Μανώλης Γλέζος: Η προσωποποίηση ενός ήρωα στα μάτια ενός επαναστάτη

Δυστυχώς, αυτό ελπίζουμε: ότι οι ήρωες δεν λένε ποτέ «αντίο». Όμως, στις 30 Μαρτίου 2020 ο  Μανώλης Γλέζος – «ο πρώτος παρτιζάνος της Ευρώπης , όπως χαρακτηρίστηκε από τον τότε πρόεδρο της Γαλλίας Σαρλ ντε Γκωλ – έκλεισε τα μάτια του για τελευταία φορά σε ηλικία 98 χρόνων βυθίζοντας σε πένθος ένα ολόκληρο έθνος. Ένας άνθρωπος που είχε καταδικαστεί 28 φορές για την πολιτική και αντιστασιακή του δράση, που πάλευε για τα δικαιώματα των ανθρώπων, που αγωνιζόταν για τις αξίες της δημοκρατίας και της ελευθερίας και που ρίσκαρε επανειλημμένα την ζωή του για την υπεράσπιση της πατρίδος.

Σωματικώς μπορεί να απουσιάζει, ψυχικώς όμως θα συνοδεύει κάθε ανάμνηση του παρελθόντος αλλά και κάθε αγώνα του παρόντος για την διεκδίκηση ενός καλύτερου μέλλοντος για την Ελλάδα. Αριστερός ή κομμουνιστής… δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Πάνω από όλα ήταν Έλληνας. Η διαχρονική του αξία είναι αυτή που συσπειρώνει γύρω από το πρόσωπό του τον θαυμασμό όλου του πολιτικού κόσμου.

Μανώλης Γλέζος: Ένας υπηρέτης  του λαού

Απαξιώνοντας το χρήμα και τα πλούτη, λοιδορώντας κάθε ανάμειξη με την εξουσία και παραμένοντας πιστός στις αντιλήψεις του, ο Μανώλης Γλέζος ήξερε από νωρίς τι ήθελε να αφήσει ως κληρονομιά: την πίστη στις αρχές της δημοκρατίας και την αφοσίωση στην προάσπιση της Ελλάδος, την χώρα που αγάπησε όσο τίποτε άλλο. Η διαδρομή του στα κοινά ξεκινά από τα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά όταν, όντας μαθητής Γυμνασίου, οργάνωνε αντιφασιστικούς αγώνες με στόχο την απελευθέρωση των Δωδεκανήσων από την ιταλική κατοχή, αλλά και την αποτίναξη της μεταξικής δικτατορίας. Το 1940, στις απαρχές του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, ζήτησε να ενταχθεί στον στρατό πολεμώντας στο αλβανικό μέτωπο, αλλά η πρότασή του απορρίφθηκε λόγω του νεαρού της ηλικίας του. Εντούτοις, δέχτηκε να προσφέρει εθελοντική εργασία στο Ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών – αποδεχόμενος έστω αυτή την ισχνή, κατά τον ίδιο, συνεισφορά στην πατρίδα.

Με το πέρασμα του χρόνου, η σκέψη του ωρίμαζε και το πνεύμα του οργίαζε. Κατά την περίοδο της Κατοχής η δράση του έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ελληνική κοινωνία προσφέροντας τις υπηρεσίες του στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και συμμετέχοντας σε διάφορα απελευθερωτικά κινήματα. Η ζωή του μέχρι εκείνο το σημείο, όμως, βρισκόταν «στην σκιά του υπογείου». Ήταν απλώς ένας από τους πολλούς αφανείς αγωνιστές της εποχής. Ώσπου ξημέρωσε η 31^η Μαΐου του 1941. Σε εκείνο το σημείο γράφτηκε μία καινούργια ιστορία.

Καταρρίπτοντας το τέρας του Ναζισμού

Το πρωινό της 31^ης Μαΐου 1941 ήταν ένα συνηθισμένο πρωινό όπως όλα τα προηγούμενα της Αθήνας. Ο ήλιος ήταν φωτεινός, τα πουλιά κελαηδούσαν, οι γειτονιές ήταν ήσυχες, η Ακρόπολη έμοιαζε … για μια στιγμή. Είναι δυνατόν; Κάτι λείπει από την Ακρόπολη. Καμία σημαία δεν κυματίζει πλέον. Οι Γερμανοί φρουροί δεν μπορούν να πιστέψουν αυτό που αντικρίζουν: «Πώς είναι δυνατόν να απουσιάζει η σβάστικα;». Άραγε, πώς είναι δυνατόν;

Η ιστορία έχει ως εξής: όλα ξεκίνησαν την νύχτα της 30^ης Μαΐου. Ήταν ήσυχο βράδυ. Σχεδόν ξημέρωνε. Δύο νεαροί άνδρες καταφέρνουν να εισβάλλουν στην Ακρόπολη Αθηνών κυριολεκτικά κάτω από τα μάτια της ναζιστικής φρουράς και καθώς πλησιάζουν στον ιερό βράχο… ξαφνικά συμβαίνει το απίθανο. Δίχως να γίνουν αντιληπτοί από κανέναν, αφαιρούν την Γερμανική πολεμική σημαία του Γ’ Ράιχ και με αυτή την τολμηρή κίνηση χαράσσουν τα ονόματά τους με χρυσά γράμματα στην παγκόσμια ιστορία για την αντίσταση κατά της χιτλερικής κατοχής. Τα ονόματα των δύο ανδρών: Μανώλης Γλέζος και Απόστολος Σάντας. Το ηρωικό αυτό εγχείρημα πυροδότησε τον ενθουσιασμό όσων αγωνίζονταν κατά του ναζισμού στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Μηνύματα θαυμασμού και αλληλεγγύης καταφθάνουν από λαμπρές προσωπικότητες, όπως ο Πικάσσο, ο Σαρλ ντε Γκωλ και ο Αλμπέρ Καμύ. Οι γερμανικές αρχές αρκέστηκαν στο να αναφέρουν πως

υπεξηρέθη η επί της Ακροπόλεως κυματίζουσα γερμανική πολεμική σημαία παρ’ αγνώστων δραστών

και στη συνέχεια επέβαλαν στους καταζητούμενους μάρτυρες την ποινή του θανάτου. Ύστερα από την σύλληψή τους, οι δύο άνδρες οδηγήθηκαν στις φυλακές Αβέρωφ όπου και υπέστησαν απάνθρωπα βασανιστήρια. Μάλιστα, ο Γλέζος εξαιτίας των βασανιστηρίων προσβλήθηκε από φυματίωση βαριάς μορφής και η εξαθλιωμένη κατάσταση της υγείας του τον οδήγησε στην αποφυλάκισή του. Το γεγονός αυτό, όμως, δεν αποτέλεσε αφορμή για να σταματήσει να αγωνίζεται.

Ένα απέραντο κυνηγητό

Εφόσον ξέφυγε από τα χέρια των ναζιστών και των φασιστών, βρέθηκε ξαφνικά στα χέρια των δημοκρατών. Μετά το τέλος της Κατοχής, ξέσπασε ένας εμφύλιος πόλεμος που συνόδευσε την ελληνική κοινωνία για πολλές γενιές. Όλο το ελληνικό έθνος διαχωρίστηκε σε δεξιούς και αριστερούς, φιλελεύθερους και κομμουνιστές, εθνοκάπηλους και εθνομηδενιστές,  καιροσκόπους των ΗΠΑ και κατασκόπους της ΕΣΣΔ. Ο Μανώλης Γλέζος και οι συνεργάτες του διώχθηκαν ως αριστερόφρονες και αντιμετώπισαν διάφορες ποινές. Συνολικά, «ο πρώτος παρτιζάνος» πέρασε 12 χρόνια από την ζωή του στην φυλακή μέσα από μία πληθώρα δικών, ενώ 3 φορές καταδικάστηκε σε θάνατο. Η πλειονότητα των κατηγοριών αφορούσε κατασκοπεία υπέρ της ΕΣΣΔ και προσπάθειες συνεργασίας με το τότε παράνομο ΚΚΕ. Μάλιστα, η κατάσταση του εμφυλίου πολέμου είχε λάβει τόσο έντονες διαστάσεις στην Ελλάδα που έφθασε στο σημείο όσοι θεωρούνταν κομμουνιστές να δικάζονται σε στρατοδικείο.

Ωστόσο, η χρονική διάρκεια φυλάκισης του εθνικού επαναστάτη απέχει πολύ από τις επιβληθείσες ποινές. Η πλειονότητα των ποινών που δέχτηκε ήταν ισόβια κάθειρξη. Πώς κατάφερε, λοιπόν, να παραμείνει στην φυλακή για τόσο περιορισμένο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με την αυστηρότητα των ποινών;

Η διεθνής πνευματική αφρόκρεμα στο πλευρό του Γλέζου

Όπως κάθε πραγματικός επαναστάτης, το πρώτο και τελευταίο κατόρθωμα ως το τέλος της ζωής του είναι να έχει το λαό με το μέρος του. Να γοητεύει, να παρασύρει, να εμπνέει και να παρακινεί. Δεδομένου του υψηλού βεληνεκούς του συγκεκριμένου αγωνιστή, η υπόθεση πήρε παγκόσμια έκταση. Η δε κατακραυγή του ελληνικού λαού και η κινητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης ήταν τόσο έντονη που οδήγησε στη μη εκτέλεση των προαναφερθέντων αποφάσεων. Ταυτόχρονα, έλαβε χώρα μια πρωτοφανής κοινωνική δράση που είχε σκοπό να θέσει ένα τέλος στους πολιτικούς διωγμούς και στα στρατοδικεία που ουσιαστικά υπέσκαπταν τα θεμέλια της δημοκρατίας. Στην συγκεκριμένη δράση, μάλιστα, συμμετείχαν προσωπικότητες κάθε πολιτικού ρεύματος από τον συντηρητισμό μέχρι τον ριζοσπαστισμό. Από τον στρατάρχη Βοροσίλωφ μέχρι τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ, από τον Χρουστσόφ μέχρι τον Φρανσουά Μιττεράν, κάθε λογής ιδεολογικοί αντίπαλοι ενώθηκαν γύρω από το πρόσωπο του Γλέζου για να υπερασπιστούν την γενναιότητα μιας αξιοπρεπούς φυσιογνωμίας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος Αλμπέρ Καμύ – ιδεολογικά αντίθετος με τον Μανώλη Γλέζο – ο οποίος σε επιστολή του προς τον τότε Έλληνα πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή επεσήμανε:

Πέρα από κάθε κομματικό πνεύμα, θα ήθελα να σας εκφράσω τα συναισθήματα με τα οποία οι ελεύθεροι Γάλλοι διανοούμενοι παρακολουθούν την υπόθεση Γλέζου. Η φιλία και το χρέος της προσωπικής ευγνωμοσύνης που αισθανόμαστε για τη χώρα σας μας οδηγούν να πάρουμε θέση στην υπόθεση αυτή. Απευθύνοντας έκκληση στα πιστεύω σας περί δικαιοσύνης, θα ήμασταν ευγνώμονες εάν θελήσετε να δείξετε ευμένεια ως προς τον διανοούμενο [Γλέζο], του οποίου δεν ασπάζομαι τις πεποιθήσεις μεν, αλλά θεωρώ ότι η γενναιότητα του είναι άξια, αν μη τι άλλο, εκτίμησης.

Ένας αγωνιστής των πράξεων ανάμεσα σε «επαναστάτες του καναπέ»

Ο Μανώλης Γλέζος δεν φημιζόταν για την καλοσύνη των λέξεων αλλά για την ουσία των πράξεων. Εκφράζοντας δημόσια τα «πιστεύω» του δίχως να υπολογίζει το εκάστοτε κόστος, πάλευε για το δίκαιο των ανθρώπων και αγωνιζόταν για την ελευθερία των λαών. Μάλιστα, το 1999 συμμετείχε ως φίλαθλος στον ιστορικό αγώνα ανάμεσα σε ΑΕΚ και Παρτιζάν στο Βελιγράδι που ουσιαστικά αποτελούσε μία ένδειξη διαμαρτυρίας εν μέσω βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ στην Σερβία. Όταν όλοι οι άλλοι υποστήριζαν με ένθερμο τρόπο την πρωτοβουλία της ΑΕΚ και κατέκριναν βαθύτατα την συγκεκριμένη πράξη του ΝΑΤΟ μπροστά στην τηλεόραση με μία παγωμένη μπύρα στο χέρι, ο Μανώλης Γλέζος – σε ηλικία τότε 77 χρόνων αλλά με ψυχή εφήβου – πρωτοστατούσε στις εν λόγω κινητοποιήσεις. Αυτό είναι εξάλλου που τον έκανε τόσο σπουδαίο άνθρωπο. Το αδέκαστο θάρρος και το ακέραιο ήθος του.

Μανώλης Γλέζος: Μια προσωπικότητα που συνεπήρε τα πλήθη

Σε ένα κόσμο πνιγμένο από το «ηθικόμετρο» των δήθεν κομμουνιστών και το υπεροπτικό φαίνεσθαι των αριστερών, ο Γλέζος εξακολουθεί να δίνει μαθήματα πολιτικού ήθους και πολιτισμού, τιμώντας την πραγματική σημασία της αριστεράς και το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση κάθε πολιτικής οντότητας. Με την απαράμιλλη ευγένεια και την ασύγκριτη τόλμη του, μάγεψε τον ελληνικό λαό, ο οποίος αντίκρισε στα μάτια του την ενσάρκωση μιας αυθεντικής και γνήσιας ψυχής. Ήταν δε τόσο αντικειμενικός και ακριβοδίκαιος που ρίσκαρε την παρουσία του στο ΚΚΕ – από το οποίο τελικώς αποχώρησε – όταν το 1968 κατέκρινε την επέμβαση της Σοβιετικής Ένωσης στην Τσεχοσλοβακία. Γιατί ο ίδιος δεν ένιωθε μέλος μιας αγέλης που έπρεπε να ακολουθήσει με κάθε κόστος. Γιατί δεν εκμεταλλεύτηκε κανένα αξίωμα και καμία διάκριση. Γιατί δεν αποτελούσε απλώς ένα αντιστασιακό σύμβολο · αποτελούσε «ιδέα». Ήταν ο πρώτος και ο τελευταίος παρτιζάνος της Ευρώπης.

Περί Μανώλη Γλέζου και λοιπών ηρώων

Στις μέρες μας κάποιοι φοβούνται πως με ένα «ΌΧΙ» σε δυσμενή μέτρα για τον λαό ρισκάρουν το μέλλον της χώρας· και γι’αυτό καλύτερα να συμβιβαστούν. Κάποιοι φοβούνται πως με το να διεκδικήσουν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας διακινδυνεύουν την δουλειά τους· και γι’αυτό καλύτερα να σωπάσουν. Κάποιοι φοβούνται να τα βάλουν με τους δυνατούς γιατί τρέμουν για την ζωή τους· και γι’αυτό καλύτερα να μην προκαλούν. Υπάρχουν και κάποιοι άλλοι όμως. Κάποιοι που δεν φοβούνται να πολεμήσουν για την πατρίδα. Κάποιοι που δεν φοβούνται να κατεβάσουν την χιτλερική σημαία από τον βράχο της Ακρόπολης και να υψώσουν την ελληνική. Κάποιοι που δεν φοβούνται να αντιμετωπίσουν ένα ναζιστικό καθεστώς όσες φορές και αν καταδικαστούν σε θάνατο. Αυτοί οι «κάποιοι» όμως λιγοστεύουν και με τον καιρό όλοι γινόμαστε πιο φτωχοί, πιο ευκολόπιστοι… πιο φοβισμένοι.

Στο απόσπασμα που ακολουθεί διακρίνεται η λαμπρή συμβολή του Μανώλη Γλέζου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την περίοδο του 2015 όταν μαχόταν για την υπεράσπιση των ελληνικών συμφερόντων διεκδικώντας να υπερισχύσει το δίκαιο στην πραγματικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:

Βιογραφίες/Πολιτική: Μανώλης Γλέζος. (2020). Ανακτήθηκε από www.sansimera.gr/biographies/965 (τελευταία πρόσβαση 27/04/2020)

Μανώλης Γλέζος, ανακτήθηκε από el.wikipedia.org/wiki/Μανώλης_Γλέζος , τελευταία πρόσβαση 27/04/2020