Ο Νονός: Το «Άνθος» του Κόπολα

«Ο Νονός» είναι ένα από τα αριστουργήματα που γέννησε η έβδομη τέχνη. Βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του Ιταλού Μάριο Πούζο. Ο Φράνσις Φορντ Κόπολα δημιούργησε μια εμβληματική ταινία που έγραψε ιστορία. Παρουσίασε το έγκλημα, τον κώδικα τιμής των Σιτσιλιάνων, το πολύπλευρο της ανθρώπινης φύσης και το αμερικανικό όνειρο

«Νονός»: Η αρχή

Το 1972, ο Φράνσις Φορντ Κόπολα ήταν έτοιμος να γυρίσει την πρώτη ταινία της τριλογίας «Ο Νονός». Η ομάδα του Κόπολα δέχτηκε απειλές από την ιταλοαμερικανική κοινότητα, καθώς δε δεχόταν να παρουσιαστούν οι Ιταλοί ως μαφιόζοι. Έγιναν ορισμένες απόπειρες για επιθέσεις και εν τέλει οι παραγωγοί διαπραγματεύτηκαν με τους Ιταλούς γκάνγκστερ. Ο Πούζο και ο Κόπολα έκαναν ορισμένες διορθωτικές κινήσεις αλλά κατά κύριο λόγο αφαίρεσαν τις λέξεις «μαφία» και «κόζα νόστρα». Παρουσίασαν με όσο το δυνατόν πιο ήπιο τρόπο τις εγκληματικές πράξεις αντί να δείξουν ωμά τις πρακτικές που ακολουθούσε η ιταλική μαφία.

Οι παραγωγοί αρχικά ήθελαν να αναθέσουν την σκηνοθεσία στον Σέρτζιο Λεόνε, ο οποίος απέρριψε την πρόταση. Τελικά, ανέλαβε ο Φράνσις Φορντ Κόπολα. Η ταινία θα ήταν εντελώς διαφορετική αν δεν είχε τη δική του σκηνοθετική σφραγίδα. Δημιούργησε ένα κλασικό αριστούργημα τόσο ατμοσφαιρικό που καταφέρνει να ταξιδέψει τον θεατή στον κόσμο που παρουσιάζει.

Για το ρόλο του Δον Κορλεόνε είχε προταθεί ο Φρανκ Σινάτρα, τον υποδύθηκε όμως ο θρυλικός Μάρλον Μπράντο. Η ερμηνεία του ήταν συγκλονιστική και συγκλόνισε με αποτέλεσμα να κερδίσει το Όσκαρ. Στην απονομή των Όσκαρ, ο Μπράντο έστειλε στη θέση του μια νεαρή Ινδιάνα. Η κοπέλα ανέβηκε στο βήμα και αρνήθηκε να παραλάβει το Όσκαρ. Με την κίνηση αυτή εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι Ινδιάνοι στις ΗΠΑ.

Ο πολυπόθητος ρόλος του Μάικλ Κορλεόνε προοριζόταν για τον Τζακ Νίκολσον. Οι σεναριογράφοι όμως επέλεξαν τον Αλ Πατσίνο. Ο Πατσίνο τότε βρισκόταν στην αυγή της καριέρας του. Η ερμηνεία του στην ταινία «Ο Νονός» τον καθιέρωσε ως ηθοποιό και τον έκανε παγκοσμίως γνωστό. Ο Ρόμπερτ ντε Νίρο υποδύθηκε τον Βίτο Κορλεόνε στην πρώτη του νιότη. Αν και ιταλικής καταγωγής η ιταλική προφορά του ήταν κάπως αδύναμη. Έτσι, έζησε για 3 μήνες σε ένα χωριό της Σικελίας. Κατάφερε να αποκτήσει τη γνήσια σιτσιλιάνικη προφορά του χωριού Κορλεόνε και έτσι έδωσε μια αυθεντικότητα στον ρόλο του.

Για τα γυρίσματα της ταινίας χρειάστηκαν 7 εκατομμύρια δολάρια και τα έσοδα της ήταν 269 εκατομμύρια δολάρια. Η ταινία έκανε πάταγο. Την εμβληματική μουσική της ταινίας υπέγραψε ο Νίνο Ρότα. Πρόκειται για ένα λυρικό αριστούργημα που συνόδευσε ένα κινηματογραφικό αριστούργημα.

Ο ηγέτης – «Νονός» Βίτο και η πλοκή

Ο Δον Βίτο Κορλεόνε, γνωστός και ως ο «Νονός» βρίσκεται στο σπίτι του στη Νέα Υόρκη. Ο Bενιαμίν της οικογένειάς του, η Κόνι, μόλις παντρεύτηκε και γιορτάζουν το γάμο της. Παρόντες είναι και οι γιοι του Δον: Σόνι, Φρέντο και Μάικλ. Ο Μάικλ Κορλεόνε έχει αποστασιοποιηθεί από τις δουλειές της φαμίλιας, πράγμα το οποίο έχει δυσαρεστήσει τον πατέρα του.

Το σιτσιλιάνικο έθιμο θέλει την ημέρα του γάμου της κόρης ο πατέρας να μην μπορεί να αρνηθεί οποία χάρη του ζητηθεί. Έτσι, ο Νονός έχοντας στο πλευρό του τον Κονσιλιέρε του, Τομ Χάγκεν, δέχεται επισκέψεις. Κατά τη διάρκεια αυτών των συναντήσεων ακούγεται και μια από τις εμβληματικότερες φράσεις στην ιστορία του κινηματογράφου «Θα του κάνω μια πρόσφορα, την οποία δε μπορεί να αρνηθεί». Η φράση αυτή προοριζόταν για τον Τζακ Ουόλτζ, επικεφαλής μεγάλων κινηματογραφικών στούντιο. Ο Ουόλτζ αρνήθηκε να δώσει ένα ρόλο στο βαφτιστήρι του Δον, Τζόνι Φοντέιν.

Ο Νονός μέσω του Κονσιλιέρε του, έδωσε την προσφορά του, την οποία ο Ουόλτζ απέρριψε καθώς υποτίμησε τον Νονό. Μετά την άρνηση αυτή, ο επικεφαλής των στούντιο ξύπνησε ένα πρωί έχοντας στα πόδια του το κεφάλι του αγαπημένου του αλόγου. Αξίζει να σημειωθεί πως το κεφάλι ήταν αληθινό. Είχε αγοραστεί από σφαγείο αλόγων. Με τη σκηνή αυτή βλέπουμε τον τρόπο που επιλέγει ο Νονός να απαντήσει σε όσους δείχνουν ασέβεια και τον απορρίπτουν.

Μια απόρριψη όμως ήταν η αιτία να ξεκινήσει ένα πόλεμος ανάμεσα στη φαμίλια Κορλεόνε και τη φαμίλια Τατάλια. Ουσιαστικά ήταν ένας πόλεμος ανάμεσα σε εγκληματικές οργανώσεις. Ο Δον Βίτο αρνήθηκε την πρόταση του Βίρτζιλ Σολότζο να εμπλακεί με το εμπόριο ναρκωτικών. Υποστηρικτές του Σολότζο ήταν η οικογένεια Τατάλια.

Αποτέλεσμα της άρνησης αυτής ήταν η απόπειρα δολοφονίας του Δον. Νοσηλεύτηκε σε ιδιωτική κλινική, όπου προσπάθησαν εκ νέου να τον δολοφονήσουν μιας και στην πρώτη προσπάθεια απέτυχαν. Σκοπός της επίθεσης αυτής ήταν ο συμβιβασμός του Σόνι με τους Τατάλια, αφού όμως είχε πεθάνει ο Δον. Ο Βίτο Κορλεόνε επέζησε και αυτό σήμαινε μόνο ένα πράγμα: πόλεμο ανάμεσα στις φαμίλιες.

Ο Μάικλ Κορλεόνε αναλαμβάνει δράση

Ξαφνικά και προς έκπληξη της οικογένειας, ο Μάικλ Κορλεόνε προσφέρεται να εκτελέσει τον Σολότζο και έναν διεφθαρμένο αστυνομικό, τον ΜακΚλάσκι. Οι τρεις άντρες συναντιούνται σε ένα ιταλικό εστιατόριο και ο Μάικλ τους δολοφονεί εν ψυχρώ. Μετά το γεγονός αυτό, διαφεύγει στην Σικελία για να κρυφτεί από τους εχθρούς της φαμίλιας που θα ήθελαν να εκδικηθούν για τους φόνους. Εκεί παντρεύεται την πανέμορφη Απολλωνία Βιτέλλι. Η κοπέλα σκοτώθηκε αντί του Μάικλ όταν τον εντόπισαν και τοποθέτησαν βόμβα στο αυτοκίνητό του.

Ο Μάικλ επιστρέφει στην Αμερική. Ο αδερφός του Σόνι έχει σκοτωθεί σε ενέδρα που του έχουν στήσει άνθρωποι που δούλευαν για τη φαμίλια. Παντρεύεται την Κέι Άνταμς, την κοπέλα που είχε αφήσει φεύγοντας για τη Σικελία. Στην παρούσα φάση ο Δον Βίτο αναλαμβάνει το ρόλο του Κονσιλιέρε και στέκεται στο πλευρό του Μάικλ στο ξεκίνημα του, καθώς πλέον είχε τα ηνία της φαμίλιας. Ένα πρωινό, καθώς ο Δον Βίτο έπαιζε με τον εγγονό του στον κήπο, ξεψύχησε γαλήνια.

Ο Μάικλ κανονίζει τον πόλεμο που μαινόταν, απομακρύνει τους προδότες με αιματηρό τρόπο και γίνεται ο νέος Δον.
Χαρακτηριστική είναι η τελευταία σκηνή της ταινίας, όπου ο Κλεμένζα ασπάζεται το χέρι του Μάικλ και τον προσφωνεί Δον Κορλεόνε.

Δεύτερο Μέρος

Το 1974 έρχεται «Ο Νονός ΙΙ». Σε αυτή την ταινία βλέπουμε τα γεγονότα που ακολούθησαν της εγκατάστασης του Δον Βίτο Κορλεόνε στη Νέα Υόρκη από τη Σικελία. Ο Κόπολα μας παρουσιάζει με συνταρακτικό τρόπο πως ο Δον Βίτο εισήχθη στον κόσμο του εγκλήματος και έχτισε την αυτοκρατορία του.

Η εξουσία έχει περάσει στα χέρια του Μάικλ, όπως είδαμε στο τέλος της πρώτης ταινίας. Κατάφερε να ενδυναμώσει τη φαμίλια του και επεκτάθηκε με καζίνο στο Λας Βέγκας και στην Κούβα. Στην ταινία αυτή ο Κόπολα αναδεικνύει τη σκηνοθετική του μαεστρία. Παρουσιάζει δύο ιστορίες που κινούνται παράλληλα και καταφέρνει να μας καθηλώνει. Η μια ιστορία λαμβάνει χώρα στο παρελθόν και έχει πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ ντε Νίρο. Η δεύτερη ιστορία διαδραματίζει στο παρόν με πρωταγωνιστή τον Αλ Πατσίνο. Δύο κορυφαίοι ηθοποιοί χαρίζουν ερμηνείες που σημάδεψαν τον κινηματογράφο.

Στο δεύτερο μέρος της ταινίας «Ο Νονός» ο Κόπολα αναδεικνύει σε μικρότερο βαθμό τις γκανγκστερικές τακτικές της μαφίας και δίνει έμφαση στον ανθρώπινο νου. Μας παρουσιάζει με τον δικό του τρόπο την πορεία του καπιταλισμού στην Αμερική, τον τρόπο που οικονομικά ισχυροί άντρες ήταν ικανοί να επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις μιας χώρας. Ακόμα, δεν ξεχνά να αφήσει διάχυτη τη σημασία των μεταναστών για την ανάπτυξη της Αμερικής αλλά και το πώς ο νέος τους τόπος τους παρασύρει στο «αμερικανικό όνειρο». Η ταινία απέσπασε έξι Όσκαρ. Ένα εξ αυτών ήταν το Όσκαρ του Ρόμπερτ ντε Νίρο για τη συγκλονιστική ερμηνεία του.

Το κύκνειο άσμα της τριλογίας

Το 1990 κάνει την εμφάνισή του «Ο Νονός ΙΙΙ». Πλέον, ο Μάικλ Κορλεόνε αγωνίζεται για δύο πράγματα: την αναζήτηση διαδόχου και την απομάκρυνση της οικογένειάς του από το έγκλημα.

Ο γιος του Μάικλ δεν θέλει να έχει καμία επαφή με τις ασχολίες του πατέρα του, έχει επιλέξει να ακολουθήσει την καριέρα σολίστα. Η κόρη του, Μαίρη, φαίνεται να είναι η καταλληλότερη διάδοχος. Ο Άντι Γκαρσία κάνει την εμφάνισή του στην ταινία αυτή. Είναι ο Βίνσεντ, ο νόθος γιος του αποθανόντος Σόνι Κορλεόνε, που έχει κληρονομήσει τον έντονο χαρακτήρα του πατέρα του.

Ο Βίνσεντ συνδέεται ερωτικά με την Μαίρη, πράγμα το οποίο δεν ευχαριστεί τον Νονό. Ο Μάικλ προσπαθεί να νομιμοποιήσει τις επιχειρήσεις του και να απεμπλακεί από το έγκλημα. Πόσο εύκολα όμως μια μαφιόζικη φαμίλια που στήριξε την ύπαρξη και την ανάπτυξη της στο έγκλημα μπορεί να ξεφύγει από τις πράξεις της;

Στην ταινία αυτή εντοπίζουμε την έντονη εγκληματική δράση που είδαμε στο πρώτο μέρος του Νονού. Η δύναμη του Μάικλ Κορλεόνε επηρεάζει ως και το Βατικανό. Ο Βίνσεντ ακολουθεί κατά κάποιο τρόπο την σειρά των ενεργειών που ακολούθησε και ο Μάικλ πριν γίνει επίσημα ο Νονός. Κάνει μια κάθαρση της φαμίλιας από τους προδότες και πράττει τα απαραίτητα για να διοικήσει τη φαμίλια και να την οδηγήσει σε μεγαλύτερη ευημερία.

Η Μαίρη σκοτώνεται σε μια σύρραξη και κατά λάθος από τα χέρια του πατέρα της.  Τη στιγμή που ξεψυχά ο Αλ Πατσίνο μας δίνει μια συγκλονιστική σκηνή καθώς τον βλέπουμε να κραυγάζει σπαρακτικά χάνοντας την κόρη του. Η ταινία τελειώνει δείχνοντας το Μάικλ Κορλεόνε σε βαθιά γεράματα να περιμένει το τέλος του.

Παρακάτω βλέπουμε τη σκηνή όπου ο Μάικλ Κορλεόνε γίνεται ο νονός του παιδιού της αδερφής του, Κόνι. Κατά τη διάρκεια της βάφτισης ο Μάικλ έχει διατάξει να εκτελεστούν οι προδότες της φαμίλιας του και οι αρχηγοί των αντιπάλων οικογενειών.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:

The Godfather/www.britannica.com/ Τελευταία επίσκεψη 8.11.2020

Ο Νονός 2/www.culture21century.gr/ Τελευταία επίσκεψη 10.11.2020

Το παρασκήνιο της ταινίας «Ο Νονός» -Η απίστευτη λεπτομέρεια που σοκάρει
/www.iefimerida.gr/ Τελευταία επίσκεψη 12.11.2020