Βρισκόμαστε στη Ζάτουνα της Γορτυνίας. Είναι Κυριακή των Βαΐων, 20 Απριλίου 1913. Είναι γιορτινή μέρα για όλους, περισσότερο όμως για την οικογένεια του Νίκου Φωτόπουλου και της Άννας Παπαδοπούλου, η οποία καταγόταν από το Αίγιο. Η οικογένεια υποδέχεται το νεότερο μέλος της, τον μικρό Δημήτρη. Αυτό το παιδάκι θα γίνει αργότερα ένας από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς του ελληνικού κινηματογράφου, ο γνωστός Μίμης Φωτόπουλος.
Τα παιδικά και νεανικά χρόνια του Μίμη Φωτόπουλου
Τα παιδικά χρόνια του Μίμη Φωτόπουλου χαρακτηρίζονται δύσκολα. Μικρός ακόμα σε ηλικία έχασε τον πατέρα του, ο οποίος γύρισε από τον πόλεμο του 1912 – 1913 άρρωστος από φυματίωση και μέσα σε 40 μέρες από την επιστροφή του πέθανε. Η μητέρα του, μια γυναίκα αξιόλογη και με πολύπλευρο ταλέντο, μετακόμισε με τον Μίμη και τον αδερφό του στα Εξάρχεια. Σε αυτή την περιοχή ο Μίμης Φωτόπουλος έδωσε τα πρώτα δείγματα καλλιτεχνικών ανησυχιών. Μαζεύοντας τους φίλους του στην αυλή του σπιτιού του οργάνωνε και έπαιζε Καραγκιόζη.
Παρά την φτώχεια της οικογένειάς του, ο Φωτόπουλος έμαθε γαλλικά και βιολί. Φιλομαθής καθώς ήταν, ξόδευε όλο του το χαρτζιλίκι στην αγορά λογοτεχνικών βιβλίων.
Όταν έφτασε σε ηλικία σπουδών, μπήκε στην Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και παράλληλα φοιτούσε και στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, το οποίο τότε λεγόταν Βασιλικό Θέατρο. Στο πανεπιστήμιο παρακολούθησε μαθήματα μέχρι και το Β’ έτος, το 1933, καθώς στην συνέχεια τον κέρδισε ο καλλιτεχνικός χώρος.
Τα πρώτα καλλιτεχνικά βήματα
Εμφανίστηκε στην πρώτη του θεατρική παράσταση το 1932, σε ηλικία 19 ετών. Ήταν η παράσταση «Λοκαντιέρα», με τον θίασο Κουνελάκη. Δύο χρόνια μετά, το 1934, πηγαίνει για πρώτη φορά περιοδεία, με τον θίασο «Δράματος, κωμωδίας, κωμειδυλλίου και επιθεωρήσεως» του Θεμιστοκλή Νέζερ. Εκεί είχε τον ρόλο του αντιγραφέα και 5ου στη σειρά κωμικού, τηρώντας την αυστηρή ιεραρχία που υπήρχε τότε στα θέατρα.
Πριν ακόμα τον πόλεμο του 1940, ο Μίμης Φωτόπουλος έκανε και ένα πέρασμα από το βαριετέ και το θέατρο της κυρίας Κατερίνας, όπου παρουσιάζονταν πολεμικές επιθεωρήσεις και μουσικές ηθογραφίες. Στην συνέχεια έκανε μεταγραφή στον θίασο Αργυρόπουλου, ερμηνεύοντας τον ρόλο του Άσλαξεν στο έργο «Εχθρός του λαού» του Ερρίκου Ίψεν.
Ο Μίμης Φωτόπουλος τη δεκαετία του 1940
Πέρα από την καλλιτεχνική του δράση, κατά την διάρκεια του πολέμου του 1940, ο Μίμης Φωτόπουλος είχε και συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση και στον ΕΑΜ. Υπήρξε μέλος στον θίασο των Ενωμένων Καλλιτεχνών, μια ομάδας ηθοποιών που προετοίμασαν μέσα από τα έργα τους τις ιδέες της Αριστεράς και ήδη από το 1944 συμμετείχε σε παραστάσεις, οι οποίες γίνονταν κυρίως σε υπόγεια θέατρα. Λόγω των σπουδών του στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, αλλά και των μαθημάτων που είχε παρακολουθήσει στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Φωτόπουλος είχε έναν περισσότερο διαφωτιστικό ρόλο. Ο κόσμος για τον οποίο μιλούσε ήταν ένας δίκαιος κόσμος και έδινε έμπνευση.
Φτάνοντας η περίοδος των Δεκεμβριανών γεγονότων, ήρθε η στιγμή και για τον ίδιο να συλληφθεί. Ήταν παραμονή Πρωτοχρονιάς, το 1944, όταν συνελήφθη από τους Βρετανούς και εξορίστηκε στην Ελ Ντάμπα της Αιγύπτου. Επέστρεψε από την εξορία τον Μάρτιο του 1945. Αυτή η περίοδος ήταν από τις πιο δύσκολες στην ζωή του και την θυμόταν μέχρι το τέλος.
Η ζωή του μετά τον πόλεμο
Ο Μίμης Φωτόπουλος παντρεύτηκε την γυναίκα της ζωής του, Μαργαρίτα Τσάλα, το 1947. Μαζί αποκτήσανε δύο κόρες, την Άννα και την Μαρία. Συνέχιζε όμως να δραστηριοποιείται καλλιτεχνικά στον χώρο του θεάτρου. Το 1948 συμμετέχει στην επιθεώρηση «Άνθρωποι – άνθρωποι» των Αλέκου Σακελλάριου και Χρήστου Γιαννακόπουλου, μαζί με άλλους επίσης σπουδαίους ηθοποιούς, όπως ο Ορέστης Μακρής, ο Κυριάκος Μαυρέας, ο Χρήστος Τσαγανέας, ο Ντίνος Ηλιόπουλος και η Σπεράντζα Βρανά. Αυτή η παράσταση είναι που έκανε διάσημο τον Φωτόπουλο και για πρώτη φορά ακούγεται εδώ η χαρακτηριστική ατάκα «Και μετά θα κάάάθεσαι!», η οποία τον ακολούθησε σε όλη την υπόλοιπη καριέρα του.
Η χρονιά του 1948 είναι σημαντική για τον Μίμη Φωτόπουλο καθώς την χρονιά εκείνη κάνει και την πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο με την ταινία «Μαντάμ Σουσού» του Νίκου Τσιφόρου. Ακολουθούν την ίδια χρονιά οι ταινίες ‘«Χαμένοι άγγελοι» και «Οι Γερμανοί ξανάρχονται» από την εταιρεία Φίνος Φιλμ. Με αυτή την εταιρεία ο Μίμης Φωτόπουλος υπέγραψε την επόμενη δεκαετία, του 1950, συμβόλαιο αποκλειστικής συνεργασίας και γύρισε 14 ταινίες. Είναι ο πρώτος που θα υπογράψει ένα τέτοιο συμβόλαιο με την εταιρεία.
Η δεκαετία του 1950 είναι ιδιαίτερα επιτυχημένη για τον Μίμη Φωτόπουλο, καθώς είναι πια ένας από τους πιο δημοφιλείς ηθοποιούς. Το 1952 μάλιστα έχει και δικό του θίασο, με τον οποίο ξεκινάει για πρώτη φορά περιοδείες και εκτός Ελλάδας, σε Αμερική, Γερμανία, Αίγυπτο, Κύπρο και Τουρκία. Το 1960 αρχίζει να ασχολείται και με την σκηνοθεσία.
Μίμης Φωτόπουλος – Συνεργασίες σε θέατρο και κινηματογράφο
Κατά την διάρκεια της λαμπρής καριέρας του στο χώρο, ο Μίμης Φωτόπουλος συνεργάστηκε με πολλούς θιάσους και με όλα τα μεγάλα ονόματα του χώρου. Κορυφαίες στιγμές ήταν οι συνεργασίες του με το Θέατρο Τέχνης και το Εθνικό Θέατρο. Εμφανίστηκε στο έργο του Τσέχοφ «Βυσσινόκηπος» το 1939 με τον τότε πρωτοεμφανιζόμενο θίασο του Κάρολου Κουν, στις «Αγριόπαπιες» του Ίψεν στο Θέατρο Τέχνης και το 1956 στο «Όνειρο καλοκαιρινής νυκτός» του Σαίξπηρ στο θέατρο του Βασιλικού Κήπου. Για πολλά χρόνια συνεργάστηκε και με τον Ντίνο Ηλιόπουλο.
Εκτός από σπουδαίος θεατρικός ηθοποιός, ο Μίμης Φωτόπουλος διέγραψε λαμπρή πορεία και στον κινηματογράφο. Θα αφήσει εποχή η ερμηνεία του στην ταινία «Το Σοφεράκι» το 1953. Εκεί είχε τον ρόλο ενός ταξιτζή εργένη και αγνού μάγκα. Αυτός ο ρόλος θα τον καθιερώσει στις συνειδήσεις των συναδέλφων του ως τον πιο ταλαντούχο μάγκα της χώρας. Ένα ακόμα ρεσιτάλ ερμηνείας θα δώσει και στην ταινία του 1957 «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο», όπου μαζί με τον συμπρωταγωνιστή του, Βασίλη Αυλωνίτη, θα παραμείνουν στις καρδιές του κοινού ως οι δυο αγαπημένοι του λατερνατζήδες.
Διατηρώντας το λαϊκό αλλά και μάγκικο προφίλ του, ερμήνευσε τον αυστηρό πατέρα στην ταινία «Ο Θόδωρος και το Δίκαννο» το 1962. Η ταινία αυτή είναι η τελευταία που γύρισε με την Φίνος Φιλμ και άφησε εποχή με την ατάκα του Φωτόπουλου «το δίιιικανο», την οποία ο μεγάλος αυτός κωμικός την έλεγε μοναδικά με τον δικό του τρόπο. Η ατάκα όμως που ταυτίστηκε με το πρόσωπο του Μίμη Φωτόπουλου, και την οποία πρωτοείπε στο θέατρο, θα ακουστεί τώρα και σε κινηματογραφική ταινία. Η ταινία αυτή είναι «Ο ουρανοκατέβατος» και η ατάκα φυσικά το «Και μετά θα κάάάθεσαι!». Συνολικά γύρισε 101 ταινίες, σε 2 από τις οποίες είχε γράψει και το σενάριο.
Δεν μπορούμε όμως να ξεχάσουμε και την χαρακτηριστική ερμηνεία του στο έργο «Δον Καμίλλο», το οποίο προβλήθηκε στην τηλεόραση. Η τελευταία του εμφάνιση στο θέατρο έγινε το 1984 στην επιθεώρηση «Μια στο Καστρί και μια στο πέταλο» μαζί με τον Λάκη Λαζόπουλο.
Μίμης Φωτόπουλος, ο καλλιτέχνης
Ο Μίμης Φωτόπουλος ήταν ένα πολύπλευρο ταλέντο. Κάθε πτυχή της ζωής του την συνόδευε με μια μορφή τέχνης, ανεξάρτητα από το πόσο εύκολη ή δύσκολη ήταν η περίσταση. Έτσι, λοιπόν, την περίοδο της Δικτατορίας, έχοντας μείνει μόνος με τις δύο κόρες του, αφού η γυναίκα του είχε εξοριστεί στην Γυάρο, στράφηκε προς την ζωγραφική. Σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία στην τέχνη του κολάζ με την χρήση των ψηφίδων από γραμματόσημα. Δημιούργησε μεγάλο αριθμό πινάκων, διοργανώθηκαν 10 εκθέσεις με τα έργα του και έχει πουλήσει πάνω από 100 πίνακες.
Επίσης έγραψε 7 βιβλία, 4 από τα οποία είναι ποιητικές συλλογές (1940 – «Μπουλούκια», 1960 – «Ημιτόνια», 1961 – «Σκληρά τριολέτα», 1976 – «θάνατος των ημερών») και 3 αυτοβιογραφικά (1958 – «25 χρόνια θέατρο», 1965 – «Το ποτάμι της ζωής μου» και «Ελ Ντάμπα – Όμηρος των Εγγλέζων»), και ακόμα 2 θεατρικά έργα, τα οποία έχουν ανέβει (1966 – «Ένα κορίτσι στο παράθυρο» και 1976 – «Πελοπίδας ο καλός πολίτης»).
Η αναγνώριση και το τέλος του Μίμη Φωτόπουλου
Ο Μίμης Φωτόπουλος υπήρξε πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του κινητού θεάτρου «Άρμα Θέσπιδος», μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Ελευθέρου Θεάτρου. Έχει λάβει δύο παράσημα, τον Χρυσό Σταυρό του Γεωργίου Α’ και τον Σταυρό του Αποστόλου Μάρκου από το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας, για την συνολική του προσφορά.
Λόγιος και ταυτόχρονα βαθιά λαϊκός άνθρωπος, καλλιτέχνης διαχρονικός και πολύπλευρός, είχε ένα εντελώς προσωπικό λαϊκό ύφος και χρησιμοποιούσε αυτοσχεδιασμούς πάντα με εύστοχο τρόπο. Χάρη στην μεγάλη του μόρφωση και την καλλιτεχνική του παιδεία, έδωσε αξέχαστες ερμηνείες με το αμίμητο στυλ του σε ρόλους λαϊκού μάγκα.
Ο Μίμης Φωτόπουλος έφυγε ξαφνικά από την ζωή από ανακοπή καρδιάς σε ηλικία 73 ετών, στις 29 Οκτωβρίου 1986. Στο δήμο Αμαρουσίου, όπου ήταν δημότης, ο Δημοτικός Κινηματογράφος φέρει το όνομά του.
Στο βίντεο που ακολουθεί βλέπουμε ένα απόσπασμα από την ταινία «Ο Θόδωρος και το δίκανο». Εδώ ακούγεται και η χαρακτηριστική φράση «το δίίίίκανο!», μια από τις ατάκες με τις οποίες έχει μείνει στις καρδιές μας.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
Μίμης Φωτόπουλος, Ανακτήθηκε από http://finosfilm.com/movies/artistView/95. Τελευταία προσπέλαση 10-10-19
Μίμης Φωτόπουλος: Η ζωή & το έργο του, Ανακτήθηκε από https://www.ogdoo.gr/erevna/thema/mimis-fotopoulos-i-zoi-to-ergo-tou. Τελευταία προσπέλαση 10-10-19
Μίμης Φωτόπουλος, Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AF%CE%BC%CE%B7%CF%82_%CE%A6%CF%89%CF%84%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82. Τελευταία προσπέλαση στις 12-10-19
Βιογραφίες – Μίμης Φωτόπουλος – Σαν σήμερα, Ανακτήθηκε από https://www.sansimera.gr/biographies/48. Τελευταία προσπέλαση 12-10-19
Μίμης Φωτόπουλος: Ο σοφός μάγκας του ελληνικού σινεμά, Ανακτήθηκε από https://tvxs.gr/news/san-simera/mimis-fotopoylos-o-sofos-magkas-toy-ellinikoy-sinema. Τελευταία προσπέλαση 12-10-19
Καρνής, Λ. (2018). Εικαστικός, ιδεαλιστής, μάγκας: ο Μίμης Φωτόπουλος έφυγε σαν σήμερα. Αναρτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.cnn.gr/style/psyxagogia/story/152567/eikastikos-idealistis-magkas-o-mimis-fotopoylos-efyge-san-simera. Τελευταία πρόσβαση 12-10-19
