Αταλάντη: Η πόλη της Λοκρίδας με την “αταλάντευτη” ομορφιά

Αταλάντη

Η Αταλάντη αποτελεί μια κωμόπολη, η οποία ανήκει στον νομό Φθιώτιδας. Ως έδρα ανήκει στον Δήμο Λοκρών. Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα φημισμένη για τις εμπορικογεωργικές της ασχολίες, καθώς και για την βιομηχανική της ζώνη, η οποία βρίσκεται σε ένα πρώην κομμάτι της επαρχίας Λοκρίδος. Η Αταλάντη -όπως και άλλες περιοχές και νομοί της Φθιώτιδας- συνορεύουν με την Λαμία, περίπου 78,5 χλμ. και 146 χλμ. με την Αθήνα. Οι κάτοικοι της προσμετρούνται και φτάνουν περίπου στους 4.000 κατοίκους σε ολόκληρη την περιοχή.

Μυθολογικά Στοιχεία

Η ονομασία της δεν θυμίζει σε τίποτα με την καταγωγή της. Η ονομασία, όμως του νομού Λοκρίδας έχει στις πλάτες της μια τεράστια μυθολογική ιστορία, καθώς έχει αναδείξει δοξασμένα πρόσωπα στα μυθολογικά χρόνια. Ξεκινώντας από τον πιο γνωστό και ένδοξο πολεμιστή του Τρωικού πολέμου Αίαντα τον Λοκρό μέχρι και τους Οπούντιους Λοκρούς. Σύμφωνα, με τον μεταγενέστερο επικό ποιητή του Ομήρου, Ησίοδο, αλλά και τον Χαιρωνέα βιογράφο Πλούταρχο, η πρωτεύουσα της Λοκρίδας φαίνεται να ήταν η Οπούντα. Ωστόσο, η συμμετοχή των ντόπιων κατοίκων της στον Τρωικό πόλεμο στο πλευρό του Αίαντα σήμανε την “οδυνηρή” τύχη όλων, αφού ολόκληρος ο λαός “χάθηκε” με την βύθιση του πολεμικού τους πλοίου.

Ιστορία

Αξιοσημείωτη, ωστόσο, είναι και η ιστορία την οποία διαθέτει η Αταλάντη, αφού χρονολογείται από τα χρόνια της Νεολιθικής εποχής έως και τα χρόνια του 20ού αιώνα. Επίκεντρο της ιστορίας της ανήκει η νεολιθική εποχή καθώς και η συμβολή της Αταλάντης σε αυτή την εποχή, στην εποχή της προϊστορίας.

Advertisements
Ad 14
  • Προϊστορία

Οι πρώτες ενδείξεις της πολιτισμικής ανάπτυξης των ανθρώπων στην Αταλάντη ξεκινά κατά την Νεολιθική εποχή, όταν ξεκινά η ανάπτυξη του οικισμού Σκάλα κοντά στην Αταλάντη. Έτσι, οι κύριες ασχολίες την κατοίκων εκείνης της εποχής ήταν κατά κύριο λόγο η γεωργία, η κτηνοτροφία, η αλιεία και το κυνήγι. Όμως, κατά την εποχή του Χαλκού, η ίδρυση της πρώτης μυκηναϊκής πόλης της Οπούντας σήμανε την ολοκληρωτική ανασύσταση του ανθρώπινου επιπέδου, καθώς και του βιοτικού επιπέδου αυτού. Οι ασχολίες ωστόσο των κατοίκων της άρχισαν να ελαττώνονται σιγά σιγά και οι πρωταρχικές τους πλέον ασχολίες ήταν η αλιεία και η καλλιέργεια γεωργικών προϊόντων, λόγου χάρη σιτάρι, όσπρια, δημητριακά, ελιές αλλά και το πιο φημισμένο προϊόν που δεν είναι άλλο από τα σταφύλια,  με τα οποία παρήγαγαν το κρασί.

Διαβάστε επίσης  Όλη η Ήπειρος μέσα από λέξεις και φωτογραφίες

  • Αρχαϊκή Περίοδος

Στην αρχαϊκή περίοδο με την ίδρυση της πόλης, ιδρύθηκε -εύλογα-  και πολίτευμα, με το οποίο οι κάτοικοι συμμετείχαν εν μέρει στα κοινά της πόλεως τους. Αλλά το κυρίαρχο πολίτευμα στον Οπούντα Λοκρίδος ήταν το ολιγαρχικό χωρίς ωστόσο να παρουσιάζει διαμάχες, όπως το τυραννικό πολίτευμα της Αθήνας, το οποίο είχαν εγκαθιδρύσει οι Σπαρτιάτες στην Αθήνα μετά την έκβαση του Πελοποννησιακού πολέμου καθώς και την νίκη τους. Ίσως, μπορούμε να κάνουμε λόγο για μια “συντηρητική δημοκρατία” μέσα στην οποία δεν υπήρχαν πλέον δούλοι στην Λοκρίδα και με βασικές ασχολίες των κατοίκων της, την κτηνοτροφία, την γεωργία, την αλιεία, την κεραμική και την αμπελουργία.

  • Κλασσική Εποχή 

Κατά την Κλασική εποχή, δηλαδή στα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-404 π.Χ) οι Λοκροί ήταν στο πλευρό των Σπαρτιατών, οι οποίοι ήταν ηγέτες της δύναμης του Πολέμου. Εν αντιθέσει, οι Αθηναίοι επιτίθενται και δυναμιτίζουν ολοσχερώς τις παραθαλάσσιες πόλεις των Λοκρών. Στο μεταξύ, το 431 π.Χ η οχύρωση της Αταλάντης ξεκινά με σκοπό να επιστρέψουν τη πόλη από τυχόν επιδρομές ή την δράση των Λοκρών πειρατών, καθώς και να διασφαλίσουν την ασφάλεια των ακτών της Εύβοιας.

  • Η Αταλάντη στην Ελληνική Επανάσταση του 1821

Στα χρόνια της Ελληνικής Επανάσταση του 1821, ο οπλαρχηγός Αντώνιος Γεράντωνος με 1000 οπλισμένους Λοκρούς, βοήθησαν να αντιμετωπίσουν τους Οθωμανούς στην Αταλάντη. Στις 31 Μαρτίου 1821 η πόλη απελευθερώθηκε. Τον χειμώνα του ίδιου έτους, το οθωμανικό στράτευμα με τον Ομέρ Βρυώνη και τον Κιοσέτ Μεχμέτ πέρασαν στην Αταλάντη, λαμβάνει ως αιχμαλώτους απλούς κατοίκους που είχαν εναπομείνει στην περιοχή και καίει όλα τα σπίτια της Αταλάντης. Ο Μουσταμπέης κατευθυνόμενος από την Λιβαδειά προς την Αταλάντη με χιλίους άνδρες στο πλευρό του, αιφνιδιάζοντας τους Έλληνες. Μετά το πέρας της μάχης, η οριστική απελευθέρωση της Αταλάντης έγινε στις 6 Νοεμβρίου του 1828. Ο Μήτσος Λιακόπουλος, επιτίθεται αιφνιδίως και απελευθερώνει την πόλη.

Πολλοί ήταν εκείνοι που μεταγενέστερα της αιχμαλωσίας επισκέφθηκαν την Αταλάντη για να εκτιμήσουν τις υλικές και τις ψυχικές “ζημίες” της Αταλάντης και των κατοίκων της. Ένας από αυτούς, ο Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ (William Martin Leake) επισκέφθηκε την Αταλάντη το 1805, για την οποία γράφει:

Η πόλη αυτή περιλαμβάνει 300 σπίτια, από τα οποία το ένα τρίτο είναι τουρκικά. Μερικά από τα σπίτια της Αταλάντης είναι μεγάλα και το καθένα τους περιστοιχίζεται από κήπο, οπότε φαντάζουν όμορφα από μακριά. Αλλά τα πιο πολλά είναι εγκαταλειμμένα, και μισοερειπωμένα, εν μέρει μίας επιδημίας πανώλης που ξεκλήρισε ολόκληρες οικογένειες λίγα χρόνια πριν. Ο διοικητής είναι ο Ισσέντ Μπέης, ένας γιος του Καπιζιλάρ Καγιασί του Αλή Πασά. Η Ελληνική γειτονιά είναι χωριστά από την Τουρκική. Ο Επίσκοπος του Ταλαντίου, που υπάγεται στο Μητροπολίτη Αθηνών, είναι επικεφαλής της κοινότητας και διαθέτει ένα ανεκτό σπίτι στην Επισκοπή, μέσα σε έναν κήπο από πορτοκαλιές, λεμονιές και άλλα οπωροφόρα δέντρα, κήπος που, παρά τη σχετική αγριότητά του, είναι ο καλύτερος του τόπου κάτι τι το εξαιρετικό στην περιοχή. Η πεδιάδα είναι πολύ εύφορη, αλλά ελάχιστα καλλιεργημένη, επειδή λείπουν τα χέρια. Στα χαμηλά μέρη της, προς τη θάλασσα, φυτρώνει καλαμπόκι, στα υπόλοιπα εξαίρετο σιτάρι, αμπέλια απ’ όπου φτιάχνουν ένα υποφερτό κρασί, και λίγες ελιές, που ευδοκιμούν τέλεια. Το μεροκάματο είναι ίδιο με εκείνο της Αθήνας, της Λιβαδειάς κ.ο.κ., δηλαδή σαράντα παράδες την ημέρα και μια οκά κρασί. Η διοικητική περιοχή περιλαμβάνει τριάντα έως σαράντα χωριά, τα περισσότερα των οποίων πολύ μικρά, και μισοκατοικημένα, μιας και οι περισσότεροι των κατοίκων τους μεταναστεύουν στις περιοχές της Λιβαδειάς και των Αθηνών, αφότου ο Αλή Πασάς απέκτησε τον τόπο. Ο μουκατάς (εισοδήματα) είναι τώρα στα χέρια του Βελή, που προσπαθεί να φέρει πίσω τους μετανάστες, υποσχόμενος φορολογικές ελαφρύνσεις.»

  • 20ος Αιώνας

ο 1912 καταργούνται οι Δήμοι Αταλάντης και Νέας Πέλλης και γίνονται κοινότητες. Το πρώτο επιβατικό αυτοκίνητο έρχεται στην Αταλάντη το 1915.

Διαβάστε επίσης  Η ιστορική Μονή Βελλάς στο Καλπάκι Ιωαννίνων

Τον Μάρτιο του 1913, οι Θρακιώτες Έλληνες κάτοικοι του χωριού Πλαβού αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν. Οι Πλαβιώτες,  που δεν αισθάνονταν πλέον ασφαλείς, αποφάσισαν και πέρασαν στο Τουρκικό έδαφος παίρνοντας από τα υπάρχοντά τους μόνο ό,τι μπορούσαν να κουβαλήσουν στα χέρια και ήρθαν στην Ελλάδα. Μερικοί έμειναν στην Αθήνα και οι άλλοι πήγαν στην περιοχή της Λαμίας. Στο Κωσταλέξι, στο Σταυρό, στην Ροδίτσα Φθιώτιδας και στην Αταλάντη οι περισσότεροι.

Η γρίπη του 1918 έσπειρε το θάνατο στην πόλη. Οι κάτοικοι ζήτησαν τη χάρη των Αγίων Αναργύρων (Κοσμάς και Δαμιανός) και φέρνουν κάθε χρόνο με τα πόδια την θαυματουργή εικόνα τους -από το ομώνυμο Μοναστήρι- στην Αταλάντη στις 12 Νοεμβρίου, όπου και παραμένει για μία εβδομάδα περίπου και πάλι πεζοπορώντας την επιστρέφουν στο μοναστήρι.

Μεταξύ 1912 και 1922 χάνονται 63 Αταλαντινοί στρατιώτες στους πολέμους (Α’ και Β’ Βαλκανικό, Α’ Παγκόσμιο και Μικρασιατική Εκστρατεία).

Μετά την Μικρασιατική καταστροφή του 1922, εγκαθίστανται μόνιμα 218 Μικρασιάτες πρόσφυγες, στην περιοχή «Συνοικισμός» της πόλης. Το 1931 απαλλοτριωθήκαν για συνοικισμούς 30 στρέμματα στην περιοχή της Αταλάντης από όπου η συγκεκριμένη συνοικία της Αταλάντης έχει πάρει την ονομασία της, Συνοικισμός. Το 1926 ιδρύθηκε η προσφυγική οργάνωση «Προσφυγικός Σύλλογος Αταλάντης και Περιχώρων» με κύριες επιδιώξεις τη διεκδίκηση αποζημιώσεων, την έκδοση προσφυγικών ταυτοτήτων, την εύρεση εργασίας, την ενημέρωση και την αλληλοϋποστήριξη, ενώ το 1975 ιδρύεται ο Προσφυγικός Σύλλογος Συνοικισμού Αταλάντης «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ», με σκοπό τη διάσωση και διάδοση του πολιτισμού των προσφύγων.

Λαογραφία – Ήθη – Έθιμα – Παραδόσεις

Αρραβώνας και Γάμος

Από αυτή την κλειστή κοινωνία όπως ήταν η Αταλάντη, δεν έλλειπαν οι μικρές και συνάμα ευχάριστες συναθροίσεις συγγενών και φίλων. Αυτό επιτυγχανόταν με κάποιο αρραβώνα. Ο αρραβώνας μεταξύ του ζευγαριού γινόταν με το δόσιμο των χεριών και με πιστολιές στον αέρα, οπότε με αυτόν τον τρόπο πληροφορούσαν για το χαρμόσυνο γεγονός μιας οικογένειας. Η χαρά του αρραβώνα, συνοδευόταν με πλούσιο γλέντι και εναλλαγή των δακτυλιδιών του ζευγαριού επιστεγάζοντας έτσι την προφορική τους συμφωνία. Κατά την περίοδο του αρραβώνα ως το γάμο του ζευγαριού, το ζευγάρι αντάλλασσε δώρα. Στις παραμονές του γάμου επισυνάπτονταν η προετοιμασία του γάμου και η επίδειξη της προίκας. Οι ημέρες του γάμου συνοδεύονταν με φαγοπότι με όλους τους συγγενείς και τους φίλους του ζεύγους.

Διαβάστε επίσης  Καβουρότρυπες: η Χαβάη της Ελλάδας

Τουρισμός – Αξιοθέατα – Πολιτιστικά Δρώμενα

Αξιοθέατα

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό που κεντρίζει το ενδιαφέρον στους επισκέπτες της Αταλάντης είναι τα όμορφα αξιοθέατα που διαθέτει. Αυτά είναι:

  • Η κατακόμβη του Αγίου Αθανασίου, στο κέντρο της κωμόπολης, είναι μία ρωμαϊκή κρύπτη. Λέγεται ότι κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ήταν κρυφό σχολείο. Στο βάθος της κατακόμβης υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου.
  • Το εκκλησάκι του Οσίου Σεραφείμ, μέσα στο δάσος που βρίσκεται πάνω από την Αταλάντη.
  • Το μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων, κτίσμα του 17ου αιώνα, στον επαρχιακό δρόμο Αταλάντης – Κυρτώνης.
  • Το ξωκλήσι του Άι-Γιάννη στα Ρόδα, χτισμένο σε κατάφυτη τοποθεσία στην Κορυφή των Ρόδων.
  • Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αταλάντης


Πηγές:

Σύνταξη κειμένου: Ανθή Σακκά

Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου

Γεννημένη στη Λαμία, φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Κύπρου, στο τμήμα Κλασσικών Σπουδών και Φιλολογίας. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται ενεργά με την συγγραφή άρθρων και πολύ περισσότερο μυθιστορημάτων και παιδικών παραμυθιών. Λατρεύει την ανάγνωση βιβλίων καθώς επίσης και την ωραία μουσική. Πιστεύει πως ο κόσμος κατακτάται με υπομονή και επιμονή για κάτι ακόμη καλύτερο!

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

The Turkish Detective: Εγκλήματα με άρωμα… Κωνσταντινούπολης

Εγκλήματα στην ΠόληΗ σειρά The Turkish Detective είναι από εκείνες
Η ψυχοθεραπεία σκοτώνει τον έρωτα;

Η ψυχοθεραπεία σκοτώνει τον έρωτα;

Έρωτας και ψυχοθεραπεία – έννοιες ασύμβατεςΗ Κόλαση του Δάντη μοιάζει