Thomas Midgley Jr. : Μια τραγική ιστορία

Ο επιστήμων

Ο Thomas Midgley Jr. (Τόμας Μίτζλει Τζούνιορ) ήταν ένας εξέχων Αμερικανός μηχανικός και χημικός, που είχε πολλές σημαντικές συνεισφορές στους τομείς της χημείας και της μηχανικής στις αρχές του 20ού αιώνα. Γεννημένος στις 18 Μαΐου 1889, στο Beaver Falls της Pennsylvania (Μπίβερ Φολς της Πενσυλβάνια), ο Midgley μεγάλωσε σε μια οικογένεια μηχανικών και κληρονόμησε την αγάπη για την επιστήμη και την εφεύρεση από τον πατέρα του, ο οποίος ήταν μηχανολόγος μηχανικός. Ο Midgley φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Cornell (Κόρνελ), απ’ όπου απέκτησε πτυχίο μηχανολόγου μηχανικού το 1911.

Είναι περισσότερο γνωστός για τις εφευρέσεις του στη βενζίνη με μόλυβδο και τους χλωροφθοράνθρακες (CFC), ή όπως ήταν γνωστό από το όνομα της μάρκας Freon, τα οποία είχαν βαθύ αντίκτυπο στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. Όπως αναφέρει και ο ιστορικός John McNeel (Τζον ΜακΝιλ), ο Midgley είχε την μεγαλύτερη επίδραση στην ατμόσφαιρα από οποιονδήποτε άλλο μεμονωμένο οργανισμό στην ιστορία της Γης.

H αρχή

Μετά την αποφοίτησή του, εντάχθηκε στην General Motors Research Corporation στο Dayton του Ohio (Ντέιτον του Οχάιο), όπου εργάστηκε για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ψύξης. Το 1916, εκείνος και οι συνάδελφοί του ανέπτυξαν ένα νέο ψυκτικό μέσο, γνωστό ως Freon, το οποίο θα φέρει επανάσταση στη βιομηχανία ψύξης. Σημαντική εφεύρεση του Midgley ήταν οι χλωροφθοράνθρακες (CFC), τους οποίους ανέπτυξε ως μια μη τοξική εναλλακτική λύση σε ψυκτικά μέσα, όπως η αμμωνία και το διοξείδιο του θείου. Τα CFC ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικά ψυκτικά μέσα και χρησιμοποιήθηκαν ευρέως σε συστήματα κλιματισμού, ψυγεία και άλλες συσκευές ψύξης για πολλά χρόνια.

Ωστόσο, αργότερα ανακαλύφθηκε ότι οι CFC είχαν καταστροφικές επιπτώσεις στο στρώμα του όζοντος της Γης. Όταν οι χλωροφθοράνθρακες απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα, παρασύρθηκαν στη στρατόσφαιρα, όπου διασπάστηκαν και απελευθέρωσαν άτομα χλωρίου. Αυτά τα άτομα χλωρίου στη συνέχεια αντέδρασαν με μόρια όζοντος, προκαλώντας τη διάσπασή τους και την καταστροφή της στιβάδας του όζοντος. Η εξάντληση της στιβάδας  επέτρεψε σε περισσότερη επιβλαβή UV (υπεριώδης) ακτινοβολία να φτάσει στην επιφάνεια της Γης, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος και άλλων προβλημάτων υγείας.

Η εφεύρεση του Midgley είχε ακούσιες και καταστροφικές συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Στη δεκαετία του 1980, ελήφθησαν διεθνή μέτρα για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης CFC και σήμερα δε χρησιμοποιούνται πλέον στις περισσότερες χώρες.

Η επιδείνωση

Το επόμενο μεγάλο επίτευγμα του Midgley ήρθε στον τομέα της μηχανικής αυτοκινήτων.  Η σημαντική καινοτομία του Midgley ήταν στις 3 Δεκεμβρίου του 1923, όταν ανέπτυξε τη βενζίνη με μόλυβδο. Εκείνη την εποχή, οι βενζινοκινητήρες γίνονταν όλο και πιο συνηθισμένοι και οι μηχανικοί πάλευαν να βρουν έναν τρόπο να αποτρέψουν το «χτύπημα» του κινητήρα, ένα φαινόμενο που προκαλείται από την πρόωρη έκρηξη του καυσίμου στους κυλίνδρους του κινητήρα. Ο Midgley ανακάλυψε ότι η προσθήκη μικρής ποσότητας μολύβδου στη βενζίνη θα μπορούσε να αποτρέψει το χτύπημα, το οποίο βελτίωσε σημαντικά την απόδοση του κινητήρα και την απόδοση καυσίμου.

Την ίδια χρονιά, στον αγώνα του Indianapolis 500 (Ιντιανάπολις 500), οι πρώτοι τρεις φιναλίστ χρησιμοποίησαν βενζίνη με μόλυβδο, καθιστώντας τη δημοφιλή και πολυζήτητη. Τρεις από τις μεγαλύτερες εταιρείες της εποχής, ενοποιήθηκαν για να δημιουργήσουν την Ethyl Corporation (‘Eθυλ Εταιρεία). Η ίδια θα χρηματοδοτούσε τις προσπάθεις του Midgley για την  εύρεση ενός καλύτερου ποιοτικά καυσίμου. Οι εταιρείες αυτές ήταν οι Du Pont, Standard Oil Company και General Motors.

Ωστόσο, η ζωή και η καριέρα του Midgley δεν ήταν χωρίς διαμάχη. Εκτός από τις επιβλαβείς επιδράσεις της βενζίνης με μόλυβδο, συμμετείχε, επίσης, στην ανάπτυξη ενός νέου τύπου ψυκτικού μέσου, γνωστού ως dichlorodifluoromethane (διχλωροδιφθορομεθάνιο) ή R-12, το οποίο ήταν ακόμη πιο επιβλαβές για το στρώμα του όζοντος από το Freon.

Οι θυσίες

Ωστόσο, ενώ η βενζίνη με μόλυβδο αρχικά θεωρήθηκε ως τεχνολογική ανακάλυψη, σύντομα έγινε φανερό ότι είχε σοβαρές αρνητικές συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Καθώς οι άνθρωποι έκαιγαν βενζίνη με μόλυβδο, απελευθέρωναν στον αέρα τοξικά σωματίδια μολύβδου, τα οποία μπορούσαν να εισπνεύσουν άνθρωποι και ζώα. Με την πάροδο του χρόνου, βρέθηκε ότι η έκθεση σε μόλυβδο προκαλεί μια σειρά από προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένων αναπτυξιακών καθυστερήσεων, γνωστικών διαταραχών και προβλημάτων συμπεριφοράς.

Υπολογίζεται πως η εκπομπή και μόνο του μολύβδου στην ατμόσφαιρα είχε ως αποτέλεσμα την μείωση του παγκόσμιου Δείκτη Νοημοσύνης (IQ) κατά 824 εκατομμύρια πόντους. Επιπλέον, το μολυσμένο από μόλυβδο έδαφος και νερό καθιστά δύσκολη την καλλιέργεια των σιτηρών ή την απόκτηση ασφαλούς πόσιμου νερού στις πληγείσες περιοχές. Παρά τις αυξανόμενες ενδείξεις για τις βλαβερές συνέπειες του μολύβδου, ο Midgley συνέχισε να υπερασπίζεται τη χρήση βενζίνης με μόλυβδο, ακόμη και καταθέτοντας ενώπιον του Κογκρέσου το 1947 ότι ήταν ασφαλής για δημόσια χρήση.

Μόλις τη δεκαετία του 1970, η βενζίνη με μόλυβδο καταργήθηκε σταδιακά στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα σε ορισμένες χώρες. Το 1986 η Ιαπωνία απαγόρευσε πρώτη τη βενζίνη με μόλυβδο, με τελευταία την Αλγερία το 2021.

Ένα μυστήριο τέλος

Το 1941, η American Chemical Society, (Αμερικανική Χημική Εταιρεία) έδωσε στον Midgley το υψηλότερο βραβείο της, το μετάλλιο Priestley (Πρίσλει). Ακολούθησε το βραβείο Willard Gibbs (Γουίλαρντ Γκιμπς) το 1942. Το 1944 εξελέγη πρόεδρος της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας. Το 1940, σε ηλικία 51 ετών, προσβλήθηκε από πολιομυελίτιδα, η οποία τον κατέστησε ανάπηρο από τη μέση και κάτω. Ο ίδιος επινόησε μια συσκευή με κινούμενους μηχανισμούς που θα του επέτρεπαν να σηκώνεται από το κρεβάτι χωρίς βοήθεια. Στις 2 Νοεμβρίου του 1944, σε ηλικία 55 ετών, βρέθηκε στραγγαλισμένος. Τότε κηρύχθηκε αυτοκτονία, σήμερα όμως πολλοί αναφέρουν ότι σκοτώθηκε κατά λάθος από δική του εφεύρεση.

Η χρήση βενζίνης με μόλυβδο απελευθέρωσε μεγάλες ποσότητες μολύβδου στην ατμόσφαιρα σε όλο τον κόσμο. Τα υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικού μολύβδου έχουν συνδεθεί με σοβαρά μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας από την παιδική ηλικία, συμπεριλαμβανομένης της νευρολογικής βλάβης, και με αυξημένα επίπεδα βίας και εγκληματικότητας στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο. Το περιοδικό Time, συμπεριέλαβε τόσο τη βενζίνη με μόλυβδο όσο και τους CFC στη λίστα του με τις “50 χειρότερες εφευρέσεις”. Ο Midgley πέθανε τρεις δεκαετίες προτού γίνουν ευρέως γνωστές οι επιπτώσεις των CFC στην ατμόσφαιρα, οι οποίοι καταστρέφουν το όζον και τα αέρια του θερμοκηπίου.

Ακολουθεί βίντεο για τον Thomas Midgley Jr. και τις εφευρέσεις του:

Πηγές:

Το βίντεο ανακτήθηκε στο YouTube, από το κανάλι Veritasium, στις 22/4/22. www.youtube.com/watch?v=IV3dnLzthDA (Τελευταία πρόσβαση 15/3/23)

Susan Fourtane: Thomas Midgley Jr.: The Man Who Harmed the World the Most. Ανακτήθηκε στις 6/8/19 από interestingengineering.com/culture/thomas-midgley-jr-the-man-who-harmed-the-world-the-most. (Τελευταία πρόσβαση 15/3/23)