Είναι σχεδόν βέβαιο πως στο άκουσμα της λέξης «Πήλιο», οι πρώτες εικόνες που σου έρχονται στο μυαλό είναι γεμάτες ευρύχωρες πέτρινες πλατείες, πετρόκτιστα αρχοντόσπιτα και καλντερίμια. Ας μην ξεχνάμε φυσικά Μακρυνίτσα και Πορταριά. Αυτό είναι το ένα Πήλιο. Ξεκινώντας από το λιμάνι του Βόλου και ταξιδεύοντας στον Δήμο Νοτίου Πηλίου με κατεύθυνση προς… την μύτη της μαγνησιώτικης προβοσκίδας, στα 37 περίπου χιλιόμετρα, ο δρόμος κόβει αριστερά σε ένα όχι και τόσο συνηθισμένο σταυροδρόμι. Πέντε λεπτά μετά, κρυμμένη πίσω από λοφίσκους και χαμηλή βλάστηση, βρίσκεται η Συκή!
Η Κακιωμένη και η Συκή
Η Συκή Πηλίου είναι ένα γραφικό χωριό στις νοτιοανατολικές παρυφές του όρους, με αιώνες παράδοσης και ιστορίας. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 300 μέτρων, πάνω σε μία κατάφυτη ράχη με απεριόριστη θέα προς το Αιγαίο Πέλαγος. Το χωριό βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την πόλη του Βόλου και κατοικείται από περίπου 400 κατοίκους.
Η ιστορία του χωριού ξεκινάει κάπου στα τέλη του 14ου αιώνα, όταν κάτοικοι οικισμών της ευρύτερης περιοχής αποφάσισαν να οργανωθούν σε ένα χωριό με σκοπό την αντιμετώπιση των ληστών και πειρατών του Αιγαίου. Το νέο χωριό αναπτύχθηκε γύρω από μία πηγή νερού για την καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η πηγή δεσπόζει ως τις μέρες μας στην είσοδο της πλατείας του χωριού.
Η ιστορία της βρύσης περιβάλλεται από έναν άγνωστο θρύλο. Σύμφωνα με την παράδοση, η πηγή είχε τρεις νερομάνες (πηγές) που ανέβλυζαν δροσερό νερό για εκατοντάδες χρόνια. Όμως, κάποια στιγμή, η μεσαία νερομάνα πείσμωσε – κάκιωσε όπως λένε οι ντόπιοι – και σταμάτησε να βγάζει νερό. Οι τρεις «νερομάνες» έγιναν δύο και οι κάτοικοι ονόμασαν την πηγή Κακιωμένη λόγω της πεισματάρας μεσαίας «μάνας» που δεν ξανάβγαλε ποτέ νερό.
Γύρω στο 1700 η «Κακιωμένη» πηγή μεταμορφώθηκε σε μία παραδοσιακή πετρόκτιστη βρύση που ανακαινίστηκε εκ νέου το 1986.
Σύμφωνα με ένα χειρόγραφο του 18ου αιώνα από τον ιεροδιδάσκαλο Γεώργιο Ρηματισίδη, το χωριό έλαβε αρχικά το όνομα Παλαιοχώριον, λόγω της παλαιότητας του σε σχέση με άλλα κοντινά χωριά της περιοχής. Η ονομασία «Συκή» προέκυψε κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας και η προέλευση της βασίζεται σε διάφορες θεωρίες.
Σύμφωνα με τις δύο επικρατέστερες, η σημερινή ονομασία, είτε εδράζεται στο ομώνυμο δένδρο, τη συκιά και κατ’ επέκταση στη μεγάλη παραγωγή του σύκου εκείνη την περίοδο, είτε στην αρβανίτικη λέξη ske, που σημαίνει σκλάβος, εξηγώντας ίσως και κάποιες πτυχές της ιστορίας του χωριού κατά τα οθωμανικά χρόνια.
Παραδοσιακή αρχιτεκτονική και κάτοικοι
Στο χωριό ζουν σήμερα περίπου 400 μόνιμοι κάτοικοι. Μεγάλο ποσοστό των ντόπιων ασχολείται με την εξόρυξη της πέτρας Συκής που κοσμεί κτίρια και χώρους σε ολόκληρη την Ελλάδα και την Ευρώπη. Η κύρια ασχολία των κατοίκων παραμένει μέχρι σήμερα η αγροκαλλιέργεια και η ελαιοπαραγωγή.
Πολλοί κάτοικοι παράλληλα διατηρούν οικιακού τύπου μικροεπιχειρήσεις που καταπιάνονται με την παραγωγή, τυποποίηση και πώληση ντόπιων αγαθών όπως το ελαιόλαδο, το κρασί, το τσίπουρο, τα γαλακτοκομικά και τα μελισσοκομικά προϊόντα.
Όπως συνέβη στα περισσότερα χωριά της Ελλάδας, έτσι και στη Συκή, ο πληθυσμός μειώθηκε ραγδαία εξαιτίας της αστικοποίησης. Πολλοί νέοι μετανάστευσαν σε μεγάλα αστικά κέντρα για σπουδές και εργασία. Ωστόσο, παρά το αρχικό σοκ της αποπληθυσμιοποίησης, η εισροή χρημάτων και νεωτεριστικών ιδεών ωφέλησε τον τόπο σε πολιτιστικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Σήμερα, η νεολαία του χωριού είναι αυτή που αναλαμβάνει τα ηνία των τοπικών επιχειρήσεων κρατώντας ζωντανές παραδόσεις και έθιμα.
Η αρχιτεκτονική των κτιρίων και των οικημάτων της Συκής ποικίλει ανάλογα με τη χρονολογία θεμελίωσης. Τα παλαιότερα σπίτια είναι πετρόκτιστα με μικρά μπαλκόνια. Οι στέγες είναι πέτρινες, ενώ πόρτες και παράθυρα είναι από φτιαγμένα από ξύλο. Ο μεγάλος σεισμός του 1954 ισοπέδωσε μεγάλο μέρος των παραδοσιακών σπιτιών και, δυστυχώς, σήμερα σώζονται ελάχιστα.
Μετά τον σεισμό, τα νέα σπίτια χτίστηκαν σε πιο σύγχρονα μοτίβα, χρησιμοποιώντας υλικά όπως το κεραμίδι, το τσιμέντο και ο ασβέστης. Με τη διάνοιξη των λατομείων πέτρας, προέκυψαν νέα και επιβλητικά σπίτια τα οποία ομοιάζουν με τα παλαιά, όμως διατηρούν ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό: τη χρωματιστή πέτρινη επένδυση από πέτρα Συκής, μοναδική σε ποιότητα και ομορφιά σε ολόκληρο το Πήλιο.
Ποτόκι: οι άπειρες… αποχρώσεις του γραφικού
Αφήνοντας πίσω μας τα γραφικά καλντερίμια της Συκής, κατευθυνόμαστε προς τις γαλαζοπράσινες παραλίες στο Αιγαίο. Ίσως, η επισκεψιμότητα του χωριού να στηρίζεται στις δύο πραγματικά ειδυλλιακές παραλίες που μοιάζουν σαν να έχουν βγει από μυθιστόρημα του Παπαδιαμάντη.
Οι παραλίες της Συκής αποτελούν την κοντινότερη απευθείας έξοδο προς το Αιγαίο για τους Βολιώτες. Απέχουν μόλις λίγα λεπτά οδικώς από το κέντρο της Συκής και ως χαρακτηριστικό γνώρισμα τους έχουν το παρθένο περιβάλλον. Παρότι δεν διαθέτουν κάποια αξιοσημείωτη οργάνωση, προσελκύουν πλήθος λουόμενων που ψάχνουν κάτι πιο εναλλακτικό και διαφορετικό από τον μαζικό τουρισμό. Η εύκολη πρόσβαση και το μαγευτικό φυσικό τοπίο σίγουρα θα ανταμείψουν και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη.
Πρώτη μας στάση, το Ποτόκι. Η παραλία απέχει σχεδόν 5 χλμ. από το κέντρο της Συκής. Γραφική με γαλαζοπράσινα νερά και ψιλό βοτσαλάκι, η συγκεκριμένη παραλία είναι το τέλειο αντίδοτο στον καυτό καύσωνα της τσιμεντούπολης. Λέγεται πως πήρε το όνομα της από τη σλαβική λέξη potok (ρυάκι ή ρεματιά).
Σύμφωνα με τον Παπαδιαμάντη, το ποτόκι είναι ο λάκκος όπου συσσωρεύεται το λάδι κατά την έκθλιψη των ελαιών σε ελαιοτριβείο. Ίσως αυτή η άποψη να είναι σωστότερη λόγω και των τεράστιων εκτάσεων με ελαιόδεντρα που περιβάλλουν την τοποθεσία. Προσεγγίζοντας την παραλία, ο επισκέπτης συναντά μία καταπράσινη ρεματιά με πλατάνια κι άλλα δέντρα όπου κάπου ανάμεσα υπάρχει μία δροσερή πηγή με πόσιμο νερό.
Η «μικρούλα» Λεμονιά
Στα αριστερά της παραλίας, βρίσκεται μία άλλη παραλία, η «Λεμονιά», μια παράλια λίγων μόνο μέτρων, που σχηματίζεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μετά την παλίρροια. Η Λεμονιά προσεγγίζεται μόνο δια θαλάσσης και είναι πανέμορφη! Ο, τι πρέπει για φωτογραφίες σε σμαραγδένιο φόντο.
Εκεί μπορείς να θαυμάσεις την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τη φύση: ερείπια από πέτρινες καλύβες που χτίστηκαν για να στεγάσουν σε παλαιότερες περιόδους οι ντόπιοι τις βάρκες τους! Κάποιες μάλιστα χρησιμοποιούνται έως και σήμερα. Σπάνιο θέαμα για τους εκ βουνού ορμώμενους. Κάθε χρόνο, Ποτόκι και Λεμονιά συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό επισκεπτών και παραθεριστών από τη Μαγνησία και τους γειτονικούς νομούς.
Πανταζή Άμμος – Η «πράσινη» του Πηλίου
Δεύτερη μαγευτική παραλία η Πανταζή Άμμος. Βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του χωριού και απέχει περίπου 7 χλμ. από την κεντρική Πλατεία. Η πρόσβαση στην παραλία γίνεται κανονικά μέσω του αυτοκινητόδρομου. Πρόκειται για μια μεγάλη παραλία με υπέροχα καταγάλανα κρυστάλλινα νερά, χοντρά βότσαλα και γκριζοπράσινη άμμο. Τα τελευταία χρόνια, έχει τη φήμη της πράσινης παραλίας του Πηλίου. Αυτό οφείλεται στο σμαραγδί χρώμα των βότσαλων, αλλά και στο διαυγές κρυσταλλοπράσινο χρώμα του νερού.
Η ακτή είναι ηλιόλουστη ως αργά το απόγευμα παρά το γεγονός ότι περιστοιχίζεται από μεγάλους βράχους που δίνουν στον επισκέπτη το αίσθημα ενός άγριου τοπίου. Όλο το τοπίο θα λέγαμε ότι θυμίζει Σαντορίνη και ένα από τα πιο άγρια ελληνικά ηλιοβασιλέματα σε περιμένει. Ετοιμάσου…
Η παραλία είναι ανοιχτή στο πέλαγος κάτι που έχει ως αποτέλεσμα οι λάτρεις των κυμάτων μαγεύονται από την πρόκληση του να δαμάσουν τα σκληρά αιγαιοπελαγίτικα κύματα! Τελευταία, τείνει να γίνει η αγαπημένη κατοίκων και επισκεπτών. Λίγο η ηρεμία, λίγο η άπλα της παραλίας είναι ικανά να σου προσφέρουν χώρο και χρόνο για απομόνωση και διαλογισμό…
Στο αριστερό άκρο της παραλίας υψώνεται ένας πέτρινος κατακόρυφος φυσικός βράχος, ο επομονομαζόμενος… Κούκος. Το πετρώδες έδαφος της τοποθεσίας είναι σαν μικρού μήκους κανάλι, ενώ η θέα της αυγής από το σημείο είναι απλώς απερίγραπτη.
Στο δεξί άκρο της παραλίας και πάνω από το δρόμο θα βρεις τα «Γλυφονέρια», μία εφάλμυρη πηγή νερού που κυλάει ορμητικά μέσα σε μία τεχνητή λιμνοθάλασσα. Η πηγή δημιουργήθηκε για την ύδρευση του χωριού, σε μία πρώτη προσπάθεια δημιουργίας οργανωμένου δικτύου ύδρευσης σχηματίζοντας, ωστόσο μία πανέμορφη λιμνούλα.
Πριν επισκεφθείτε τις παραλίες, εφοδιαστείτε με τα απολύτως απαραίτητα, γιατί Πανταζή και Ποτόκι είναι δύο παραλίες όπου η ανθρώπινη παρέμβαση είναι παντελώς απούσα! Μονό εσείς και η φύση!
Για τους λάτρεις της ιστορίας…
Αν πάλι δεν είσαι φαν της φυσικής ομορφιάς, η Συκή έχει να σου αποκαλύψει αρκετά ιστορικά μυστικά…
Πρώτος ιστορικός σταθμός η Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου. Επιβλητικό, χτισμένο με πέτρα και ξύλο, το μοναστήρι βρίσκεται στην είσοδο του χωριού, μόλις 1 χιλιόμετρο νότια της πλατείας. Στην είσοδο της μονής σήμερα υπάρχει πρόναος που οδηγεί στο Καθολικό και στα κελιά διαμονής των μοναχών. Πρόσφατα στα βορειοανατολικά του προαυλίου χώρου άρχισε να χτίζεται ο Ιερός Ναός των Αγίων Πάντων.
Το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου ανεγέρθη με χρήματα των οπλαρχηγών του Πηλίου, Κυριάκου και Στέργιου Μπασδέκη το 1795. Ζουμπανιώτες μάστορες ανέλαβαν το χτίσιμο του, ενώ ο γλυπτός διάκοσμος του φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Σπ. Μήλιο. Το μοναστήρι καταστράφηκε εν μέσω της Επανάστασης, στις 2 Μαΐου του 1822 κι ανακαινίσθηκε το 1835 από Αργαλαστιώτες μάστορες των οικογενειών Πέτρου και Κοσμά.
Εγκαινιάστηκε για πρώτη φορά στις 24 Ιουνίου 1844 ως ανδρική μονή, καθεστώς που διατήρησε αδιάκοπα για έναν ολόκληρο αιώνα. Όμως, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, εγκαταλείφθηκε από τους μοναχούς και σχεδόν ερημώθηκε. Το 1971 ξεκίνησε η αναστήλωση της μονής με πόρους των κατοίκων του χωριού. Το 1984, μετά από άδεια του τότε Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, εγκαθίσταται στη Μονή Γυναικεία Κοινοβιακή Αδελφότητα που υπάρχει μέχρι σήμερα.
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου
Στο κέντρο του χωριού, βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Αφιερωμένη στη μνήμη του Πολιούχου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, η εκκλησιά του χωριού ανεγέρθη το 1777. Χτισμένη πίσω από την κεντρική βρύση στην είσοδο της πλατείας Συκής, η πρώτη αυτή εκκλησία ήταν μικρή κι απλοϊκή, αλλά κάηκε το 1822 κατά την τούρκικη εισβολή στο χωριό. Οι κάτοικοι το 1843 κατόρθωσαν να την ξανακτίσουν στον ίδιο χώρο στολίζοντας τη με ένα ξυλόγλυπτο τέμπλο που διατηρείται μέχρι σήμερα. Το 1938, η εκκλησία κατεδαφίστηκε για να χτιστεί μία μεγαλύτερη και πιο ευρύχωρη σε ρυθμό βασιλικής, ενώ το 1974 χτίστηκε ο πρόναος και το κωδωνοστάσιο με την εκκλησία να λαμβάνει την σημερινή μορφή της.
Φτάνοντας επιτέλους στο κέντρο της Συκής, βρισκόμαστε στην Πλατεία, καθημερινό σημείο συνάντησης των ντόπιων για χρόνια. Πλακόστρωτη κι ευρύχωρη, συνδυάζει το παραδοσιακό πηλιορείτικο στυλ με τα ψηλά υπεραιωνόβια πλατάνια, προσδίδοντας έτσι μία μοναδική γραφικότητα που χάνεται. Στα αριστερά της πλατείας, στέκει αγέρωχος ένας πανύψηλος πλάτανος που υπολογίζεται πως είναι άνω των 800 ετών. Ίσως ένας από τους παλιότερους στο Πήλιο! Γιατί όχι και στα Βαλκάνια;
Όπως σε κάθε ελληνικό χωριό, έτσι και στην Συκή, η Πλατεία είναι η καρδιά αυτού του τόπου. Εκδηλώσεις, πολιτιστικές δράσεις και φυσικά τα πανηγύρια πραγματοποιούνται ανελλιπώς. Φυσικά, όταν το επιτρέπει η δυστοπική πανδημία.
Η Συκή διαθέτει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που αναζητά κανείς στο Πήλιο: παραδοσιακή αρχιτεκτονική, πλούσια ιστορία και παρθένα τοπία. Παράλληλα, η ιδανική τοποθεσία βοηθά στο συνδυασμό δραστηριοτήτων βουνού και θάλασσας. Βέβαια, η ζεστασιά και η φιλοξενία των κατοίκων, τα έθιμα και τα πανηγύρια δημιουργούν ανεξίτηλες εμπειρίες στον εκάστοτε επισκέπτη. Πρόκειται για μία μοναδική εμπειρία!
Πηγές
Πληροφορίες και φωτογραφίες χρησιμοποιήθηκαν από sikipelion.com
