Ο δρόμος προς την ανεξαρτησία της Ελλάδος

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 από τους Οθωμανούς αποτέλεσε ένα από τα πιο οδυνηρά γεγονότα της νεότερης ιστορίας. Τυπικά, εκείνη την περίοδο εδραιώθηκε και η οθωμανική κυριαρχία (τουρκοκρατία στην καθομιλουμένη) στα ελληνικά εδάφη. Τετρακόσια χρόνια σκληρών συνθηκών διαβίωσης και προσπαθειών αφομοίωσης των Ελλήνων στην οθωμανική ζωή χρειάστηκαν να επέλθουν ωσότου επισημοποιηθεί η έναρξη της πρώτης μεγάλης επανάστασης. Της επανάστασης που έφερε την ανεξαρτησία και την θεμελίωση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Η ελληνική επανάσταση κηρύσσεται στη Βλαχία από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, αρχηγό της Φιλικής Εταιρείας. Σχεδόν ένα μήνα μετά, στη μονή της Αγίας Λαύρας στην Πελοπόννησο, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογεί την επανάσταση. Μετά από αιματηρές συγκρούσεις, χιλιάδες νεκρούς και τη μεσολάβηση γεγονότων ορόσημα όπως η Σφαγή της Χίου, η Έξοδος του Μεσολογγίου ή η Ναυμαχία του Ναβαρίνου, οι πόθοι των Ελλήνων για απελευθέρωση και ανεξαρτησία είχαν αρχίσει να εκπληρώνονται.

Η πορεία προς την ανεξαρτησία: Ναυμαχία του Ναβαρίνου και Συνθήκη του Λονδίνου

Υπέρ της ιδέας ενός ανεξάρτητου ελληνικού κράτους κυρίως για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία προσφέρθηκαν να μεσολαβήσουν για την εξασφάλισή της απελευθέρωσης από τους Οθωμανούς. Παρά την φιλοτουρκική στάση της Ρωσίας στο συγκεκριμένο ζήτημα, όταν έγινε σαφές πως οι άλλες δύο δυνάμεις υποστήριζαν ομόφωνα την ανεξαρτησία της Ελλάδας, η Ρωσία τάχθηκε στο πλευρό τους. Προχώρησαν, λοιπόν, στην υπογραφή της συνθήκης του Λονδίνου (6 Ιουλίου 1827) η οποία όριζε την αυτονομία του ελληνικού κράτους με την επιβολή φόρου στον σουλτάνο. Ωστόσο, η Οθωμανική Αυτοκρατορία αρνείται να δεχθεί αυτή τη νέα ρύθμιση.

Οι δυνάμεις έρχονται αντιμέτωπες με τον οθωμανικό στόλο στις 20 Οκτωβρίου 1827. Αυτή η θαλάσσια σύγκρουση έμεινε γνωστή στην ιστορία ως Ναυμαχία του Ναβαρίνου. Στην ναυμαχία εισέρχεται αργότερα και ο ρωσικός στόλος με οχτώ πλοία. Με τον κατακερματισμό των οθωμανικών δυνάμεων, το ηθικό των Ελλήνων αναπτερώνεται.

Πρωτόκολλο Ανεξαρτησίας του Λονδίνου

Το Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους υπογράφτηκε στις 3 Φεβρουαρίου του 1830. Τα μέλη της ήταν η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Ρωσία. Αποτέλεσε την πρώτη επίσημη διπλωματική πράξη που αναγνώριζε την Ελλάδα ως ανεξάρτητο και αυτόνομο κράτος. Το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου της 3ης Φεβρουαρίου 1830 όριζε: «H Ελλάς θέλει σχηματίσει έν Κράτος ανεξάρτητον, και θέλει χαίρει όλα τα δίκαια, πολιτικά, διοικητικά και εμπορικά, τα προσπεφυκότα εις εντελή ανεξαρτησίαν».

Τα σύνορα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους ορίζονταν στη γραμμή Αχελώου – Σπερχειού ποταμού. Έτσι, αποφεύγονταν η επαφή των επαρχιών της δυτικής Αιτωλοακαρνανίας με τα Επτάνησα, τα οποία ανήκαν στην αγγλική κυριαρχία. Περιλαμβάνονταν, επίσης, η Εύβοια και οι Σποράδες. Τα σύνορα αυτά, μάλιστα, αναγνωρίστηκαν και από την Υψηλή Πύλη. Ως πολίτευμα αναγνωριζόταν η μοναρχία με μονάρχη ορισμένο από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Στην αρχή, επιλέχθηκε ο πρίγκιπας Λεοπόλδος του Σαξκοβούργου. Ο Λεοπόλδος, ωστόσο, διεκδικούσε τη διεύρυνση των ελληνικών συνόρων προκειμένου να δεχθεί το θρόνο. Οι Μεγάλες Δυνάμεις αρνούνται με αποτέλεσμα ο πρίγκιπας να παραιτηθεί. Τον διαδέχεται, όπως γνωρίζουμε, ο 17χρονος πρίγκιπας της Βαυαρίας, Όθωνας.

Αρχικές συστάσεις και τροποποιήσεις του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου

Δεύτερο Πρωτόκολλο του Λονδίνου (1828): Προβλέπει την ένταξη του Ισθμού της Κορίνθου. Περιλαμβάνονται στα σύνορά της Ελλάδας «η Πελοπόννησος, αι παρακείμεναι νήσοι και αι κοινώς καλούμεναι Κυκλάδες». Προορίζεται να είναι αυτόνομη υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου.

Τρίτο Πρωτόκολλο (1829) του Λονδίνου: Προβλέπει τη συνοριογραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού. Περιλαμβάνονται η Στερεά Ελλάδα, η Εύβοια και οι Κυκλάδες. Το νέο κράτος προβλέπεται να βρίσκεται υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου.

Τέταρτο Πρωτόκολλο (1830) του Λονδίνου: Προβλέπει την οριοθέτηση συνόρων από τη γραμμή των ποταμών Αχελώου (Ασπροποτάμου) και Σπερχειού. Περιλαμβάνεται η «Νήσος Εύβοια ολόκληρος, αι Δαιμονόνησοι (Σποράδες), η νήσος Σκύρος και αι νήσοι αι εγνωσμέναι το αρχαίον υπό το όνομα Κυκλάδες, συμπεριλαμβανομένης και της νήσου Αμοργού». Αποτελεί την επικρατέστερη μορφή του Πρωτοκόλλου Ανεξαρτησίας και ενέχει μελλοντικά λίγες βελτιώσεις.

Πέμπτο Πρωτόκολλο (1831) του Λονδίνου: Προβλέπει την κατάργηση των ορίων του Τετάρτου Πρωτοκόλλου.

Έκτο Πρωτόκολλο του Λονδίνου (1832): Προβλέπει την ένταξη της αμφιλεγόμενης περιοχής Ζητούνι (σημερινή Λαμία).

Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης

Η Συνθήκη ή Διακανονισμός της Κωνσταντινούπολης υπογράφεται στις 21 Ιουλίου του 1932. Οι τρεις μεγάλες δυνάμεις «εγγυήτριες» και η Οθωμανική Αυτοκρατορία αποδέχονται με αυτή τη Συνθήκη την Ελλάδα ως ανεξάρτητο κράτος. Τα σύνορα αναγνωρίζονται στην περιοχή Παγασητικού – Αμβρακικού. Ωστόσο, η περιοχή της Λαμίας αποτελεί ένα ανοιχτό ζήτημα καθώς τα εμπλεκόμενα μέρη αμφότερα επιθυμούν την ένταξή της στα εδάφη τους.

Το γεγονός ότι το μικρό ανεξάρτητο κρατίδιο που ονομαζόταν ξανά Ελλάδα κέρδιζε εδάφη και δύναμη σε φρενήρη ρυθμό ήταν αξιοθαύμαστο. Η απελευθέρωση και η ανεξαρτησία της από τον οθωμανικό ζυγό αποτέλεσε σημείο καμπής για το έθνος καθώς άρχισε δειλά-δειλά να κάνει βήματα προς την ανάπτυξη και την ευημερία. Μολονότι η πλήρης ανεξαρτησία και η προσάρτηση των υπολοίπων ελληνικών εδαφών προϋπέθετε μακρύ και επίπονο αγώνα, υπήρχε η ελπίδα που φώτιζε την ψυχή κάθε ελληνικής ψυχής.

Παρακάτω ακολουθεί βίντεο σχετικό με την ανεξαρτησία της Ελλάδας μετά το τέλος της Ελληνικής Επανάστασης.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν γι’ αυτό το άρθρο:

Πρωτόκολλο Της Ανεξαρτησίας Του Ελληνικού Κράτους (2/2/2011). Aνακτήθηκε από cityofnafplio.gr, τελευταία πρόσβαση στις 22/3/2021.

War of Greek Independence, ανακτήθηκε από Britannica.com, τελευταία πρόσβαση στις 22/3/2021.

Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου, ανακτήθηκε από sansimera.gr, τελευταία πρόσβαση στις 22/3/2021.

Το πρωτόκολλο του Λονδίνου και άλλα φιλομοναρχικά παραμύθια. (3/2/2016), ανακτήθηκε από nostimonimar.gr, τελευταία πρόσβαση στις 22/3/2021.