Η «Κρίση των πυραύλων της Κούβας» («Cuban Missile Crisis») έλαβε χώρα στις 14 Οκτωβρίου 1962. Ήταν μια στρατιωτική αντιπαράθεση ιστορικής σημασίας, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση έφτασαν πολύ κοντά σε πυρηνικό πόλεμο. Η κρίση ξέσπασε, όταν σοβιετικοί πύραυλοι με πυρηνικές κεφαλές, εγκαταστάθηκαν στο έδαφος της Κούβας και πιο συγκεκριμένα στον Κόλπο των Χοίρων. Αυτό θεωρήθηκε ως απάντηση στην εγκατάσταση αμερικανικών πυρηνικών πυραύλων στην Αγγλία, Ιταλία και Τουρκία. Η δραματική κρίση, ουσιαστικά, διαδραματίστηκε σε επίπεδο Λευκού Οίκου και Κρεμλίνου, και είχε διάρκεια 13 ημερών. Τα επικοινωνιακά λάθη που γίναναν και από τις δύο πλευρές ήταν πολλά.
Ο Κένεντι και η διαχείρηση της «Κρίσης των πυραύλων»
Βρισκόμαστε στη περίοδο που οι ΗΠΑ δεν κατάφεραν να ανατρέψουν το καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα με την εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων. Τον Ιούλιο του 1962, ο Σοβιετικός, Νικήτα Χρουστσόφ, είχε καταλήξει σε μυστική συμφωνία με τον Κάστρο, για την τοποθέτηση Σοβιετικών πυρηνικών πυραύλων, με το σκεπτικό πως η επεκτατική πολιτική των ΗΠΑ έπρεπε να σταματήσει.
Σε τηλεοπτικό διάγγελμα που έκανε στις 22 Οκτωβρίου 1962 ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ, John F. Kennedy, ενημέρωσε τους αμερικανούς πολίτες για την παρουσία των πυραύλων και την απόφαση του να προχωρήσει σε ναυτικό αποκλεισμό γύρω από την Κούβα, ἐτσι ώστε να διασφαλίσει ότι θα έπραττε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό, για την εθνική ασφάλεια. Ο τόνος του προέδρου ήταν πολύ αυστηρός και το μήνυμα αδιαμφισβήτητο.
«Θα είναι πολιτική αυτού του έθνους να θεωρεί κάθε πυρηνικό πύραυλο που εκτοξεύεται από την Κούβα εναντίον οποιουδήποτε έθνους στο Δυτικό Ημισφαίριο ως επίθεση των Σοβιετικών. Ένωση για τις Ηνωμένες Πολιτείες, απαιτώντας πλήρη ανταποδοτική απάντηση από τη Σοβιετική Ένωση ».
Τζον Κένεντι
Οι πανικόβλητοι Αμερικανοί πολίτες
Ένας εν δυνάμει πυρηνικός πόλεμος ήταν προ των Πυλών και η ανασφάλεια ήταν έκδηλη. Έτσι, πολλοί Αμερικάνοι προχώρησαν σε αποθήκευση τροφίμων και αερίου. Η καταστροφή αποφεύχθηκε όταν ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση, χάρη στην πρόταση που έκανε ο Χρουστσόφ. Ποια ήταν αυτή; Φυσικά, να απομακρυνθούν όλοι οι Κουβανικοί πύραυλοι εφόσον απομακρύνονταν οι Αμερικανικοί στην Τουρκία. Επιπλέον οι ΗΠΑ, δεν θα εισέβαλαν στην Κούβα.
Η «Κρίση των πυραύλων της Κούβας», προέκυψε για τους Αμερικανούς αξιωματούχους όταν οι πυρηνικοί κουβανικοί πύραυλοι, εγκαταστάθηκαν μόλις 90 μίλια από την πόλη της Φλόριντα. Αυτό ήταν ένα κομβικό σημείο, το οποίο επέτρεπε στους πυραύλους να πλήξουν με μεγάλη ευκολία τις ανατολικές ΗΠΑ. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας ήταν, η ήδη εχθρική σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης. Η κυβέρνηση Κένεντι είχε εξαπολύσει μια αποτυχημένη επίθεση – εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων το 1961. Ο Φιντέλ Κάστρο και ο Νικήτα Χρουστσόφ είχαν δει τους πυραύλους ως μέσο για να περιορίσουν την επιθετικότητα των ΗΠΑ.
Ο Χρουστσόφ δεν επιθυμούσε μια πυρηνική σύρραξη κατά την πυραυλική κρίση
Ο Νικήτα Χρουστσόφ, πίστευε πως η αποστολή των πυραύλων στην Κούβα, θα μπορούσε να αυξήσει την ικανότητα της πυρηνικής επίθεσης της Σοβιετικής Ένωσης. Η ανησυχία που είχαν εδώ και καιρό, λόγω των πυρηνικών όπλων που είχαν εγκατασταθεί στην Δυτική Ευρώπη για να τους πλήξουν, ήταν μεγάλη. Με αυτόν τον τρόπο οι όροι του παιχνιδιού θα άλλαζαν και θα ισοπεδωνόταν κάθε όρος ανταγωνισμού.
Από την άλλη, από την αρχή της κρίση των πυραύλων,ο Κennedy και η ExComm, είχαν αποφασίσει πως δεν θα δεχόντουσαν σοβιετικούς πυραύλους στην Κούβα. Οι πύραυλοι έπρεπε να απομακρυνθούν χωρίς να ξεκινήσει μια στρατιωτική σύγκρουση και πιθανόν πυρηνικός πόλεμος. Την πρώτη εβδομάδα είχαν καταλήξει σε μια εισβολή στην Κούβα, καθώς και σε βομβιστικές επιθέσεις σε χώρους πυραύλων. Ο Kennedy όμως άλλαξε γνώμη, αφού ήθελε μια πιο μετρημένη προσέγγιση. Αυτή περιελάμβανε τον αποκλεισμό ή την καραντίνα της Κούβας, με σκοπό να εμποδίσει τους Σοβιετικούς να την εξοπλίσουν με επιπλέον πυραύλους. Επιπλέον, θα έθετε τελεσίγραφο να αφαιρεθούν όλοι οι υπάρχουντες πύραυλοι με πυρηνικές κεφαλές.
«Αν ανά πάσα στιγμή η συσσώρευση των κομμουνιστών στην Κούβα επρόκειτο να θέσει σε κίνδυνο ή να παρέμβει στην ασφάλεια μας με οποιονδήποτε τρόπο, τότε αυτή η χώρα θα κάνει ότι πρέπει για να προστατεύσει το δικό της».
Τζον Κένεντι
Η κρίση κορυφώθηκε δέκα ημέρες μετά
Η πυραυλική κρίση κορυφώθηκε στις 24 Οκτωβρίου 1962, όταν τα σοβιετικά πλοία πλησίασαν κατά πολύ τα αμερικάνικα, που επέβαλαν τον αποκλεισμό. Αυτή η προσπάθεια των Σοβιετικών θα πυροδοτούσε στρατιωτική αντιπαράθεση, μπορώντας πολύ εύκολα να κλιμακωθεί με τη χρήση των πυρηνικών. Τελευταία στιγμή όμως υποχώρησαν.
Η τεταμένη πολεμική ατμόσφαιρα κλιμακώθηκε όλη την εβδομάδα. Στις 27 Οκτωβρίου ένα αμερικανικό αναγνωριστικό αεροσκάφος καταρρίφθηκε πάνω από την Κούβα. Ο πιλότος του αεροσκάφους που καταρρίφθηκε ήταν ο Ρούντολφ Άντερσον και ήταν το μοναδικό θύμα της πυραυλικής κρίσης.
Οι χειρισμοί του Κένεντι και του Χρουστσόφ και το τέλος της κρίσης
Η λεγόμενη «Κρίση των πυραύλων της Κούβας» παρά το αδιέξοδο που δημιουργήθηκε, κατάφερε να αποκλιμακωθεί και από τις δύο πλευρές. Αμερικανοί και Σοβιετικοί είχαν ανταλλάξει επιστολές αλλά είχαν χρησιμοποιήσει και άλλα μέσα επικοινωνίας.
Στις 26 Οκτωβρίου ο Χρουστσόφ έστειλε ένα μήνυμα στον Κένεντι, λέγοντάς του πως θα αφαιρέσει όλους τους κουβανικούς πυραύλους, μόνο αν οι ΗΠΑ δεσμευόταν να μην εισβάλει στην Κούβα. Η κυβέρνηση Κένεντι, αποφάσισε να δεχτεί την πρόταση της πρώτης επιστολής του Χρουστσόφ και να απορρίψει την δεύτερη. Οι δε Αμερικανοί αξιωματούχοι συμφώνησαν ιδιωτικά να αποσύρουν τους πυραύλους τους από την Τουρκία. Έτσι λοιπόν στις 28 Οκτωβρίου 1962 η κρίση έφτασε στο τέλος της.
Ουσιαστικά όμως η κρίση δεν τελείωσε την 28η Οκτωβρίου 1962,αφού η ναυτική καραντίνα συνεχίστηκε εως την στιγμή που οι Σοβιετικοί συμφώνησαν να απομακρύνουν τα βομβαρδιστικά IL-28 από την Κούβα. Η καραντίνα τερματίστηκε στις 20 Νοεμβρίου 1962, ενώ οι πύραυλοι των ΗΠΑ απομακρύνθηκαν από την Τουρκία τον Απρίλιο του 1963. Η «Κρίση των πυραύλων της Κούβας» κατάφερε να ενισχύσει την εικόνα του Κένεντι σε εγχώριο και παγκόσμιο επίπεδο. Επιπλέον έκανε την αποτυχημένη εισβολή των ΗΠΑ στον Κόλπο των Χοίρων να ξεχαστεί.
Ο Κάστρο θεώρησε την οπισθοχώρηση των Σοβιετικών ως προδοσία
Η Κούβα αντιλήφθηκε την οπισθοχώρηση των Σοβιετικών ως προδοσία από την πλευρά τους, καθώς παρακάμφθηκε τελείως. Αυτό προκάλεσε την επιδείνωση των σχέσεων τα επόμενα χρόνια ανάμεσα σε Κούβα και Σοβιετική Ένωση. Την ίδια στιγμή η Ρουμανική ηγεσία με επιστολή που έστειλε στον Κένεντι, διαχώρισε τις θέσεις της από τις σοβιετικές ενέργειες.
Ο Σλέσινγκερ, σύμβουλος του Κένεντι εκείνη την εποχή , δήλωσε το 2002 στο National Public Radio, πως ο Κάστρο δεν ήθελε τους πυραύλους, και πως ο Χρουστσόφ τον πίεσε να τους αποδεχτεί. Επίσης, ο Σλέσινγκερ πίστευε, πως ο Κάστρο ήταν πιο θυμωμένος με τον Χρουστσόφ παρά με τον Κένεντι. Τέλος, αν οι ΗΠΑ είχαν εισβάλλει τελικά στην Κούβα, ο Κάστρο είχε αποφασίσει να χτυπήσει την Αμερική με τους πυραύλους που είχαν απομείνει.
Ακολουθεί βίντεο σχετικά με την θεωρία παιγνίων και την κρίση των πυραύλων της Κούβας!
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
Schwarz Β. The Real Cuban Missile Crisis – Everything you think you know about those 13 days is wrong. Ανακτήθηκε από https://www.theatlantic.com. Τελευταία πρόσβαση στις 12/10/2021.
Cuban Missile Crisis. Ανακτήθηκε από https://www.history.com. Τελευταία πρόσβαση στις 12/10/2021.
Cuban Missile Crisis. Ανακτήθηκε από https://en.wikipedia.org. Τελευταία πρόσβαση στις 12/10/2021.
