Ο Μπαρμπαρόσα ήταν ένας από τους πιο ιδιοφυείς ναύαρχους της ιστορίας και θεωρείται ο ιδρυτής του οθωμανικού στόλου. Με τη μαεστρία του στις ναυμαχίες, κατατρόπωνε τους αντιπάλους του. Υπηρέτησε κάτω από τη σημαία του Ημισέληνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την εποχή που σουλτάνος ήταν ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής. Θεωρείται από τους πιο αιμοσταγείς πειρατές, γιατί τις επιτυχίες του συνόδευαν συχνά σφαγές άμαχου πληθυσμού των περιοχών που κατακτούσε.
Πρώιμα χρόνια και τα πρώτα βήματα για την εξουσία
Ο Μπαρμπαρόσα καταγόταν από το χωριό Παλαιόκηπος της Μυτιλήνης. Γεννήθηκε το 1475 και ο πατέρας του, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ήταν αγγειοπλάστης από την Βόρεια Ήπειρο, ενώ άλλες αναφέρουν πως ήταν Έλληνας Γενίτσαρος με καταγωγή από τα Γιαννιτσά εν ονόματι Ιακώβ και όταν εξισλαμίστηκε μετονομάστηκε σε Γιακούμπ. Ο Γιακούμπ παντρεύτηκε μια Ελληνίδα, την Κατερίνα, κόρη ιερέα από τη Λέσβο και απέκτησαν έξι παιδιά, τέσσερα αγόρια, τα οποία εξισλαμίστηκαν και δύο κορίτσια. Ο πρωτότοκος γιος του ονομαζόταν Άρης ή Χουρούζ και ο δεύτερος Χρήστος ή Χιζρ, που αργότερα πήρε το όνομα Χαϊρεντίν και διδάχτηκε αγγειοπλαστική δίπλα στον πατέρα του.
Ο Χουρούζ, αποφάσισε πως το μέλλον του ανήκε στη θάλασσα και έγινε κουρσάρος. Γρήγορα όμως αιχμαλωτίστηκε από τους Ιωαννίτες ιππότες της Ρόδου, που αποτελούσαν σημαντική δύναμη της εποχής και απειλή για το Σουλτάνο. Δεν διέφεραν πολύ πάραυτα από τους μουσουλμάνους πειρατές, καθώς και αυτοί πραγματοποιούσαν επιδρομές και φερόταν με μεγάλη σκληρότητα στους αιχμαλώτους τους.
Ο Χουρούζ πουλήθηκε σε σκλαβοπάζαρο στης Αλεξάνδρεια σε έναν εμίρη, ο οποίος τον έκανε καπετάνιο σε μια γαλέρα του. Πραγματοποιώντας αρκετές επιτυχίες, κατέκτησε το Αλγέρι στο οποίο έγινε και σουλτάνος. Ο Χαϊρεντίν, ζηλεύοντας τη δόξα του αδερφού του, παράτησε την αγγειοπλαστική και έγινε υπαρχηγός του αδερφού του. Σύντομα τα δυο αδέρφια έγιναν περίφημοι καπετάνιοι τόσο στην οθωμανική αυτοκρατορία, όσο και στην χριστιανική Ευρώπη, καθώς εξαπέλυαν επιδρομές σε όλη τη Μεσόγειο.
Ο Χουρούζ όμως πέθανε σε μια ναυμαχία στη Λιβύη από τους Ισπανούς και τα ηνία πήρε ο Χαϊρεντίν. Το όνομα «Μπαρμπαρόσα» το έβγαλαν οι Ισπανοί, με τους οποίους είχε τις περισσότερες εμπλοκές στη θάλασσα, καθώς ήταν γεροδεμένος και είχε κόκκινη γενειάδα.
Ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα σαρώνει τη Μεσόγειο
Για να αντιμετωπίσει λοιπόν τις ισχυρές δυνάμεις των χριστιανών στη Δυτική Μεσόγειο, μπήκε στην υπηρεσία της Υψηλής Πύλης το 1516. Παρόλο που ο Σουλεϊμάν, είχε θεωρητικά από τους καλύτερους και πιο οργανωμένους στρατούς την εποχή εκείνη, δεν γνώριζε και κυρίως δεν επιθυμούσε να οργανώσει ένα δυνατό στόλο. Την δουλειά αυτή την ανέθεσε στον Μπαρμπαρόσα. Από τότε ο σουλτάνος και ο ναύαρχος του, σάρωναν για αρκετό διάστημα τη Μεσόγειο.
Ο Χαϊρεντίν ήταν ακούραστος. Στο Πέρα, απέναντι από την Πόλη, ναυπήγησε 100 πλοία ενώ δεν έφευγε από το ναυπηγείο δίνοντας συνεχώς εντολές. Ο Σουλεϊμάν τον έκανε πραγματικά κυρίαρχο της θάλασσας, δίνοντας του τους τίτλους του αρχιπλοίαρχου, αρχιναύαρχου του Αιγαίου και γενικός Δερβέναγας του Αιγαίου. Το 1537, ο Χαϊρεντίν ήταν το δεξί χέρι του Σουλεϊμάν στη Μεσόγειο και κατά πολλούς, ο σφαγές της.
Στην πολιορκία της Κέρκυρας, η οποία ήταν βενετοκρατούμενη, τρεις χιλιάδες υπερασπιστές προσπάθησαν μάταια για 15 μέρες να σταματήσουν τον πανίσχυρο πλέον Μπαρμπαρόσα. Όταν τελικά κατέλαβε το νησί, ακολούθησαν σφαγές, βιασμοί, ενώ αρκετοί Κερκυραίοι πουλήθηκαν σε σκλαβοπάζαρα.
Ο Μπαρμπαρόσα ήταν αδίστακτος και συνέχισε τις επιδρομές του και σε άλλα νησιά σφάζοντας πληθυσμό και στις υπόλοιπες Κυκλάδες. Η ωμότητα του συνεχίστηκε στο Αιγαίο, στο Ιόνιο, στη Σικελία, στην Ιταλία, στην Κρήτη και σε περιοχές της Νότιας Γαλλίας. Λεηλατήσεις και σφαγές άφηνε πίσω από το διάβα του ο ναύαρχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που επέφεραν παράλληλα πλούσια δώρα και σκλάβους στο Σουλεϊμάν.
Στα Κύθηρα, στην περιοχή του Τσιρίγου, αυτό που επακολούθησε ήταν η ερήμωση του νησιού. Λέγεται ότι σκοτώθηκαν 7.000 άμαχοι και οι υπόλοιποι πουλήθηκαν ως σκλάβοι, ενώ εκείνοι που κατόρθωσαν να διαφύγουν, κρύφτηκαν στα βουνά ή πέρασαν στην Πελοπόννησο.
Όσοι γλίτωναν από το θάνατο ή την σκλαβιά, είχαν τη φριχτή τύχη να τοποθετούνται στις γαλέρες. Εκεί, ψηνόταν από τον ήλιο και οι περισσότεροι πέθαιναν κατά τις ναυμαχίες, αφού δεν μπορούσαν να αντιδράσουν. Όσοι δεν άντεχαν τις κακουχίες, ακολουθούσε το μαστίγιο ή τους πετούσαν στη θάλασσα. Χιλιάδες σκλάβοι πέθαναν στα κάτεργα, από όπου βγήκε και η λέξη «κατεργάρης».
Το σύμβολο της σημαίας και το τέλος του
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο στη σημαία του Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα είναι ότι φέρει τα σύμβολα του Ιουδαϊσμού, του Χριστιανισμού και του Ισλάμ (οι 3 “EHL-i Kitab” θρησκείες που αποστέλλονται από τον Αλλάχ, σύμφωνα με το Ισλάμ). Η σημαία φέρει το «Φετίχ» κεφάλαιο, από το Κοράνι, μέσα στα μισοφέγγαρα είναι τα ονόματα των τεσσάρων χαλίφηδων, στο μέσον το χριστιανικό σύμβολο της Αγίας Τριάδας, στο αριστερό το θεϊκό χέρι του Θεού, και στο κέντρο χαμηλά το εβραϊκό αστέρι του Δαβίδ.
Ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, πέθανε σε βαθιά γεράματα στη Κωνσταντινούπολη το 1545 και ήταν από τους λίγους που δεν εκτέλεσε ο Σουλεϊμάν. Θεωρείται ο πατέρας του σύγχρονου τούρκικου ναυτικού. Είχε πολύ ευφυές και στρατηγικό μυαλό και κατάφερε να διεκδικήσει τα πάντα στη θάλασσα. Ο ιερός πόλεμος ανάμεσα στη χριστιανοσύνη και στο μουσουλμανισμό είχε πολλά θύματα βιαιοπραγιών. Το ίδιο συνέβη και με τον Μπαρμπαρόσα, που την εξυπνάδα του και τη φοβερή στρατηγική του, συνόδευε η ωμότητα και η αιματοχυσία, καθώς αποτέλεσε τον εφιάλτη του Αιγαίου.
Πηγές και βιβλιογραφία για περαιτέρω έρευνα:
- Μηχανή του Χρόνου: «Μπαρμπαρόσα. Ο Έλληνας που έγινε μουσουλμάνος πειρατής. Οργάνωσε τον στόλο του Σουλεϊμάν και έγινε ο μακελάρης του Αιγαίου»
- History of Turkey: Ποιος είναι ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα;
