Το Κυπριακό, Διεθνής Διάσκεψη για την Κύπρο

Το Κυπριακό

Το ζήτημα της Κύπρου αποτελεί μείζονος σημασίας τόσο για την ίδια την Κύπρο, όσο και για την Ελλάδα. Γέγονος δε αποτελεί η ανάξια στάση της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας για το Κυπριακό. Στο παρελθόν επανειλημμένα η Ελλάδα είτε είχε μείνει ουδέτερη απέναντι στο Κυπριακό, όταν θα έπρεπε να είναι περισσότερο «απαιτητική», είτε το ζήτημα ήταν πολλές φορές πολύ χαμηλά στην ατζέντα της. Το σίγουρο είναι οτι αυτή η στάση έχει οδηγήσει σε μια μεγάλη απογοήτευση την πλευρά της Κύπρου και καθόλου αδικαιολόγητα!

Ιστορικά στοιχεία για το Κυπριακό

Αρχικά το Κυπριακό ξεκίνησε ως αποικιακό θέμα, μιας και υπήρξε «αποικία του Στέμματος» της Μεγάλης Βρετανίας. Φυσικά όπως σε πολλές – αν όχι όλες- τις υποθέσεις όπου η βρετανική κυριαρχία αποσύρθηκε για να επιφέρει το χάος σε μια χώρα, η Κύπρος ήταν ακόμα μια τέτοια υπόθεση. Η Βρετανία σύντομα κατάλαβε το παιχνίδι που θα μπορούσε να παίξει στο τρίγωνο Ελλάδα-Κύπρος-Τουρκία και ουσιαστικά η αποχώρηση της απο την Κύπρο σήμαινε την αρχή του χάους με την διεθνοποίηση του ζητήματος.

Η Συνθήκη της Λωζάνης υπογεγραμμένη στις 24 Ιουλίου  1923 είναι αυτή που θα έπρεπε να θέσει το τέλος του ζητήματος. Βάση της Συνθήκης, η Τουρκία παραιτήθηκε απο κάθε αξίωση που είχε πάνω στην Κύπρο. Μπορεί κάποιος να θεωρεί ότι η εν λόγω συνθήκη δεν έχει ισχύ εφόσον υπογράφηκε σχεδόν 100 χρόνια πριν, όμως να πούμε πως είναι αυτή η συνθήκη η οποία θέτει τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας και τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας. Ενώ λοιπόν άλλες διατάξεις της συνθήκης ισχύουν απόλυτα, βλέπουμε πως άλλες -όπως η παραίτηση της Τουρκίας απο την Κύπρο- έχουν την ροπή να παραβλέπονται τελείως.

Η διεθνοποίηση του Κυπριακού έγινε το 1954 υπό την ελληνική Κυβέρνηση του Αλέξανδρου Παπάγου με την προσφυγή στον Ο.Η.Ε, έχοντας σκοπό να λυθεί το ζήτημα με το πρόσχημα της αυτοδιάθεσης των λαών. Η πράξη αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί είτε ως «λάμψη» σε μια μακρά περίοδο σκοταδισμού, είτε ως λάθος. Ο λόγος;

Η «χωρίς νόημα» ελληνική εξωτερική πολιτική.

Είναι πολύ σημαντικό για τις διεθνείς σχέσεις να καταλάβουμε τις σχέσεις των δυνάμεων που υφίστανται μεταξύ όλων των κρατών. Εκείνη η περίοδος, γνωστή και ως Ψυχρός Πόλεμος, χαρακτηρίζεται απο την ανάγκη ενίσχυσης του status quo των Μεγάλων Δυνάμεων και της αναχαίτισης του Κομμουνισμού της Σοβιετικής Ένωσης. Οι Δυτικές δυνάμεις χάραξαν για το λόγο αυτό μία νοητή γραμμή για την περιοχή η οποία θα αποτελούσε το πεδίο μιας εν δυνάμει πολεμικής αναμέτρησης σε περίπτωση που η Σοβιετική Ένωση ήθελε να «επιβάλλει τον Κομμουνισμό».

Η Ελλάδα ήταν μία απο αυτές τις γεωγραφικές περιοχές. Η Τουρκία ήταν ακόμα μία. Πολλές πολιτικές της εποχής εκείνης από τις Μεγάλες Δυνάμεις κατευθύνθηκαν από αυτό το σχέδιο. Ένα παράδειγμα, το γνωστό σε μας σχέδιο Μάρσαλ, με το οποίο αναδιαμορφώθηκε η Ελλάδα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ωστόσο, σε αυτό το σχέδιο των Μεγάλων Δυνάμεων η Τουρκία θεωρήθηκε ως ο νούμερο ένα «σύμμαχος» λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Η Ελλάδα ήταν πολύ κοντά στην Δύση και έτσι αποτελούσε το δεύτερο σκαλοπάτι για την εν δυνάμει κάθοδο των Σοβιετικών. Η Τουρκία ωστόσο, έχοντας σύνορα με την ΕΣΣΔ κρίθηκε κόκκινη περιοχή και πρώτο σκαλοπάτι για την κάθοδο αυτή.

Η Ελλάδα γνωρίζοντας όλα αυτά -τα οποία δεν αποτελούσαν μυστικό εκείνη την περίοδο- στην προσπάθεια της να κερδίσει την πολιτική εύνοια των Μεγάλων Δυνάμεων -η οποία είχε την μορφή κυρίως χρηματικής βοήθειας- θυσίασε πολλά στην προσπάθεια η εξωτερική πολιτική της να είναι αρεστή στους συμμάχους.

Η προσφυγή της ελληνικής Κυβέρνησης στον Ο.Η.Ε για το Κυπριακό αποτέλεσε μια τέτοια πολιτική. Πολιτική η οποία θα παρέμενε «αγκάθι» στην ατζέντα της Ελλάδας, που ωστόσο αποτελούσε ήδη «αγκάθι» για τους Κύπριους.

Η Συνθήκη Ζυρίχης – Λονδίνου

«Λύση» αποτέλεσε η Συνθήκη Ζυρίχης – Λονδίνου, η οποία υπεγράφην το 1959 απο την Μεγάλη Βρετανία, την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ελληνοκυπριακή και την Τουρκοκυπριακή κοινότητα της Κύπρου. Η Συνθήκη προέβλεπε ένα ενιαίο κράτος με στοιχεία ομοσπονδιακού χαρακτήρα, καθώς και οι δύο κοινότητες θα είχαν εκπροσώπηση στην εξουσία, ωστόσο το σχέδιο αυτό απείχε κατά πολύ από τις βλέψεις όλων των πλευρών. Το σχέδιο της Συνθήκης φυσικά αποδείχτηκε δυσλειτουργικό, ενώ συνεχώς υπονομεύονταν και από τις δύο κοινότητες στην Κύπρο. Οι εντάσεις ήταν πολλές και συνεχόμενες. Το ζήτημα δεν είχε λύση και η συνεχής κλιμάκωση του ήταν ανησυχητική.

1974, μια τραγωδία

Τα γεγονότα του 74′ έχουν ρίζες σε όλην την προηγούμενη περίοδο, αλλά ιδιαίτερα στην δύσκολη δεκαετία του 60′ και στην ιδιαίτερη -όπως είπαμε- ελληνική πολιτική. Στις 15 Ιουλίου του 1974 «εξαπολύεται» από τη Χούντα του Ιωαννίδη στρατιωτικό πραξικόπημα στην Κύπρο, με στόχο την ανατροπή του Μακαρίου και την προσάρτηση της νήσου στην Ελλάδα δια της βίας. Η πολιτική της Ελλάδας ήταν που έδωσε το έναυσμα της τουρκικής εισβολής στο νησί και την γεωγραφική διχοτόμηση του νησιού στα δύο.

Το Κυπριακό σήμερα

Η κατάσταση έπειτα απο την τουρκική εισβολή δεν έχει αλλάξει. Πλέον, εν έτη 2017, μπαίνουμε στο 43ο χρόνο στασιμότητας του Κυπριακού ζητήματος. Οι ευθύνες και τα λάθη δεν μπορούν να μετρηθούν. Όμως, η πλευρά της Ελληνικής πολιτικής δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η Ελλάδα απέτυχε παταγωδώς και το λιγότερο απογοήτευσε την Κύπρο. Η αποτυχία αυτή ωστόσο μετριέται σε ζωές.

Η Συνθήκη της Λωζάνης βρίσκεται σε ισχύ, αλλά η Συνθήκη της Λωζάνης δεν είναι σε ισχύ για το ζήτημα της Κύπρου.

12-1-2017 Διεθνής Διάσκεψη για το Ζήτημα της Κύπρου

Για αύριο είναι προγραμματισμένη στην Γενεύη, η λεγόμενη πολυμερής Διεθνής Διάσκεψη του Ο.Η.Ε για το Κυπριακό, με τη συμμετοχή όλων των εγγυητριών δυνάμεων. Το εδαφικό και η παρουσίαση χαρτών και από τις δύο πλευρές αποτελεί το νούμερο ένα ζήτημα.

Ενδιαφέρον έχει η στάση της τουρκοκυπριακής πλευράς, καθώς ο Χουσεϊν Οζγκιουργκιούν (Πρωθυπουργός της παράνομης τουρκοκυπριακής πολιτείας) ζήτησε απο τον Μουσταφά Ακιντζί (Πρόεδρο της ιδίας), να εξασφαλίσει την εκ περιτροπής προεδρία καθώς και να εξασφαλίσει οτι η λύση του Κυπριακού θα καταστεί πρωτογενές δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με λίγα λόγια, την νομιμοποίηση της οποιασδήποτε λύσης.

Από την κυπριακή πλευρά, ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, κλήθηκε να αποσύρει τον χάρτη της κυπριακής πλευράς, εάν ο χάρτης που θα καταθέσει η απέναντι πλευρά κριθεί απαράδεκτος.

Αύριο είναι μια σημαντική μέρα για την Κύπρο. Ακόμα κι αν ελπίδες έχουν εξανεμιστεί, ακόμα κι αν το ζήτημα έπρεπε να λυθεί το 1923, η ελπίδα δεν χάνεται. Νεότερα για το Ζήτημα από αύριο.