Στη νεότερη οικονομική ιστορία, ο Κέυνς ήταν αυτός που έδωσε τέλος στην κλασική οικονομία, με όλες τις προσεγγίσεις της (Σμιθ, Ρικάρντο, Μάλθους και Μαρξ). Η πρακτική του Κέυνς κατακρίθηκε έπειτα το 1970, όταν και άρχισε να κατακτούν έδαφος οι οικονομικές προσεγγίσεις των Χάγιεκ και Φρίντμαν. Εν έτει 2016 πλέον και έχοντας δοκιμάσει τόσο το κευνσιανό μοντέλο, όσο και το νεοφιλελεύθερο μπορούμε να κάνουμε κάποιες εκτιμήσεις για το πρώτο ξανά.
Για αρχή ας επισημάνουμε πρώτα, πως για να ξεπεραστεί η οικονομική κρίση του 2008, Η.Π.Α και Ε.Ε ακολούθησαν δύο διαφορετικούς δρόμους. Οι Η.Π.Α ακολούθησαν πρακτικές βασισμένες στην κευνσιανή θεωρία, με την οικονομία να καλυτερεύει, ενώ η Ε.Ε ακολούθησε τον αντίποδα και φάνηκε πως όχι μόνο οδηγήθηκε σε μεγαλύτερη ύφεση, αλλά και στην πολιτική κρίση του οικοδομήματος της Ε.Ε εν συνόλω.
Αρχικά, στόχος κάθε οικονομίας για τον Κέυνς πρέπει να είναι η πλήρης απασχόληση του ανθρώπινου δυναμικού και η δίκαιη κατανομή του εισοδήματος, με την βοήθεια της φορολογίας -για την μεγιστοποίηση των επενδύσεων- και της κατανάλωσης. Ο συνδυασμός της αποτελεσματικότητας της οικονομίας , της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ατομικής ελευθερίας, θα φέρει την επιτυχία της οικονομίας και την σταθερότητα στο σύστημα. Και αυτό, γιατί η οικονομία αποτελεί ηθικό ζήτημα και μεγαλύτερη σημασία έχει το ευ ζην του συνόλου των ανθρώπων και όχι κάποιας ελίτ.
Η αποτελεσματικότητα της οικονομίας πρόκειται για την ποσότητα του πλούτου που θα παραχθεί σε μια κοινωνία, η κοινωνική δικαιοσύνη αντικατοπτρίζει την ορθή φορολογία διασφαλίζοντας ότι ο πλούτος θα κατανεμηθεί σωστά στην κοινωνία και ότι θα επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή κατανάλωση και απασχόληση του εργατικού δυναμικού. Σωστή φορολογία μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο αναλογικά για το εκάστοτε εισόδημα
Advertising
Το φορολογικό σύστημα πρέπει να είναι αδέκαστο, απόλυτο και ελεγχόμενο. Εξίσου ελεγχόμενη και η φοροδιαφυγή, καθώς αποτελεί αίτιο συρρίκνωσης της οικονομίας. Όταν υπάρχει υπερβολική αποταμίευση και λίγη δαπάνη, είτε στην πραγματική οικονομία είτε μέσω επενδύσεων, ξεκινά η πτώση της οικονομίας.
Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο του Κέυνς είναι ότι ο κρατικός παρεμβατισμός που πρέπει να υφίσταται, έχει τον κατεξοχήν ρόλο σε περιόδους οικονομικής ύφεσης ή κρίσης. Χρέος του κράτους είναι η ευδαιμονία των ανθρώπων. Σε περιόδους οικονομικής ευημερίας και σταθερότητας το κράτος οφείλει να αποταμιεύει, ώστε να μπορέσει σε περιόδους οικονομικής αστάθειας, ύφεσης και κρίσης να βοηθήσει την κοινωνία και να την «σπρώξει» να ξεπεράσει την κρίση.
Σε μια οικονομική κρίση εξάλλου, καθώς μειώνεται το εισόδημα, μειώνεται η ζήτηση και έτσι αυξάνονται οι τιμές. Άρα μειώνονται τα ποσά της αποταμίευσης όλων των προηγούμενων χρόνων. Εάν το κράτος δεν προνοήσει και δεν υπάρξει παρέμβαση του, τότε εις βάθος χρόνου θα μειώνονται οι αποταμιεύσεις των ανθρώπων στην προσπάθεια τους να βγουν από την κρίση. Με τη σειρά του όμως αυτό θα επιφέρει μείωση στην ζήτηση αλλά και στην προσφορά. Με αυτόν τον τρόπο όμως αυξάνεται η ανεργία. Τότε, είναι που πρέπει το Κράτος να παρέμβει ξανά αυξομειώνοντας τα επιτόκια και εξισορροπώντας το επίπεδο αποταμίευσης προς όφελος της ανάπτυξης.
Το επιτόκιο για τον Κέυνς είναι ένα νομισματικό μέγεθος το οποίο καθορίζεται από την ικανότητα των τραπεζών να δημιουργούν χρήμα. Όσο υψηλότερα κυμαίνονται τα επιτόκια, τόσο μειώνονται οι επενδύσεις και άρα η ζήτηση. Έτσι η αποταμίευση γίνεται όλο και πιο σημαντική και επανερχόμαστε στην αρχή αυτού του κύκλου.
Δεδομένου μάλιστα, πως σε μια οικονομική κρίση, ο ιδιωτικός τομέας δύσκολα θα επενδύσει, καθώς ισχύει και για αυτόν η παραπάνω ανάλυση, φαίνεται πως η λύση έρχεται με την ανάληψη δημόσιων δαπανών από το Κράτος για την τόνωση της οικονομίας.
Έτσι γίνεται φανερό πως ο Κέυνς δίνει μια σημαντική θέση στις Δημόσιες Επενδύσεις, κάνοντας τες το κλειδί της οικονομίας. Διαφοροποιούνται, σαφώς, οι Κερδοσκοπικές επιχειρήσεις έναντι των Επενδυτικών, επιβάλλοντας μεγαλύτερους φόρους στις πρώτες, καθώς οι δεύτερες είναι αυτές που πραγματικά βοηθούν την οικονομία και την ανάπτυξη. Αυτή ήταν ακόμα μία μέθοδος που χρησιμοποίησαν οι Η.Π.Α για να υπερβούν την οικονομική κρίση του 2008.
Ο Κέυνς δεν αποκλείει την παγκοσμιοποίηση ή την αύξηση του πληθυσμού των ανθρώπων (Μάλθους) για να υπάρχει ευημερία. Το πρόβλημα της ευημερίας δεν έγκειται τόσο σε εξωτερικό παράγοντα, όπως πχ οι φυσικοί πόροι της Γης. Μέσω της τεχνολογίας ο άνθρωπος έγινε ικανός να ξεπεράσει κάποια φυσικά του όρια. Το πρόβλημα είναι εσωτερικό. Ο ίδιος ο άνθρωπος και το αίσθημα της πλεονεξίας που τον διακατέχει.
Η σημερινή παγκοσμιοποίηση υφίσταται πάνω σε κανόνες απόλυτου κέρδους και εκμετάλλευσης. Ο Κέυνς δίνει μιαν άλλην εκδοχή, ένα δεύτερο μονοπάτι. Αυτή του μερικού κέρδους, αλλά της ολικής ευδαιμονίας.
Advertising
