Πολωνία: Ο καθρέφτης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου

Σαν σήμερα, στις 6 Οκτωβρίου 1939, ολοκληρώθηκε η γερμανική εισβολή στην Πολωνία, με την ολοκληρωτική νίκη του Γ΄ Ράιχ του Αδόλφου Χίτλερ επί του πιο αδύναμου τόσο σε ποσοτικά όσο και ποιοτικά χαρακτηριστικά πολωνικού στρατού. Με αφορμή λοιπόν αυτό το γεγονός, θα επιχειρηθεί η εξιστόρηση των σημαντικότερων γεγονότων που έλαβαν χώρο στην Πολωνία κατά την διάρκεια του ΄Β Παγκοσμίου Πόλεμου και εξαιτίας των οποίων η χώρα αυτή θεωρείται δικαίως πως υπέφερε όσο καμία άλλη στην διάρκεια του.

Η Γερμανική εισβολή λοιπόν στην Πολωνία πραγματοποιήθηκε την 1^η Σεπτεμβρίου 1939 και σηματοδότησε την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία είχαν δώσει εγγυήσεις στην Πολωνία πως σε περίπτωση γερμανικής εισβολής θα επέμβαιναν με την κήρυξη πολέμου στην Γερμανία. Τελικά έως τις 6 Οκτωβρίου 1939 η Πολωνία είχε κατακτηθεί πλήρως, μετά και την Σοβιετική εισβολή από ανατολικά. Η χώρα έτσι χωρίστηκε στη μέση όπως είχε προαποφασιστεί μεταξύ Γερμανίας και Σοβιετικής Ένωσης με το σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ. Στόχος του Χίτλερ ήταν να καταστήσει την Πολωνία μια αποθήκη εργατικών χεριών για το Γ΄ Ράιχ. Αφορμή για την γερμανική εισβολή υπήρξαν οι κατηγορίες του Χίτλερ προς την Πολωνία, πως καταπίεζε τους γερμανικούς πληθυσμούς που ζούσαν στο εσωτερικό της, αλλά και μια επιχείρηση προβοκάτσιας από την γερμανική πλευρά στα Πολωνό-γερμανικά σύνορα.  Κατά την διάρκεια του σύντομου πολέμου η Βαρσοβία δέχτηκε τους ανηλεείς βομβαρδισμούς της γερμανικής αεροπορίας Luftwaffe με αποτέλεσμα ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού να εγκαταλείψει την πόλη και πολλά κτίρια να ισοπεδωθούν.

Από τις αρχές Μαρτίου ως τον Μάιο οι Σοβιετικοί στο δικό τους τμήμα της Πολωνίας πραγματοποίησαν ένα απίστευτο έγκλημα προχωρώντας στην συστηματική εξόντωση Πολωνών αξιωματικών και λόγιων στο δάσος του Κατίν, ο αριθμός των οποίων έφτανε περίπου τους 22.000 χιλ. Η Σοβιετική Ένωση για περισσότερο από 50 έτη κατηγορούσε την Ναζιστική Γερμανία για το συγκεκριμένο έγκλημα, έως ότου ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ το 1990 αποδέχτηκε πως το έγκλημα διαπράχθηκε από τους Σοβιετικούς.

Οι Γερμανοί από την πλευρά τους άρχισαν από τις αρχές του 1940 να συγκεντρώνουν τους Εβραίους της Πολωνίας που αριθμούσαν περίπου 3.000.000 ανθρώπους σε γκέτο στις μεγάλες πόλεις της χώρας, με μεγαλύτερο και πιο γνωστό αυτό της Βαρσοβίας, στο οποίο συγκεντρώθηκαν 350.000 περίπου άτομα. Εκεί οι συνθήκες διαβίωσης ήτανε τραγικές με αποτέλεσμα πολλοί να χάσουν την ζωή τους, κυρίως από την ασιτία. Το 1942 οι Γερμανοί μετέφεραν 250-300.000 χιλ από αυτούς στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τρεμπλίνκα στο οποίο και εξοντώθηκαν. Όταν τον Ιανουάριο του 1943 οι Γερμανοί προσπάθησαν να επιχειρήσουν ένα δεύτερο κύμα μεταφορών συνάντησαν την ένοπλη αντίσταση Εβραίων με αποτέλεσμα να σταματήσουν προσωρινά οι μεταφορές. Ωστόσο οι Γερμανοί αποφάσισαν εκ νέου τον εκτοπισμό των Εβραίων του γκέτο σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και έτσι στις 17 Απριλίου 1943 οι Εβραίοι του γκέτο εξεγέρθηκαν. Η εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας αποτέλεσε τον πρώτο ένοπλο ξεσηκωμό σε πόλη της υπό γερμανική κατοχή Ευρώπη. Οι μάχες διήρκησαν περίπου ένα μήνα έως τις 16 Μαïου 1943, χιλιάδες έχασαν την ζωή τους,το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του γκέτο μεταφέρθηκε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ το ίδιο το γκέτο κατεδαφίστηκε ολοκληρωτικά απο τους Γερμανούς.

Την 1 Αύγουστο του 1944 και ενώ η Ναζιστική Γερμανία κατέρρεε, πραγματοποιήθηκε από ένοπλους Πολωνούς η εξέγερση της Βαρσοβίας.Στόχος αυτής της εξέγερσης ήταν η απομάκρυνση των γερμανικών δυνάμεων από την Βαρσοβία, καθώς ο Σοβιετικός στρατός προέλαυνε στην Πολωνία και είχε φτάσει στα προάστια της πόλης. Μετά την έναρξη της εξέγερσης οι Σοβιετικοί σταμάτησαν την προέλαση τους, όπως φαίνεται σύμφωνα με απόφαση του Στάλιν, έτσι ώστε η εξέγερση των Πολωνών να αποτύχει και μετά την αποχώρηση των Γερμανών να βρεθεί η Πολωνία υπό πλήρη Σοβιετικό έλεγχο. Αρχικά οι Πολωνοί επαναστάτες είχαν καταφέρει να ελέγξουν κάποιες θέσεις κλειδιά, η μη συμμετοχή όμως του σοβιετικού στρατού στις μάχες καταδίκασε αυτή την εξέγερση στην αποτυχία. Ο τελικός απολογισμός της εξέγερσης ήταν 150-200.000 χιλ άμαχοι νεκροί, 16.000 Πολωνοί και 16.000 Γερμανοί ενώ ισοπεδώθηκε το 25% της πόλης με τους Γερμανούς στην συνέχεια να προχωρούν στην επιπλέον καταστροφή του 35% αυτής.

Έτσι, το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου βρήκε την Πολωνία βαριά λαβωμένη, καθώς στην διάρκεια του, 7.000.000 εκ. Πολωνοί έχασαν την ζωή τους, ανάμεσα σε αυτούς τα 3.000.000 περίπου ήταν Πολωνοεβραίοι, η χώρα βρέθηκε υπό την σοβιετική ζώνη επιρροής, οι υποδομές της χώρας σχεδόν καταστράφηκαν, ενώ η πρωτεύουσα της η Βαρσοβία θύμιζε έρημο τοπίο, καθώς το 85% της πόλης είχε καταστραφεί ενώ στην πόλη μετά την γερμανική φυγή ζούσαν μόλις 900 άνθρωποι κρυμμένοι στα ερείπια.

Όλα αυτά τα γεγονότα που εκτυλίχτηκαν εκείνη την περίοδο στην Πολωνία θα μπορούσαμε να πούμε πως καθρεφτίζουν σε ένα μεγάλο βαθμό την εικόνα του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου και δικαιολογούνε τον τίτλο που δόθηκε στο παρόν κείμενο.