Κύμη: Από την αρχαιότητα έως σήμερα

Μόλις λίγες ώρες από την πρωτεύουσα βρίσκεται η κωμόπολη Κύμη και το λιμάνι της. Η ξακουστή αυτή κωμόπολη της Εύβοιας από την αρχαιότητα έως την σύγχρονη ιστορία δεν παύει να δημιουργεί νέα κεφάλαια στην ιστορία της Ελλάδας με αρχαιολογικό, λαογραφικό και επιστημονικό ενδιαφέρον. Ως ένα από τα πιο γραφικά και θρυλικά μέρη του Νομού Ευβοίας, λοιπόν, δε σταματά να αποτελεί πηγή γνώσεων, αλλά και ταξιδιωτικό προορισμό.

Οι τρεις εκδοχές

Η ιστορία ίδρυσης της Κύμης και επακολούθως η προέλευση του ονόματος της μοιράζονται σε τρεις διαφορετικές εκδοχές. Σύμφωνα με την πρώτη, κατά την ελληνική μυθολογία η Κύμη πήρε το όνομά της από τη Νύμφη Κυμώ. Η ηρωική Αμαζόνα Κυμώ καρπός της ένωσης της αμαζόνας Λάμιας και του θεού Ποσειδώνα διατηρούσε ανταγωνισμό με την θρυλική βασίλισσα Αμαζόνα Μύρινα. Η Μύρινα κυριαρχούσε ήδη σε όλη την ανατολική Μεσόγειο, όταν η Κυμώ αποφάσισε να ιδρύσει στις ανατολικές ακτές της Εύβοιας την ομώνυμη πόλη Κύμη, με σκοπό την εγκαθίδρυση της ισχύς της στο Αιγαίο. Κατά τη δεύτερη λιγότερο παραμυθένια εκδοχή τα μεγάλα κι εντυπωσιακά κύματα της περιοχής οδήγησαν τους πρώτους κατοίκους της κατά την αρχαιότητα να ονομάσουν την ευρύτερη περιοχή Κύμη. Τέλος, φιλόλογοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ετυμολογική ρίζα της Κύμης είναι η λέξη Κούμη, που εν συνεχεία οδηγεί στη λέξη Κώμη. Από την τελευταία αυτή εκδοχή προκύπτει πέρα από την ονομασία των κατοίκων της ως Κυμαίοι, η ονομασία Κουμιώτες, που πολλοί ειδικά παλιότεροι κάτοικοι χρησιμοποιούν ακόμα.

Το «Ανθρακοθηρίο»

Πολύ πριν από τους Κουμιώτες ,όμως, η περιοχή είχε άλλου είδους κατοίκους. Δεκαπέντε εκατομμύρια χρόνια πριν, στην εποχή του Μειόκαινου στην περιοχή που βρίσκεται ο οικισμός της Κύμης ζούσε ένας θεωρούμενος πρόγονος του ιπποπόταμου, το γνωστό «Ανθρακοθηρίο» της Κύμης. Η ανακάλυψή του έγινε το 1916 στα παλιά λιγνιτωρυχεία μαζί με την παράλληλη ανακάλυψη απολιθωμένων σπονδυλωτών. Τα ευρήματα αυτά αποδεικνύουν ότι η πανίδα της περιοχής είναι παλαιότερη από άλλες περιοχές της Εύβοιας, όπως αυτή του Πικερμίου στον Αλμυροπόταμο. Το «θηρίο» αυτό, λοιπόν, το οποίο εκτίθεται έως σήμερα στο Παλαιοντολογικό Μουσείο των Αθηνών προσδίδει ένα ιδιαίτερο παλαιοντολογικό ενδιαφέρον στην περιοχή.

Η Κύμη, η Κύμη και η Κύμη

Το όνομα Κύμη ιδιαίτερα κατά την αρχαιότητα αναφερόταν σε τρεις πόλεις την Κύμη Εύβοιας, Αιολίδας και Καμπανίας. Η Κύμη Εύβοιας αποτελούσε όπως αποδεικνύουν και τα λείψανα που έχουν βρεθεί μαγνήτη κατοικίας από την απώτατη αρχαιότητα έως και τα ρωμαϊκά χρόνια, κάτι που οφείλεται στην ευνοϊκή της θέση. Βρισκόταν και βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή, μεταξύ Στομίου και Αυλωναρίου, όπου υψώνεται ο λόφος Βιγλατούρι Οξυλίθου, με θέα στη θάλασσα, δίπλα στον ποταμό Μανικιά (τον αρχαίο Αχελώο) και στο μέσον μιας εύφορης πεδιάδας. Συνθήκες δηλαδή άκρως ευνοϊκές για εγκατάσταση, πλούτο και άνθιση. Γνώρισε την ακμή της κατά την αρχαϊκή περίοδο. Ενώ η δύναμη  και η άνθιση της προδίδονται από  την ίδρυση δύο αποικιών της που φέρουν το όνομά της: μια στην Μικρά Ασία και μία στην Ιταλία, την Κύμη Αιολίδας και Καμπανίας αντίστοιχα. Μερίδα ιστορικών υποστηρίζει και τις δυο πόλεις ως αποικίες της Ευβοϊκής Κύμης με πιο εμπεριστατωμένη ιστορικά την αποικία της Καμπανίας.

Βυζάντιο και Τουρκοκρατία

Κατά το Βυζάντιο η Κύμη αναφέρεται ως Κούμα ενώ μεταξύ 1204-1470 κατά τη δυτικοκρατία της Εύβοιας  ως  Porto Chimi. Στο τελευταίο μέρος της τουρκοκρατίας η Κύμη παρουσιάζει άνθιση χάρη στο εμπόριο κρασιού. Κατά την επανάσταση συμμετέχει έντονα στον ελληνικό αγώνα με αρκετές καταστροφές. Είναι μετά την Απελευθέρωση που  γίνεται πρωτεύουσα της επαρχίας Καρυστίας και μετά το 1830 που ξαναζεί την οικονομική άνθιση λόγω του εμπορίου κρασιού, λαδιού και κάρβουνου με εξαγωγές στη Γαλλία. Η έντονη αυτή συγκέντρωση πλούτου οδηγεί στη δημιουργία πολυτελών σπιτιών διαμορφώνοντας ένα ιδιαίτερο στυλ αρχιτεκτονικής που φαίνεται ακόμη και σήμερα στα γραφικά της δρομάκια.

Αν κάποιος βρεθεί σύντομα στην Κύμη θα γευτεί κυρίως έναν ιδιαίτερο  μπακλαβά, αμυγδαλωτά,  γλυκά από μούστο (σουτζούκια, χαϊμαλιά, παστοκύδωνο), κρασί (από το μαύρο σταφύλι ποικιλίας μαυροκουντούρα), διάφορα λικέρ, μαρμελάδες, καρύδια, λαχανικά και φυσικά τα γνωστά αποξηραμένα σύκα. Η γεύσεις όμως δεν σταματούν εκεί πέρα από τις υπέροχες παραλίες, μια πόλη με τέτοια ιστορία προσφέρει στον επισκέπτη ένα άρωμα ανάμεικτου παρελθόντος από τα κτίρια, τις εκκλησίες και τα ερείπια της αρχαίας πόλης. Δε παραλείπει όμως και μια πνοή μεγαλείου και περηφάνιας κατά την επίσκεψη στο σπίτι του μεγάλου γιατρού Γεώργιου Παπανικολάου.

Πηγές:

• http://www.kimis-aliveriou.gr/%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B5%CF%83/%CE%BA%CF%8D%CE%BC%CE%B7/
• http://www.eviaportal.gr/euboea_content.asp?ID=25615

Σύνταξη κειμένου: Μάρω Σαμαρά

Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου