Τα άγνωστα κτίρια στην Άγνωστη Αθήνα

Σήμερα θα γνωρίσουμε από κοντά, τα επιβλητικά κτίρια στην άγνωστη Αθήνα. Τι είναι αυτό που σε μαγνητίζει επάνω τους; Πώς γίνεται κάθε φορά που περνάς από μπροστά τους, να νιώθεις ότι ζεις σε μία άλλη Ελλάδα; Μια Ελλάδα πιο αριστοκρατική, πιο όμορφη, πιο αθώα… Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, κρύβονται καλά πίσω από την ιστορία του καθενός κτίσματος. Τι λέτε; Πάμε να ανακαλύψουμε μαζί την άγνωστη Αθήνα;

Το κτίριο “Κωστής Παλαμάς”

Το νεοκλασικό κτήριο “Κωστής Παλαμάς” κτίστηκε το 1857 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Κλεάνθη και στέγασε το ιδιωτικό λύκειο “Ελληνικό Εκπαιδευτήριο”. Το 1870 διεκόπη η λειτουργία του σχολείου και το κτήριο αγόρασε το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σ’ αυτό στεγάστηκαν τα Εργαστήρια Ιατρικών και Φυσικών Επιστημών καθώς και αίθουσες διδασκαλίας. Το 1872 προστέθηκε διώροφο κτήριο στην οδό Μασσαλίας που στο ισόγειο εγκαταστάθηκε Νεκροτομείο. Αργότερα φιλοξένησε πανεπιστημιακά Μουσεία (Γεωλογικό και Παλαιοντολογικό Μουσείο, Εργαστήριο Υγιεινής και Μικροβιολογίας, Ορυκτολογικό και Πετρογραφικό Εργαστήριο και Μουσείο, Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας, Εγκληματολογικό και Τοξικολογικό Μουσείο).

Το 1981, με δωρεά καθηγητή της Ιατρικής Σχολής Δ. Αντωνόπουλου, το κτίριο ανακαινίσθηκε για να χρησιμοποιηθεί ως Εντευκτήριο, Βιβλιοθήκη και χώρος για επιστημονικές συναντήσεις των Πανεπιστημιακών. Το κτήριο εγκαινιάσθηκε το 1985, με την ονομασία “Κωστής Παλαμάς”. Το 2002 με δωρεά του Ιδρύματος “Σταύρος Νιάρχος”, αποφασίστηκε η ριζική ανακαίνιση και εσωτερική αναμόρφωση των χώρων του κτηρίου “Κωστής Παλαμάς”, προκειμένου να αποτελέσει χώρο φιλοξενίας πολιτιστικών δράσεων. Η ανακαίνιση αποπερατώθηκε το 2004 και εγκαινιάσθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2005. Στο Κέντρο λειτουργεί επίσης σε καθημερινή βάση εστιατόριο με την επωνυμία “Το Καποδιστριακό”.

Η ιταλική πρεσβεία “Petit Palais”

Το μέγαρο στη γωνία της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας με την οδό Σέκερη οικοδομήθηκε περί το 1885, επάνω σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ernst Ziller. Ο Ziller σχεδίασε για λογαριασμό του εύπορου τραπεζίτη Στέφανου Ψύχα, την ιδιωτική κατοικία του απέναντι από τα Βασιλικά Ανάκτορα. Το 1903 το κτίριο αγοράστηκε από τον γιο του βασιλιά Γεώργιου Α’, πρίγκιπα Νικόλαο. Αφού προέβη σε ορισμένες μεταρρυθμίσεις, βάσει σχεδίων του  αρχιτέκτονα Αναστάσιου Μεταξά, εγκαταστάθηκε εκεί το 1904. Ο πρίγκιπας έμενε στο μέγαρο με τη σύζυγό του Ρωσίδα Μεγάλη Δούκισσα Ελένη έως το 1917, όταν η βασιλική οικογένεια εξορίστηκε από τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο.

Το 1923, το μέγαρο νοικιάστηκε προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως παράρτημα του ξενοδοχείου “Μεγάλη Βρετανία” και μετασκευάστηκε σε ένα μικρό πολυτελές ξενοδοχείο των 60 κλινών, το οποίο λειτούργησε έως το 1933, υπό την ονομασία Petit Palais. Στις αρχές του 1933 στέγασε για λίγο χρόνο την Πρεσβεία της Νορβηγίας. Από τα μέσα της ίδιας χρονιάς στεγάζει μέχρι και σήμερα την Πρεσβεία της Ιταλίας. Το Μέγαρο Ψύχα αποτελεί κτίσμα υψηλής αισθητικής και ανήκει στα έργα της ώριμης αρχιτεκτονικής περιόδου του Τσίλλερ.

Η τράπεζα της Ελλάδος

Η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε το 1928. Μέχρι το 1938 φιλοξενήθηκε στο κτίριο της Κτηματικής Τράπεζας. Το επιβλητικό μέγαρο της Τραπέζης της Ελλάδος στην οδό Πανεπιστημίου οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1933-1938. Αποτέλεσε δημιούργημα της συνεργασίας των αρχιτεκτόνων Νικόλαου Ζουμπουλίδη, Κίμωνα Λάσκαρι και Κωνσταντίνου Παπαδάκη. Το κτίριο εγκαινιάστηκε στις 4 Απριλίου 1938. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το κτίριο επεκτάθηκε, καταλαμβάνοντας έτσι ολόκληρο το οικοδομικό τετράγωνο. Το 1989, με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, το κτίριο χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Το εθνικό αστεροσκοπείο

Το αστεροσκοπείο ανεγέρθηκε βάσει σχεδίων του Δανού αρχιτέκτονα Theophil Hansen. Ήταν δωρεά του ομογενούς επιχειρηματία της Βιέννης βαρώνου Γεωργίου Σίνα, ο οποίος χρηματοδότησε και τον εξοπλισμό του με αυστριακής προέλευσης μηχανήματα και όργανα. Για το τελικό σχέδιο ζητήθηκε η γνώμη του Καθ. Βούρη και του Schumacher, μεγάλου αστρονόμου της εποχής.

Η επιλογή της χωροθέτησής του στον Λόφο των Νυμφών (αντί του αρχικά προταθέντος Λυκαβηττού) συνδέεται με τον θρύλο ότι από το σημείο εκείνο έκανε τις παρατηρήσεις του ο Αθηναίος αστρονόμος Μέτων, κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. Το κτίριο έχει σταυροειδή μορφή, προσανατολισμένη με βάση τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Στο κέντρο της κατασκευής υπάρχει ένας μικρός θόλος. Η ανέγερση του κτιρίου ολοκληρώθηκε το 1846. Τα εγκαίνιά του πραγματοποιήθηκαν στις 9/21 Σεπτεμβρίου 1846.

Πηγές:

• https://www.uoa.gr//ktirio_kostis_palamas/
• http://www.eie.gr/archaeologia
• https://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/History/building.aspx

Σύνταξη κειμένου: Βασιλική Τριανταφυλλοπούλου

Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου

Παρόμοια άρθρα που μπορεί να σ’ενδιαφέρουν:

• Τράπεζα της Ελλάδος: Ένα ξεχωριστό κεφάλαιο ιστορίας
• Τριλογία Αθηνών: Η “ένδοξη γωνιά” του κέντρου της πόλης
• Ερέχθειο: Ο “αρχαίος νεώς” της Ακρόπολης
• Ναός Ολυμπίου Διός: Ο μεγαλύτερος ναός των ελληνιστικών χρόνων
• Ρωμαϊκή Αγορά: Η αγορά του Ιουλίου Καίσαρα