεται στο Θερμαϊκό κόλπο.

Σημαντικό είναι επίσης ότι τόσο κατά  μήκος των ποταμών όσο και στις εκβολές αυτών έχουν σχηματιστεί σημαντικά οικοσυστήματα και υγροβιότοποι.

Πολλοί από τους οποίους είναι ιδιαίτερα γνωστοί και προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες.

Κατά την καλοκαιρινή, μάλιστα, περίοδο σε πολλές παρόχθιες περιοχές διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις (River party στο Νεστόριο Καστοριάς), ενώ σε αρκετά ποτάμια ο επισκέπτης μπορεί να επιδοθεί σε διάφορες δραστηριότητες.

Ας δούμε μερικά από τα μεγαλύτερα ελληνικά ποτάμια καθώς και την ιστορία τους.

Αλιάκμονας (297 χλμ. μήκος)

Ο Αλιάκμονας βρίσκεται στη Δ. Μακεδονία και είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Ελλάδας με μήκος 297 χλμ. που βρίσκεται ολόκληρος σε ελληνικό έδαφος.

Το όνομά του είναι σύνθετο και προέρχεται από το αλς, που σημαίνει άλας, θάλασσα και από το ακμών, που σημαίνει αμόνι.

Σύμφωνα με την παράδοση, όσα πρόβατα έπιναν νερό από τον Αλιάκμονα άλλαζαν χρώμα και γίνονταν λευκά.

Η παράδοση αυτή επιβεβαιώνεται από μία καταγραφή του Λατίνου συγγραφέα Πλινίου (23-79 μ. Χ.), που μεταφρασμένη από τα λατινικά λέει «επίσης στη Μακεδονία, όσοι θέλουν να έχουν πρόβατα άσπρα πηγαίνουν στον Αλιάκμονα, όσοι δε μαύρα στον Αξιό».

Ο Αλιάκμονας, πριν γίνει το φράγμα της εκτροπής του (1950), δεν είχε σταθερή κοίτη.

Συχνά πλημμύριζε και σχημάτιζε εκτεταμένα έλη.

Ο ποταμός πηγάζει από τα βουνά Βέρνο, Γράμμο και Βόιο, στα σύνορα της Ελλάδας με την Αλβανία και εκβάλλει στο Θερμαϊκό κόλπο μεταξύ της Θεσσαλονίκης και της Κατερίνης.

Σχεδόν σε όλο του το μήκος στο νομό Κοζάνης σχηματίζει την τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου  που δημιουργήθηκε μετά την κατασκευή του ομώνυμου φράγματος.

Πάνω από τη λίμνη βρίσκεται η γέφυρα των Σερβίων, τμήμα της εθνικής οδού Αθηνών- Κοζάνης.

Ο Αλιάκμονας διαθέτει 33 είδη ψαριών, από τα οποία γύρω στα 30 είναι αυτόχθονα και τα υπόλοιπα εισήχθησαν με ανθρώπινη παρέμβαση.

Πολλά από αυτά θεωρούνται σπάνια και ένα, το Μαυροτσιρώνι, δε ζει πουθενά αλλού στον κόσμο.

Άλλα ψάρια που ζουν στον ποταμό είναι το γριβάδι και η ιριδίζουσα πέστροφα, που δηλώνει πως τα νερά του ποταμού είναι καθαρά.

Στο Δέλτα του Αλιάκμονα και του Αξιού συναντώνται κέφαλοι και λαβράκια.

Στην περιοχή φωλιάζουν 27 σπάνια και προστατευόμενα είδη πουλιών, όπως ο πορφυροτσικνιάς (είδος ερωδιού), ο αργυροπελεκάνος και η λεπτομύτα.

Ο ποταμός σχηματίζει ένα εκτεταμένο Δέλτα που φτάνει τα 40.000 στρέμματα.

Το αποτέλεσμα του τεχνητού φράγματος είναι να μειωθούν σημαντικά οι προσχώσεις και την περίοδο του καλοκαιριού, που τα νερά είναι λίγα, έτσι η θάλασσα εισχωρεί και κατακλύζει μεγάλο μέρος της κοίτης του ποταμού.

Αχελώος (220 χλμ. μήκος)

Ο Αχελώος είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός της Ελλάδας.

Πηγάζει από την οροσειρά της Πίνδου και συγκεκριμένα από το όρος Λάκμος, ΝΔ του Μετσόβου και μετά από μια διαδρομή 220χλμ. εκβάλει στο Ιόνιο Πέλαγος.

Διέρχεται από το νομό Τρικάλων, από τα όρια των νομών Καρδίτσας και Άρτας και μετά από τα όρια των νομών Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας.

Θεωρείται ο πλουσιότερος σε νερά γηγενής ποταμός της Ελλάδας.

Η ονομασία Αχελώος πιθανότατα προέρχεται από τη ρίζα αχ που σημαίνει νερό και το συγκριτικό επίθετο λώων που σημαίνει καλύτερος.

Η λαϊκότερη ονομασία του ποταμού είναι Ασπροπόταμος ή Άσπρος.

Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την προέλευση της ονομασίας αυτής.

Η πιο διαδεδομένη συνδέει την αφρισμένη εικόνα του ποταμού κατά τους ανοιξιάτικους μήνες όταν λιώνουν τα χιόνια ή με το λευκό χρώμα των χαλικιών στις όχθες του και την άσπρη λάσπη που κατεβάζει το ρεύμα του.

Έβρος (204 χλμ. μήκος)

Ο Έβρος είναι γνωστός και ως Μαρίτσα, είναι ο δεύτερος σε μέγεθος ποταμός της ΝΑ Ευρώπης (μετά τον Δούναβη) και ο κυριότερος ποταμός της Βαλκανικής Χερσονήσου.

Πηγάζει από τα όρη Ρίλα, της Δ. Βουλγαρίας και κυλά σε βουλγαρικό έδαφος ΝΑ, διασχίζοντας την Α. Ρωμυλία, σχηματίζοντας κοιλάδα ανάμεσα στη Ροδόπη και τον Αίμο απ’ όπου και διέρχεται.

Στη συνέχεια, κοντά στο χωριό Καστανιές, μπαίνει για λίγα χιλιόμετρα στην Τουρκία, σχηματίζοντας το τρίγωνο του Καραγάτς, κοντά στην Αδριανούπολη, απ’ όπου στη συνέχεια αποτελεί το γεωγραφικό σύνορο μεταξύ της Ελλάδας- Τουρκίας.

Στις εκβολές του σχηματίζει ένα τεράστιο και δαιδαλώδες Δέλτα, που αποτελεί τον πιο σημαντικό υδροβιότοπο της Ελλάδας.

Δεν είναι πλωτός σε κανένα σημείο του, έχει όμως σημαντικό όγκο υδάτων που χρησιμοποιούνται για παραγωγή ηλεκτρισμού και αρδεύσεις.

Πηνειός (205 χλμ. μήκος)

Ο  Πηνειός γνωστός και ως Σαλαβριάς βρίσκεται στη Θεσσαλία.

Οι πηγές του βρίσκονται στην Πίνδο.

Με το όνομα Σαλαβριάς φέρεται κατά τον Μεσαίωνα, όπου πρώτη που τον ονομάζει έτσι ήταν η Άννα Κομνηνή το 1150 μ. Χ.

Αναφορές όμως για τον Πηνειό γίνονται και στην προ Χριστού εποχή, στα Ομηρικά έπη, ο Όμηρος τον χαρακτηρίζει ως αργυροδίνη.

Νέστος (130 χλμ. μήκος)

Ο  Νέστος είναι το πέμπτο μεγαλύτερο ποτάμι της Ελλάδας.

Πηγάζει από τα όρη Ρίλα της Βουλγαρίας, ενώ εκβάλει στο Θρακικό Πέλαγος, αφού πρώτα έχει διασχίσει τα βουνά της Δ. Ροδόπης και το όρος Φαλακρό.

Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να θαυμάσουν στο φυσικό τους περιβάλλον αγριολούλουδα σπάνιας ομορφιάς, όπως οι ορχιδέες.

Υπάρχουν πολλά πουλιά, όπως οι χαλκόκοτες και οι αγκαθοκαλημάνες.

Το Δέλτα του ποταμού αποτελεί «υδροβιότοπο διεθνούς σημασίας» και μέρος  του Εθνικού Πάρκου που περιλαμβάνει τις λίμνες Βιστωνίδα και Ισμαρίδα.

Ο Νέστος, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, αποτελούσε το βόρειο όριο εξάπλωσης των λιονταριών στην Ελλάδα.

Αυτά ήταν μόνο μερικά από τα μεγάλα και σπουδαία ποτάμια της Ελλάδας που ομορφαίνουν και αναδεικνύουν τη φύση της χώρας μας.

Αξίζει να τα επισκεφτείτε!

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο:

• https://ethernews.com/ta-deka-megalitera-potamia-tis-elladas/
• https://www.newsbeast.gr/travel/arthro/5337585/aliakmonas-o-theos-potamos-tis-makedonias